سلاموطندار په هېواد کې د افغان ښځو د وژلو او د هغوی له لوري د ځانوژنې پېښو شمېرې را ټولې کړي چې له مخې یې، له وروستي بدلون وروسته د افغان ښځو پر وړاندې تاوتریخوالی زیات شوی دی. سلاموطندار دا ځل په وروستیو شپږو میاشتو کې د ښځو د وژلو او ځانوژنې ۷۴ پېښې ارزولې دي. دا شمېرې ښيي چې هره میاشت په منځنۍ کچه له ۱۲ زیاتې ښځې وژل شوي یا یې هم ځانوژنه کړې ده.
افغان ښځې تل په هېواد کې د شته دودونو او هم د مینې له کبله تر نارینهوو ډېر د اختر نمانځلو ته هوسېږي او د کور له پاکولو نیولې تر ځان او ماشومانو ته د نویو جامو تیارولو او د مېلمنو تر هرکلي پورې هر څه ته چمتووالی نیسي.
په کابل کې اووهلس ښځو له سلاموطندار سره مرکو کې ویلي چې په ځلونو پر ټولنیزو رسنیو د یوشمېر کسانو لهخوا ځورولې شوي او پر ټولنیزو رسنیو یې امنیت خوندي نهدی. د دغو ښځو له دلې اته هغو ویلي چې پر ټولنیزو رسنیو ځورول کېدو یې پر ژوند سخت منفي اغېز کړی او په ټولنه کې یې نوم ته زیان اړولی دی.
په شپږو ولایتونو کې له ۵۳۰ افغان ښځو او نجونو سره د مرکو پر بنسټ د سلاموطندار د سروې موندنې ښيي چې ۶۱،۱ سلنه ښځې او نجونې چې په دې سروې کې یې ګډون کړی، د ژوند په چارو کې د غوراوي حق نه لري او ۳۹،۹ سلنې یې بیا ویلي چې په ځینو برخو کې د غوراوي حق ورکړل شوی دی. د سروې ګډونوالو بېلابېل عمرونه لرل او ډېره برخه یې له ۲۰ تر ۲۵ کلونو پورې ښځې جوړوي او دا د سروې د ټولو ګډونوالو ۴۹،۲ سلنه کېږي.
افغانستان د اسیا په زړه کې هغه هېواد دی چې په څه باندې سلو کلونو کې د سیاسي او نظامي اړ و دوړ شاهد دی او دغه وضعیت یې د وګړو، په تېره د ښځو پر ژوند منفي اغېزې کړې دي.
افغان ښځو ته په ۲۰۰۱ کال کې یو ځل بیا د فعالیت لاره هواره شوه او په شاوخوا دوو لسیزو کې یې له هر اړخه د پام وړ پرمختګ وکړ، خو دا ګړندی بهیر یې د ۲۰۲۱ کال په اګېسټ میاشت کې یو ځل بیا ټکنی او ان په ټپه ودرېده.
د راپورونو پر بنسټ، د اروپايي ټولنې د بهرني سیاست مسوول جوزېپ بورېل د ملګرو ملتونو د امنیت شورا په غونډه کې د افغانستان له سرپرست حکومت سره د اړیکو پراخوالي لپاره د ملګرو ملتونو د هڅو ملاتړ کړی دی.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت پرون (د فبروري اووهویشتمه، د سهشنبې ورځ) د افغان ښځو د اقتصادي پیاوړتیا په اړه غونډه جوړه کړه. دا غونډه د «د افغان ښځو د اقتصادي مقاومت لپاره اېتلاف» په نوم جوړه شوې وه.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن ویلي چې یاده غونډه د افغان نجونو او ښځو لپاره د کارموندنې، بوختیا او زدهکړو لپاره د نوي مشارکت په اړه جوړه شوې ده.
افغان ښځې سره له دې چې له سختو محدودیتونو سره مخامخ دي، خو بیا هم نهدي ماتې شوي او هڅه کوي چې خپلو موخو ته ځانونه ورسوي. که څه هم افغان ښځې اوس خپلو ډېرو بنسټیزو حقونو ته لاسرسی نه لري، زدهکړو او کار ته نه پرېښودل کېږي، خو یوشمېر هغو یې په ټولنه کې د خپل فعالیت د دوام په موخه ځان ته بېلابېلې بوختیاوې پیدا کړې دي.
