پروان کې یو کروندګر قدیر وايي، په دغه ولایت کې کرنه او باغداري د وچکالۍ له کبله ډېره زیانمنه شوې ده. د هغه په وینا: «که وچکالي دوام ومومي، خلک له لوږې سره مخامخ کېږي او د کروندو له لارې ښه عاید نهشي ترلاسه کولای.» د کابل اوسېدونکی راشد هم وايي چې ځمکه یې د دوامدارې وچکالۍ له امله یو ځل هم حاصل نه ورکوي.
د خوړو نړیوال پروګرام د چهارشنبې په ورځ د هرات د زندهجان ولسوالي د زلزلهځپلو سیمو یوه ویډیو خپرې کړې او پهکې ویل شوي چې له یادې زلزلې ژوندي پاتې کسان له کوره بهر په عامه ځایونو کې شپې سبا کوي او د ژوند کولو لپاره سرپناه نه لري.
د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام د افغانستان څانګې تازه ویلي چې ډېری افغان ماشومان د بېوزلۍ او اقتصادي ناورین له امله په وږي نس ښوونځي ته ځي. مجتبی ۱۶ کاله عمر لري او د کابل ښار په یوه دولتي ښوونځي کې د شپږم ټولګي زدهکوونکی دی. هغه چې له خپلو دوو ورونو سره یوځای ښوونځي ته ځي وايي، پلار یې وزګاره دی او له اقتصادي اړخه یې د ژوند مزه نشته.
د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام یا WFP په افغانستان کې د بېوزلۍ کچې د لوړېدو په اړه اندېښنه څرګنده کړې او ویلي یې دي چې اوس شاوخوا شل میلیونه افغانان د اړتیا وړ خوراکي توکو ته لاسرسی نه لري. په ورته وخت کې یوشمېر کابل ښاریان هم هېواد کې د وزګارتیا او بېوزلۍ کچې زیاتوالي اندېښمن کړي او وايي، اسلامي امارت باید خلکو ته د کار اسانتیاوې برابرې کړي.
د خوړو نړیوال پروګرام یا «WFP» تېره ورځ پر خپلې ټویټرپاڼه خبرداری ورکړی چې که تر راتلونکو څو ورځو پورې ورته په بیړنۍ توګه بودیجه ونه رسېږي، افغانستان کې به یې پر نهه میلیونه اړمنو افغانانو د مرستو وېش ودرېږي.
د خوړو نړیوال پروګرام پرون پر ټویټر لیکلي، که افغانان د اړتیا وړ مرستې ترلاسه نه کړي، په راتلونکو ورځو کې به نهه میلیونه کسان د لوږې له ګواښ سره مخامخ شي. د خوړو نړیوال پروګرام رییس ډېوېډ بسلي ویلي، نړۍ نهشي کولای په دې بېمخینې ناورین کې افغانان هېر کړي.
د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر یا اوچا ویلي، شپږ میلیونه افغانان خوړو ته د نه لاسرسي له کبله سختې شپې او ورځې تېروي.
کابل کې یو کارګر وحیدالله وايي، بېوزلي او وزګارتیا یې لامل شوي چې خپلې کورنۍ ته د اړتیا وړ خوړو په موندلو کې پاتې راشي.
کابل ښار کې یوشمېر لاسي کراچۍ چلوونکي د بېوزلۍ او لوږې له امله شکایت کوي. دوی سلاموطندار ته وايي چې ډېری وخت د خوړو نشتون له کبله اوونۍ کې څو شپې په لوږه وېده کېږي. عبدالرحمان چې کابل ښار کې کراچۍ چلوي وايي، له سهار تر ماښامه د پلازمینې پر سړکونو تېروي، څو خپلې کورنۍ ته یوه مړۍ ډوډۍ پیدا کړي.
