په هرات کې د هرېوا په نوم د یوه خصوصي شرکت مسووله او سوداګره صفیه محیطي چې شپږ کاله وړاندې یې دغه خدماتي مرکز جوړ کړی، وایي چې په تېر کې یې کارونه ښه وو او لسګونه ښځې ورسره په کار بوختې وې. د مېرمن محیطي په وینا، د اسلامي امارت په راتلو سره یې پېرېدونکي له لاسه ورکړي او په خراب اقتصادي وضعیت کې دي.
د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو د ملاتړ ادارې یا یونیسف له افغانستان سره ۳۲ ټنه روغتیايي توکي مرسته کړې ده.
یوشمېر ښوونکې او د روغتیا برخې کارکوونکې وايي چې له تېرو درېوو میاشتو راهیسې یې معاشونه نه دي اخیستي او اسلامي امارت یې باید ورکړي.
دوی نن په کابل کې د یوې ناستې پر مهال د پرېکړهلیک په خپرولو سره د خپلو معاشونو د ورکړې غوښتنې ترڅنګ، پر نړیوالو غږ وکړ چې مرسته ورسره وکړي.
د امریکا ولسمشر جو بایډن پرون د ملګرو ملتونو سازمان ۷۶مې کلنۍ غونډه کې د نورو مسلو ترڅنګ د افغانستان په اړه هم خبرې وکړې. ولسمشر بایډن ټینګار وکړ چې افغان مېرمې او نجونې باید له ټولو حقونو برخمنې وي او اجازه ولري چې سیاسي، ټولنیزو او نور برخو کې خپله بشپړه وړتیا وښیي.
وروسته له هغې چې د طالبانو د پوهنې وزارت له نجونو پرته ښوونځیو ته د هلکانو د ورتګ پرېکړه وکړه، لا یې هم په اړه غبرګونونه روان دي.
د طالبانو د پوهنې وزارت د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره له شپږمه د لوړو ټولګیو له نارینه زدهکوونکو غوښتي چې سر له نن «شنبې» څخه دې خپلو ښوونځیو ته حاضر شي، خو په دې خبرپاڼه کې د ښځینه زدهکوونکو د برخلیک په اړه څه نه دي ویل شوي. د پوهنې وزارت دغې خبرپاڼې د ښځینه زدهکوونکو غبرګونه راپارولي دي.
د شاعر او لیکوال کاظم امیني لور چې تېره جمعه د بلخ مرکز مزار شریف ښار له څلورمې ناحیې څخه تښتول شوې وه پرون يې کورنۍ نوموړې بېرته پیدا کړه او طالبانو یې کورنۍ ته ویلي، لور یې باید له برمته کوونکي سره نکاح وکړي، ځکه د طالبانو په وینا، د تښتول شوې نجلۍ کورنۍ دغه صحنه په لوی لاس جوړه کړې وه.
د لوړو زدهکړو وزارت سرپرست عبدالباقي حقاني نن په کابل کې د یوې خبري غونډې پر مهال د دولتي پوهنتونونو د درسونو ژر پیلېدو خبر ورکړ.
هغه وايي، د پوهنتونونو د پیلېدو څرنګوالي په اړه یې ارزونې روانې دي او ټاکل شوې تر راتلونکې یوې اوونۍ پورې پیل شي.
د طالبانو له لوري د کابینې له اعلان وروسته نن په کابل کې د ښځو د حقونو فعالانو په یوې اعتراضیه غونډه کې وویل چې طالبانو په خپله کابینه کې د ښځو چارو وزارت لغوه کړی دی.
وروسته له هغې چې پر پنجشېر ولایت د طالبانو په عملیاتو کې د پاکستان د پوځي بېپیلوټه الوتکې د بریدونو خبرونه خپاره شول، نن په کابل او د هېواد په یوشمېر نورو ولایتونو کې د پاکستان پر ضد په سلګونه کسانو پراخ لاریونونه وکړل.
د طالبانو له لوري د کندوز له نیولو وړاندې په دغه ولایت کې نږدې ۱۵ تصویري، غږیزې او چاپي رسنیو فعالیت درلوده، خو اوس له دغو رسنیو څخه نیمايي تړل شوي او خبریالان یې په ځانګړې توګه ښځينه خبریالانې او کارکوونکې یې په کور ناستې دي. دوی وایي، که وضعیت همداسې دوام وکړي، اړ دي چې هېواد پرېږدي.
هرات کې لسګونو ښځو نن د «یا مرګ یا ژوند» په شعار سره د دغه ولایت د مقام مخې ته لاریون وکړ. دوی وايي، ښځې د ټولنې نیمه برخه جوړوي او په ښوونځیو، پوهنتونونو او روغتیايي مرکزونو کې یې موجودیت بسنه نه کوي، بلکې د ټولنې په ټولو برخو کې باید ګډون ولري. یوه لاریونواله زرمینه وايي چې «په ټولنه کې د ښځو د حضور مخنیوی، ناورین زېږوي.»
عبدالباقي حقاني چې پرون د طالبانو له لوري لوړو زدهکړو وزارت ته د سرپرست په توګه وټاکل شو، نن یې کابل کې یوې غونډې ته په وینا کې وویل چې نجونې او هلکان دې په بېلو ټولګیو کې زدهکړې وکړي. حقاني وايي چې زدهکړیالانو لپاره د ارامه تحصیلي چاپیریال رامنځ ته کول یې د کارونو په لومړیتوبونو کې دي.
په مرکز کابل او ولایتونو کې یوشمېر ډاکټران شکایت کوي چې پر هېواد د طالبانو له واکمنۍ او د دولتي او خصوصي بنسټونو له تړلي پاتې کېدو وروسته، د بانکونو بندېدو هم یو لړ ننګونې رامنځ ته کړي او لامل شوي چې معاشونه یې په وخت ور نهکړل شي. دوی وایي، د پخوا په څېر خلکو ته خدمات وړاندې کوي، خو د معاشونو نهشتون اندېښمن کړي دي.
د ازموینو ملي ادارې نن د یو لړ مراسمو په ترڅ کې د ۱۴۰۰کال د کانکور ازموینې پایلې اعلان کړې.
په بامیانو کې د لاسي صنایعو کوچنی بازار چې د مېرمنو له لوري مدیریت کېږي، وړاندې له دې چې دغه ښار د طالبانو لاس ته ولوېږي، ښه ګڼه ګوڼه یې درلوده، خو د وروستۍ یوې اوونۍ راهیسې په دغه کوچني بازار کې د کسبکارونو بازار کمرنګه شوی. ګلبخت چې د یوې بامیانۍ مېرمنې مستعار نوم دی په دغه کوچني بازار کې د لاسي صنایعو هټۍ لري او له دې لارې د خپل ژوند اړتیاوې برابروي.
