د خوست د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ ریاست مسولان وايي چې، سږ کال د غنمو په حاصلاتو کې د تېر کال په پرتله ۲۰ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
د یاد ریاست مسوولانو سلاموطندار ته ویلي، که څه هم سږ کال د مرکز ترڅنګ د یوشمېر ولسوالیو فصلونه د ږلۍ له کبله زیانمن شوي، خو بیا هم د غنمو حاصلات کې د پام وړ زیاتوالی راغلی دی.
د افغان–جاپان روغتون مسوولان په هېواد کې پر کورونا ناروغي د اخته کسانو د شمېر زیاتوالي خبر ورکوي او وايي، د کورونا روانه اتمه څپه د تېرو هغو په پرتله ګواښوونکې ده او پرې د اخته کسانو روغتیايي وضعیت هم د اندېښنې وړ دی. د مسوولانو په خبره، په دې څپه کې له نیمايي ډېر هغه کسان هم پر کورونا اخته شوي چې مخکې پرې اخته وو.
د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق یا یونیسف تازه اعلان کړی چې د افغانستان په ګډون، سوېلی اسیا کې ۲۹۰ میلیونه کمعمره ودونه شوي او په دې سره یې په نړۍ کې د کمعمره ودونو تر ټولو لوړې شمېرې په خپل نوم ثبت کړې دي. یونیسف ناچاري او د ښوونځیو تړلي پاتې کېدل د کمعمره ودونو د لوړو شمېرو تر ټولو ستر لاملونه ښودلي دي.
د هېواد په بېلابېلو ولایتونو کې د ځانوژنې پېښو ډېروالي ته په کتو، د دغو پېښو د قربانیانو د کورنیو غړي وايي، کورنی تاوتریخوالی، اروايي ناروغۍ او اقتصادي ستونزې د ځانوژنې اصلي لاملونه دي.
څوارلس کلنه فاطمه چې د دایکندي د یوې ولسوالي اوسېدونکې ده، د وري میاشتې په لومړیو ورځو کې یې ځانهوژنه وکړه.
د افغانستان د غالیو تولیدونکو او صادرونکو ټولنه وايي چې روان کال کې هېواد کې د غالیو تولید زیات شوی، خو په وینا یې، نړیوال بازار کې د بل هېواد په نوم خرڅېږي.
هېواد کې د ښوونځیو او پوهنتونونو تړلکېدو څخه وروسته ګڼشمېر نجونو زدهکوونکو او زدهکړیالانو تخار کې د لاسي صنایعو تولید ته مخه کړې ده.
برښنا چې د تخار د یوه ښوونځي د لس ټولګي زدهکوونکې ده، وايي چې د وزګارتیا له امله اړ شوې چې د لاسي صنایعو تولید برخه کې ځان ته بوختیا پیدا کړي.
د بېوزلۍ کچې له لوړېدو او د اروايي ناروغیو زیاتېدو سره هممهاله هېواد کې د ځانوژنې پېښې هم ډېرې شوې دي.
په رسنیو کې د ځانوژنې پېښو په اړه د خپرو شویو راپورونو پر بنسټ، له تېرو اوو میاشتو راهیسې په ۲۰ ولایتونو کې ۴۴ ښځینهوو او ۱۸ نارینهوو ځانونه وژلي دي.
اوزبکستان له څو ورځو راهیسې په دغه هېواد کې د برښنا کموالي له کبله افغانستان ته خپله صادراتي برښنا ۶۶ سلنه کمه کړې چې له کبله یې د کابل په ګډون، د ۱۲ ولایتونو برښنا کمه شوې ده.
خو د افغانستان برښنا شرکت مسوولان وايي چې خلک دې د برښنا کمېدو ستونزې تر حل پورې د برښنا پرچاوي وزغمي.
په همدې حال کې یوشمېر کابل ښاریان وايي چې د برښنا پرچاوۍ یې کاروبار ته زیانمن کړی دی.
