د ولسمشر لومړی مرستیال امرالله صالح وايي، د استانبول غونډې لپاره چې ښايي په روانه اوونۍ کې جوړه شي، درې اجنداوې په پام کې نیول شوې دي.
نوموړي دا څرګندونې نن په کوهدامن کې د جمهوریت په ملاتړ جوړه شوې غونډه کې چې زرګونو کسانو پهکې ګډون کړی و، کړې دي. د هغه په خبره، پر ارزښتونو هوکړه، اوربند او د سولې حکومت جوړېدل د استانبول غونډې په اجندا کې شامل دي.
د افغانستان د رڼو ټاکنو بنسټ رییس نعیم ایوبزاده وايي چې د وکیلانو او خلکو ترمنځ د اړیکو څرنګوالي میکانیزم نشته.
هغه نن په یوه خبري غونډه کې چې د سولې لپاره د ښځو مطالعاتو بنسټ له لوري جوړه شوې وه، وویل چې په ملي شورا کې د وکیلانو او خلکو ترمنځ د منظمو اړیکو او ځانګړي میکانیزم نه موجودیت یوه جدي ستونزه ده.
که څه هم له څه مودې راهیسې په پکتیا کې ستر بريدونه نه دي شوي، خو داسې ښکاري چې وسلهوالو د جګړې لوری بدل کړی او تر ډېره د هدفي وژنو په اړه خبرونه ورکول کېږي.
د پکتیا د ولایتي شورا وکیل محمدالرحمان قادري وایي، د هوا په تودېدو سره په دغه ولایت کې شاوخوا ۱۶ قومي مخور، څارنوالان او امنیتي کسان وژل شوي دي.
ننګرهار د سرحدي ولايتونو له ډلې یو هغه دی چې اوسېدونکي یې د کورونا ويروس له ګواښ سره لاس او ګرېوان وو. دغه ولایت ته له کوزې پښتونخوا څخه د مسافرو او کډوالو راتګ هغه څه و چي د کورونا ويروس د خپرېدو په اړه یې خلک اندېښمن کړي وو. اوس يوشمېر مېرمنې وایي، له یوې خوا یې کورونا د وجود مقاومت کمزوری کړی او بلهخوا د بېکارۍ له کبله له ګڼو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي. د دوی په وینا، د نارینهوو ډېر وخت پر کور پاتې کېدل، د خاوند او مېرمنې ترمنځ د تاوتریخوالي لامل شوي دي.
د افغان سولې لپاره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ځانګړی استازی زلمی خلیلزاد وايي، نړۍ تمه لري چې افغانان له واحدې طرحې سره د استانبول غونډه کې ګډون وکړي. نوموړي دا څرګندونې نن د ملي روغې جوړې شورا له رییس عبدالله عبدالله او غړیو سره په لیدنه کې کړې دي.
زلمی خلیلزاد نن کابل ته راغی او له ولسمشر محمداشرف غني او عبدالله عبدالله سره یې ولیدل.
یوشمېر پکتیاوالې وايي چې په دغه ولايت کې ډېر لږ داسې کسان شته چې خپلو خويندو ته يې د ميراث حق ورکړی دی.
د دوی په وینا، مېرمنې د ميراث په ورکړې سره له اړمنتیا خلاصېږي او نورو ته بیا لاس نه نيسي.
په پکتیا کې د ښځو برخې فعاله انارګله وايي، که ښځو ته د ميراث حق ورکړل شي، په ټولنه کې تر ډېره د ښځو پر وړاندې شته بېعدالتۍ کمېدلای شي.
نن سهار د هرات ښار شمال لوري ته د کمرکلاغ سیمې د اوبلنو ګازو په شرکت کې د یوه ټانکر خالي کولو پر مهال اورلګېدنې شوې چې له کبله یې د ګازو دوو شرکتونو ته مالي زیان اوښتی دی.
هرات کې د ګازو واردوونکو اتحادیې رییس ظاهرشاه توخي وايي، په یاده اورلګېدنه کې د ګازو له ۱۵ تر ۲۰ خالي ټانکرونه، د دوو شرکتونو تاسیسات او د ګازو یوه زېرمه له منځه تللې ده.
