د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمېشنري د وري په اوومه، د دوشنبې ورځ په یوه راپور کې ویلي چې واک ته د اسلامي امارت له رسېدو وروسته په افغانستان کې د ښځو کار له منځه تلو سره مخ دی. د دغه راپور پر بنسټ، پر ښځینهوو د محدودیتونو لګېدل او د ښځو د اقتصادي فعالیتونو کموالی لامل شوی چې په وروستیو دوو کلونو کې د افغانستان کورني ناخالص تولیدات له ۳۰ تر ۳۵ سلنې کم شي.
د ښځو د پیوستون له نړۍوالې ورځې سره هممهاله د سیمې او نړۍ د ۲۳ هېوادونو او اروپايي ټولنې د بهرنیو چارو وزیرانو په یوه ګډه خبرپاڼه کې چې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت له لوري خپره شوې، له ا.ا څخه پهکې غوښتنه شوې چې افغانستان کې پر ښځو لګېدلي بندیزونه پای ته ورسوي.
که څه هم افغان ښځو په تېر یوه کال کې له محدودیتونو کړېدې، خو یوشمېر ښځو بیا هم د هوټلونو، خیاطیو او وطني تولیداتو او لاسي صنایعو د نندارتونونو په جوړولو سره هڅه وکړه چې هم ځان او هم نورو ښځو ته د کاروبار اسانتیاوې برابرې کړي.
د ښځو حقونو فعالانې وايي چې د خپل حق غوښتلو په موخه به دا ځل د اسلامي امارت چارواکو ته ورشي او هغوی ته به په دودیز ډول خپل پلوونه وغوړوي.
دوی له نړیوالې ټولنې هم غواړي چې د افغان نجونو او ښځو د زدهکړو او کار حق ورکولو برخه کې د اسلامي امارت پر وړاندې خپله تګلاره بدله کړي؛ ځکه په وینا یې، اوسنۍ تګلارې یې کومه پایله نهده لرلې.
د مونیخ امنیتي غونډه چې د څلوېښتو هېوادونو ولسمشرانو او د بهرنیو چارو ۹۰ وزیرانو پهکې ګډون کړی، د افغانستان سیاسي وضعیت او د ښځو حقونه یې د بحث مهم موضوعات بلل کېږي. د دې غونډې د ګډونوالو له ډلې د ۱۰ هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو پر افغان نجونو او ښځو د اسلامي امارت لګېدلي محدودیتونه غندلي دي.
کابل کې یوشمېر ښځو د اسلامي امارت له واکمنېدو وروسته «واوا، د افغان ښځو هوټل او پخلنځي» په نوم هوټل جوړ کړ.
خو دغه ښځې اوس د ګیلې په توګه وايي چې د اسلامي امارت له لوري د محدودیتونو او فشارونو په ډېرېدو سره یې کاروبار له دېوالي کېدو سره مخ دی.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن سیمې ته د افغانستان لپاره د دغه هېواد د ځانګړي استازي ټوماس وېسټ له سفر سره هممهاله ویلي، که ا.ا پر افغان ښځو لګېدلي محدودیتونه لرې نه کړي، نور فشار به هم پرې راوړي. خو د ا.ا د ویاند مرستیال بلال کریمي وايي، د ملي ګټو او اسلامي ارزښتونو پر بنسټ به خپلې تګلارې ته دوام ورکړي.
د روغتیا نړیوال سازمان په خپل وروستي راپور کې ویلي چې د افغان ښځو پر کار د اسلامي امارت له بندیز وروسته ۹۷ روغتیايي مرکزونه تړل شوي او په دې سره خدمتونو ته د افغانانو لاسرسی کم شوی دی. دغه سازمان وايي، په دې سره بیړنیو روغتیايي خدمتونو ته د نیم میلیون افغانانو لاسرسی محدود شوی دی.
د بښنې نړیوال سازمان د اسلامي امارت د هغې پرېکړې پر وړاندې غبرګون ښودلی چې له مخې یې، کورنیو او بهرنیو نادولتي موسسو ته سپارښتنه شوې، څو تر بل امر پورې د ښځینه کارکوونکو کار وځنډوي.
د ملګرو ملتونو اړوند د ښځو برخې بنسټ ویلي، افغانستان کې د بېځایه شویو کسانو ډېره برخه ښځې جوړوي.
د دغه بنسټ په وینا، بېځایه شوې ښځې په لنډمهاله مېنو کې له مخ په ډېرېدونکو ګواښونو سره مخامخ دي. یاد بنسټ د لیندۍ په ۲۲مه، د سهشنبې ورځ پر ټویټر لیکلي چې شپږ میلیونه افغانان له قحطۍ سره یو ګام واټن لري.
کابل کې یوشمېر نجونو پرون د خپلې انځورګرۍ او میناتورۍ اثار چې د ښځو پر وړاندې شته ستونزې او محدودیتونه، سوله او د جګړې منفي پایلې، ناامني او د زدهکړو ارزښت پهکې انځور شوی و، نندارې ته کېښودل. دغه راز، دغو انځورګرانو په خپلو اثارو کې د زدهکړو ارزښت او د افغانانو کلتور هم انځور کړی او نندارې ته وړاندې کړي دي.
د امر بالمعروف او نهې عنالمنکر وزارت پر افغان ښځو د لګېدلیو محدودیتونو په دوام، تازه پرېکړه کړې چې ښځې به پارکونو، کلپونو او حمامونو ته نه ځي.
د ښځو پر وړاندې د اسلامي امارت دې پرېکړې په کور دننه او بهر پراخ غبرګونونه را پارولي دي. د افغانستان لپاره د امریکا شارژدافیرې دغه کار بېځایه بللی او د بښنې سازمان یې پر بیاکتنې ټینګار کړی دی.
د بښنې نړیوال سازمان یو ځل بیا افغانستان کې د ښځو بد وضعیت او ټولنې څخه د هغوی څنګ ته کولو څخه اندېښنه ښوولې.
سره له دې چې تېرو دوو لسیزو کې افغان ښځو سیاسي او ټولنیزو برخو کې نسبي حضور درلود، خو د اسلامي امارت له واکمنېدو وروسته، حکومت او سیاست څخه څنډې ته کړل شوي دي.
د بشري او مدني حقونو شاوخوا ۲۵ نړیوالو سازمانو په یوه لیک کې د ملګرو ملتونو د بشرحقونو شورا څخه غوښتنه کړې چې د دغې شورا په پنځوسمه ناسته کې د افغان ښځو د حقونو په اړه بحث وکړي. په ورته مهال دوی ویلي، اسلامي امارت د ښځو او نجونو پر ازادۍ، راټولېدنې او اعتراض پراخ محدودیتونه لګولي دي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند نېډ پرایس، پرون یوې خبري غونډې ته ویلي، که اسلامي امارت د ښځو او نجونو د حجاب په اړه په خپله وروستۍ پرېکړه بیاکتنه ونه کړي، د دوی له لوري به له سختو فشارونو سره مخ شي.
د بښنې نړیوال سازمان د ښځو نړیوالې ورځې په مناسبت، د نړۍ ټولو دولتونو ته یو لیک استولی او په کې یې له ټولو هېوادونو غوښتي چې د افغان ښځو او نجونو حقونو ته لومړیتوب ورکړي او ورڅخه ملاتړ او څارنه وکړي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