بلخ کې د بېوزلۍ زیاتېدو له امله ماشومان تر ډېره اغېزمن شوي دي. دغه ماشومان چې د خپلې کورنۍ د ناوړه اقتصادي وضعیت له کبله له زدهکړو محروم دي، له سهار تر ماښامه د یوې مړۍ ډوډۍ پیدا کولو په لټه دي. له امېد سربېره مزارشریف کې نور کوچني ماشومان هم شته چې د بېوزلۍ او ناچارۍ له کبله درنو کارونو ته اړ کړل شوي دي.
د اندراګاندي روغتون د تنفسي څانګې مسوول سیفالله عباسین وايي، د کابل ککړې هوا په دې وروستیو کې پر تنفسي ناروغیو د خلکو د اخته کېدو کچه لوړه کړې ده.
هغه سلاموطندار ته ویلي: «د مني په پای او د ژمي په پیل کې د ککړې هوا له کبله د ماشومانو د ناروغۍ او مړینې کچه لوړېږي. اوس د ماشومانو د ناروغېدو او مړینې کچه ۹۰ سلنه لوړه شوې ده.»
د ریاستالوزرا اقتصادي معاونیت وايي، د وروستیو څو میاشتو په ترڅ کې د افغانستان له فضا د تېرېدونکو الوتکو په شمېر کې زیاتوالی راغلی دی.
یاد معاونیت نن سهشنبه د لیندۍ اتمه ویلي، د هېواد د هوايي ډګرونو په ځینو برخو کې له ګاک شرکت سره تر تړونونو وروسته اوس په ۲۴ ساعتونو کې د افغانستان له فضا څخه شاوخوا ۱۰۰ الوتکې تېرېږي.
ملګري ملتونه وايي، د ۲۰۲۱ کال پر مهال افغانستان کې پر ۱۷۷ زره هېکټاره ځمکې کوکنار کرل شوي وو، خو په روان ۲۰۲۲ کې پر ۲۳۳ زره هېکټاره ځمکې کرل شوي او په دې سره یې په کښت کې ۳۲ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
د ملګرو ملتونو په راپور کې لیکل شوي چې کروندګرو روان کال په کابل کې هم کوکنار کرلي، خو تر ټولو ډېر بیا هلمند کې کرل شوي دي.
د شهزاده سرای د صرافانو ټولنې مسوولان وايي چې د تېرو څلورو میاشتو په پرتله، اوس له هېواده بهر د ډالرو قاچاق زیات شوی دی.
د دې ټولنې ویاند عبدالرحمان ځیرک نن سلاموطندار ته په دې اړه ویلي: «د تېرو څلور میاشتو په پرتله د ډالرو قاچاق زیات شوی او که مخه یې ونه نیول شي، د هېواد په بازارونو کې به د افغانۍ پر ارزښت او د خوراکي توکو د بیو پر لوړېدو اغېز وکړي.»
د اوسپنې پټلۍ ادارې مسوولان وايي چې یادې ادارې د روان کال په لومړیو شپږو میاشتو کې د توکو د لېږد رالېږد له درکه ۱.۴ ملیارډ افغانۍ عواید ټول کړي دي. عبدالسمېع دراني زیاته کړې چې په تېرو شپږو میاشتو کې د اوسپنې پټلۍ ادارې ۱.۸ میلیون مټریک ټُن توکي انتقال کړي چې پهکې صادرات او واردات شامل دي.
که څه هم امنیتي ادارې هېواد کې د سل سلنه امنیت ټینګښت ډاډ ورکوي، خو کابل ښاریان د وسلهوالو غلاوو د زیاتېدو په اړه شکایت کوي.
یوشمېر هغو کسانو چې وسلهوالو غلو لوټلي، سلاموطندار ته ویلي، داسې ورځ نشته چې وسلهوال غله دې په کابل ښار کې څو کسان ونه لوټي.
کولرا چې یوه ساري ناروغي ده او په دې وروستیو کې د هېواد په ځینو ولایتونو کې ګڼشمېر کسان هم پرې اخته شوي، که مخه یې ونه نیول شي، ښايي د ډېرو ژوند ترې واخلي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