زرغونه هم د هغو ښځو له ډلې یوه ده چې د پنځه کسیزې کورنۍ مسوولیت ور پر غاړه دی. نوموړې وايي چې له سهاره تر ماښامه د یو وخت خوړو برابرولو لپاره هڅه کوي، خو ډېر کله یې کوچني ماشومان په لوږه ویده کېږي. د زرغونې په خبره، دا وضعیت یوازې پر دوی یا یوه کلي، ولسوالي او ښار نهدی راغلی، بلکې د ټول هېواد د حالت ښکارندويي کوي.
د ملګرو ملتونو د بشردوستانه مرستو د همغږۍ دفتر یا اوچا په یوه راپور کې لیکلي چې افغانستان کې د ۲۰۲۰ کال پر مهال د بېوزلۍ کچه ۴۷ او په ۲۰۲۱ کې ۷۰ سلنه وه، خو په ۲۰۲۲ کې ۹۷ سلنې ته لوړه شوې ده.
په دغه راپور کې د ګټېوټې کمېدل، د بیو لوړوالی او د نغدو پیسو ناورین افغانستان کې د بېوزلۍ کچې لوړوالي لاملونه یاد شوي دي.
نن د اکتوبر۱۶مه د خوړو نړیوالې ورځې سره برابره ده. دغه ورځ نړۍ کې پر داسې مهال نمانځل کېږي چې افغانستان کې میلیونونه کسان له سختې لوږې او بېوزلۍ سره لاس او ګرېوان دي.
د ماشومانو د ژغورنې موسسې (سېف د چېلډرن) د اسلامي امارت د واکمنۍ د یوه کال پورهکېدو په درشل کې په خپل یوه تازه راپور کې ویلي چې د تېر یوه کال پرمهال د افغان نجونو ژوند تریخ شوی دی. راپور کې راغلي چې تېر یوه کال کې له ۸۸ سلنه کم عمره نجونو څخه د والدینو لهخوا د کورنۍ مالي وضعیت ښهوالي په موخه د واده غوښتنه شوې ده.
د ماشومانو خوندیتوب اداره وايي چې افغانستان کې د اقتصادي پاشلتیا، روانې وچکالۍ او د اوکراین جګړې د اغېزو له امله په دغه هېواد کې ۹.۶ میلیونه ماشومان هره ورځ په لوږه تېروي.
دغه سازمان پرون د یوه راپور په خپرولو سره ویلي چې د وګړو ژغورنې لپاره په لنډ وخت کې بېړنیو خوراکي مرستو ته اړتیا ده، خو دغه مرستې افغانستان کې د لوږې له ناورین سره د مقابلې لپاره بسنه نه کوي.
د هېواد په لوېدیځو ولایتونو کې د بېوزلۍ او لوږې سربېره د وزګارتیا په ډېرېدو سره ګڼشمېر ماشومانو خپلې زدهکړې پرېښي او درنو کارونو ته یې اوږه ورکړې ده.
د ملګروملتونو سرمنشي انټونیو ګوټرېش له شپږم ټولګي پورته د نجونو ښوونځیو د تړل کېدو په اړه اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي، دغه اقدام د بشر حقونو نقض دی چې ټول هېواد ترې زیان ویني.
د ملګرو ملتونو سرمنشي نن پر خپل ټویټرپاڼه لیکلي چې د افغان نجونو او ښځو له حقونو ملاتړ، ماشومانو له لوږې او ټولنه له بېوزلۍ ژغورلی شي.
د ژغورنې کمېټې اجرايي رییس او د بريټانیې د بهرنیو چارو پخوانی وزیر ډېوېډ میلیبند وايي چې لوېدیځ پر افغانستان د لوږې سیاست په تحمیلولو سره دغه هېواد او خپل ځای ځایګي ته له ناورین څخه ډک زیانونه اړولي دي. د هغه په وینا، باید دې ته اجازه نه وای ورکړل شوې چې په دې چټکۍ د افغانستان وضعیت خراب شي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