د قطر لومړي وزیر او د بهرنیو چارو وزیر شیخ محمد بن عبدالرحمان الثاني په کندهار کې د اسلامي امارت له مشر سره له لیدنې شاوخوا درېنیمې میاشتې وروسته د دې ناستې ځینې برخې ډاګیزه کړې.
نوموړي له سياِناِن خبري شبکې سره په خبرو کې ویلي چې د افغانستان د سرپرست حکومت له مشر سره په خبرو کې یې ټینګار کړی، که غواړي چې افغانستان د نړیوالې ټولنې یوه برخه واوسي، باید له نړۍ سره همکاري وکړي او په دغه هېواد کې دې ښځینهوو ته د کار اجازه ورکړي.
په افغانستان کې له ټولنیز ژوند څخه د افغان ښځو څنګ ته کولو په تړاو د خوړو نړیوال پروګرام اندېښنې سره هممهاله، یوشمېر افغان ښځې چې په تېرو دوو کلونو کې یې دندې له لاسه ورکړي وايي، له ټولنې څخه ګوښه کېدو یې پر اقتصادي، ټولنیز او اروايي ژوند ناوړه منفي اغېزې کړي او هره ورځ تدریجي مرګ تجربه کوي.
یوشمېر افغان مېرمنې د ا.ا حکومت له دویمې کلیزې سره هممهاله وايي چې د سرپرست حکومت له لوري پرې د بندیزونو لګېدو دوام لامل شوی چې ورځ تر بلې په ټولنه کې څنډې ته شي.
ا.ا د تېر کال له زمري میاشتې راهیسې په څو بېلابېلو فرمانونو سره ښځې له زدهکړو او کار را ګرځولي چې یوشمېر ښځې دا پرېکړې د دوی د څنډې ته کولو په مانا بولي.
درېوو نجونو نن (د چنګاښ ۳۱مه، د شنبې ورځ) «د حریر برنډ» جامې چې ۲۰۰ زره افغانۍ یې لګښت یې پرې کړی، په خپل شخصي لګښت پرانېستی دی. په دغه پلورنځي کې ۱۵ نورو نجونو او ښځو ته چې له زدهکړو بېبرخې شوي، د کار اسانتیاوې هم برابرې شوې دي.
د شپږو هېوادونو د بهرنیو چارو ښځینه وزیرانو پرون په یوه ګډه خبرپاڼه کې له ا.ا څخه غوښتي چې ژرترژره پر افغان ښځو او نجونو لګېدلي بندیزونه لرې کړي.
دوی په دې خبرپاڼه کې چې د مغولستان په پلازمېنې اولانباتور ښار کې له دوهورځنۍ غونډې وروسته یې خپره کړې، لیکلي چې افغان ښځې باید رښتینی، بشپړ، برابر او خوندي ګډون ولري.
د افغان ښځو یوه بنسټ نن د کابل په مرکزي سیلو کې له لسګونو بېوزله کورنیو سره د خوراکي توکو مرسته وکړه. دا مرستې پر داسې کورنیو هم ووېشل شوې چې وايي، ډېرې شپې یې له خپلو بچیانو سره په وږي نس د خوب غېږې ته پناه وړې ده.
مینهګل هغه مېرمن ده چې د خپلې اته کسیزې کورنۍ سرپرستي یې پر غاړه ده او ډېر کله یې بچیان په شپو-شپو نهار پاتې کېږي.
د ملګرو ملتونو د سازمان ویاند سټېفان دوجاریک وویل، د اسلامي امارت د په رسمیت پېژندلو موضوع د دولتونو اړوند ده او یوازې هغوی کولای شي چې په اړه یې پرېکړه وکړي. نوموړي زیاته کړې: «واقعیت دا دی چې د ملګرو ملتونو د منشور پر بنسټ، غړي هېوادونه د طالبانو د په رسمیت پېژندلو په اړه پرېکړه کوي.»
د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمېشنري د وري په اوومه، د دوشنبې ورځ په یوه راپور کې ویلي چې واک ته د اسلامي امارت له رسېدو وروسته په افغانستان کې د ښځو کار له منځه تلو سره مخ دی. د دغه راپور پر بنسټ، پر ښځینهوو د محدودیتونو لګېدل او د ښځو د اقتصادي فعالیتونو کموالی لامل شوی چې په وروستیو دوو کلونو کې د افغانستان کورني ناخالص تولیدات له ۳۰ تر ۳۵ سلنې کم شي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