د لوګر د پوهنې ریاست ویاند شاهپور عرب سلاموطندار ته ویلي چې د وروستیو ناامنیو او ځینو کلتوري ستونزو له امله د مرکز پلعلم په ګډون، په برهکي برک، خوښۍ، محمداغې او څرخ ولسوالیو کې ۵۰ سلنه نجونې له لیک او لوست څخه بېبرخې شوې دي. د هغه په وینا، له زدهکړو ډېری بېبرخې شوې نجونې له لومړنۍ دورې پورته دي او د لوګر د پوهنې ریاست هڅه کوي چې د دیني عالمانو او قومي مشرانو په مرسته یې ستونزې هوارې کړي.
د عامې روغتیا وزارت وايي، تر اوسه یې په ۳۴ ولایتونو کې ۱۱۹ زره او ۸۴۰ کسانو ته د کورونا واکسین ورکړی دی. د مسوولانو په وینا، واکسین شوي کسان روغتیايي او د رسنیو کارکوونکي، ښوونکي، دولتي کارکوونکي، بندیان او له ګاونډیو هېوادونو څخه بېرته راستنېدونکي کسان شامل دي. د روغتیا وزارت د چارواکو په وینا، په کابل، هرات، ننګرهار او کونړ کې په ترتیب سره ډېرو کسانو واکسین کړی دی.
د کابل والي محمدیعقوب حیدري وايي، د سولې خبرو کې دې پر هغو ارزښتونو معامله نه کېږي چې د لویې جرګې له لوري تصویب شوي دي.
نوموړي نن په غازي سټډیوم کې «د سولې په اړه د کابلیانو غږ» په نوم جوړه شوې غونډه کې چې زرګونه کسانو پهکې ګډون کړی و، وویل چې سوله د افغانانو بنسټیزه غوښتنه ده، خو باید د خلکو او هېواد ګټې پهکې خوندي شي.
دورانعلي حکیمي چې د اسټرالیا په ملبورن ښار کې اوسېږي وايي، له کابله ورته د افغان پُسټ له لارې د ۱۷ زره افغانیو په بدل کې ور لېږل شوې وه او باید په یوه میاشت کې ور رسېدلې وای، خو په وینا یې، یو کال وروسته ور ورسېده او هغه هم نیمګړې.
په ناټو کې د ترکیې سفیر باسط اوزترک وايي، د افغان سولې په اړه د استانبول غونډه به چې ترکیه یې کوربهتوب کوي، په دوحه کې د سولې خبرو بشپړوونکې وي. نوموړي دا خبرې له نړیوالې خبریالې لیلما سدید سره په ځانګړې مرکه کې کړې دي. د هغه په خبره، ټاکل شوې څو ورځې وروسته په استانبول کې جوړه شي او تمه لري چې د افغانانو لپاره ښې پایلې ولري.
له یوې اوونۍ راهیسې د هغو باروړونکو موټرو مالکانو چې د اسلامکلا ګمرک کې د اورلګېدنې له کبله سوځېدلي وو او تاوان یې نه ده ورکړل شوی، د هرات–اسلامکلا او هرات–تورغونډۍ لویې لارې د ټرافیکو پر مخ تړلي او له خوراکي توکو او تېلو سلګونه ډک موټر په ګمرک او له پولې هغې غاړې ته ولاړ دي.
د کابل ښار په یوشمېر ښوونځیو کې ځینې سرچینې وايي چې د عبدالقهار عاصي ښوونځی سره له دې چې له څلور زرو ډېر زدهکوونکي لري، خو لپاره یې یوازې ۶۷ ښوونکي او سرښوونکي لري.
په داسې حال کې چې د ولسې جرګې رییس او د دې جرګې یوشمېر غړي د پاکستان د پارلمان مشر اسد قیصر په مشري یوه پلاوي ته د هرکلي په موخه د حامد کرزي هوایي ډګر ته ورغلي وو، خو د پلاوي الوتکه په یاد هوايي ډګر کې د امنیتي ستونزې له کبله بېرته ګرځېدلې ده.
په تېرو دوو کلونو کې د افغانستان د اوبو پر بندونو د طالبانو په ۱۱۸ بریدونو کې لږترلږه ۸۰ امنیتي ځواکونه وژل شوي او ۸۲ نور ټپیان شوي دي.
په ملي امنیت شورا کې د یوې سرچینې له لوري سلاموطندار ته د رسېدلیو معلوماتو له مخې، په یادو بندونو کې د شاه و عروس، په پکتیا کې د مچلغو، په هرات کې د سلما او پاشدان، په هلمند کې د کجکي او ګرشک او په فاریاب کې د هندرې بندونه شامل دي.
