د اورښت لپاره د اسمان څار؛ «باغونه مې وچ شوي او له خپلې سیمې کډه شوی یم»
که څه هم افغانستان کې اوس ژمی دی او د کابل په ګډون باید ډېری سړې سیمې پر سپینو واورو پوښلې وې، خو دغه هېواد کې د تېرو کلونو په پرتله سږکال ګڼو سیمو کې هغه ډول چې باید اورښتونه شوي وای، واوره او بارانونه نهلیدل کېږي.
اوچا: افغانستان د سوېلي اسیا لومړی او د نړۍ دویم هېواد دی چې ډېر کورني بېځایه شوي لري
د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې یا اوچا پرون پر خپلې اېکسپاڼې لیکلي چې افغانستان په سوېلي اسیا کې د کورنیو بېځایه شویو له اړخه لومړی او په نړۍ کې دویم هېواد دی.
د دغه راپور په یوه برخه کې لیکل شوي چې اوس د هرو اوو افغانانو له ډلې یو یې په کور دننه بېځایه شوی او په ټول هېواد کې یې شمېر ۶،۳ میلیونه کسانو ته رسېږي.
پنځو نړیوالو سازمانونو په افغانستان کې د وچکالۍ د دوام خبرداری ورکړ
پروان کې یو کروندګر قدیر وايي، په دغه ولایت کې کرنه او باغداري د وچکالۍ له کبله ډېره زیانمنه شوې ده. د هغه په وینا: «که وچکالي دوام ومومي، خلک له لوږې سره مخامخ کېږي او د کروندو له لارې ښه عاید نهشي ترلاسه کولای.» د کابل اوسېدونکی راشد هم وايي چې ځمکه یې د دوامدارې وچکالۍ له امله یو ځل هم حاصل نه ورکوي.
د اوبو او برښنا وزارت هېواد کې د واورې او باران اورېدو خبر ورکړ
د اوبو او برښنا وزارت په یوه خبرپاڼه کې لیکلي چې ټاکل شوې د روانې میاشتې له اووهمې تر نهمې سېلابونه راشي او د افغانستان په ځینو سیندیزو حوزو کې د اوبو کچه هم لوړه شي. دغه وزارت نن پر خپلې اېکسپاڼې لیکلي چې ښايي د هېواد په یوشمېر ولایتونو کې سختې واورې او بارانونه وشي چې له کبله به یې د هریرود، هلمند، شمال، کابل او آمو په سیندیزو حوزو کې سېلابونه هم راشي.
د کلیو د بیارغونې او پراختیا وزارت: د پرمختیايي پروژو عملي کولو ته ژمن یوو
د کلیو د بیارغونې او پراختیا وزارت مسوولانو د چهارشنبې په ورځ د حکومت د اطلاعاتو او رسنیو مرکز کې د یوې خبري غونډې پر مهال د هغو پروژو په اړه معلومات ورکړل چې په دې وروستیو کې د دغه وزارت لهخوا د هېواد په یوشمېر ولایتونو کې پیل شوې دي.
د زابل کروندګر او بڼوال: وچکالۍ له خپلو مېنو کډه کولو ته اړ کړو
په زابل کې یوشمېر کروندګر او بڼوال وايي، اقلیمي بدلونونو تر بل هر وخته د دغه ولایت کرنه او مالداري له سختو ننګونو سره مخامخ کړې ده. د دوی په وینا، د اوږدمهالې وچکالۍ او د هوا بېوخته بدلون له کبله يې شنه باغونه او پټي له یوې مخې وچ شوي دي.
د افغانستان ماتېدونکي روغتیايي او اقتصادي وضعیت په اړه د سره صلیب خبرداری
د سره صلیب نړیوال فدراسیون او د سرې میاشتې ټولنې د لیندۍ په پنځمه، د یکشنبې ورځ د ۲۰۲۳ لومړنیو شپږو میاشتو پر مهال د افغانستان وضعیت په اړه یو راپور خپور کړی چې پهکې د افغانانو د ماتېدونکي روغتیايي، اقتصادي او خوړو په اړه خبرداری ورکړل شوی دی.
مسوولان: په دولسو ولایتونو کې د ۴۵۰ میلیونه افغانیو په ارزښت د اوبو چېکډیمونه جوړوو
د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت مسوولان په هېواد کې د وچکالۍ او اوبو کچې ټيټېدو په اړه د خلکو له شکایتونو وروسته وايي، په دولسو ولایتونو کې به د اوبو مهارولو په موخه د ۴۵۰ میلیونه افغانیو په ارزښت د اوبو چېکډیمونه جوړ کړي چې په خبره یې، په دې سره به په یادو ولایتونو کې د وچکالۍ ستونزې راکمې شي.
د پاکې هوا نړیواله ورځ؛ خلک له ککړې هوا سر ټکوي
د سپټمبر اوومه او د وږي شپاړلسمه، د پاکې هوا نړیواله ورځ ده. خو افغانان د دې ورځې له را رسېدو سره سم په ښار کې له ککړې هوا شکایت کوي او وايي، مسوولان ورته لازمه پاملرنه نه کوي او له خلکو یې د پاکې هوا د تنفس کولو حق اخیستی دی.
د هرات کروندګر: موږ وچکالۍ ځپلي یوو، حکومت رانه عشر ټولوي
په هرات کې د کرنې، مالدارۍ او اوبو لګولو ریاست له لوري د عشر ټولولو لړۍ پیل شوې، خو د دغه ولایت د بېلابېلو ولسوالیو یوشمېر کروندګر وايي چې د تېر کال سړې هوا او د اوبو نشتوالي له امله يې په کرنیزو حاصلاتو کې کموالی راغلی او نهشي کولای چې پوره عشر ورکړي.
جوزجان کې د اوبو کموالی؛ سږ کال ۷۰ سلنه کروندې له منځه تللي
جوزجان د هېواد په شمال کې د هغو ولایتونو له ډلې یو دی چې ډېری اوسېدونکي یې د کرنې او بزګرۍ له لارې د ژوند اړتیاوې پوره کوي. خو د اوبو کموالی، د موسمي بارانونو نه اورېدل، پرلهپسې وچکالۍ، د بوټو افتونه او د هوا تودوخه هغه ستونزې دي چې سږ کال یې د دغه ولایت کروندګرو ته سخت زیانونه اړولي دي.
فاریاب کې کروندګر: د وچکالۍ له امله مو حاصلات کم شوي
فاریاب کې یوشمېر کروندګر وايي چې د تېر ژمي پر مهال د ورښتونو کمښت له امله دغه ولایت کې وچکالي ډېره شوې او کښتونه یې د لهمنځه تلو ګواښ سره مخ دي.
د فاریاب یوه کروندګر حمیدالله سلاموطندار ته وايي چې ژوند یې پر کرنه او مالدارۍ ولاړ دی او سږکال یې د وچکالۍ په دلیل حاصلات سوځېدلي چې سخت یې اندېښمن کړي دي.
کندهار کې وچکالي او د کبانو روزنې د فارمونو دودولو هڅې
وچکالۍ په کندهار کې د نورو زیانونو تر څنګ، د کبانو روزنې صنعت هم زیانمن کړی او په تېرو څو کلونو کې د ۵۴۸ فارمونو په تړل کېدو سره د کبانو د روزنې فارمونو شمېر له ۱۷۰۰ څخه ۱۱۵۲ ته را ښکته شوی دی.
خو اوس د «DI – AVCI» په نوم يوې موسسې په کندهار کې د کبانو د روزنې فارمونو زیاتولو هڅې پیل کړې دي.
وچکالۍ په روزګان کې مېلهځایونه سپېره کړي
د روزګان زیاتره سیمې چې پسرلي کې په طبیعي ډول زرغونېږي، د دغه ولایت د اوسېدونکو لپاره د چکر مناسب ځایونه بلل کېږي.
خو د روزګان یوشمېر اوسېدونکي وايي، په دې وروستیو کې وچکالۍ د چکر او مېلو دغه طبیعي ځايونه په بشپړ ډول له منځه وړي دي. دوی غوښتنه کوي چې د چکر د یادو ځايونو د بیارغونې او زرغونتیا لپاره دې کوچني چېکډیمونه جوړ شي.
تخار کې د وښو کموالي مالداران په پور د خپلو پسونو پلورلو ته اړ کړي
د افغانستان شمال او شمال ختیځ د زیاتو اوبو او ښې هوا له امله د مالدارۍ لپاره غوره سیمه ګڼل کېږي، خو د تخار ولایت مالداران په دې وروستیو کې له ننګونو سره مخامخ شوي چې له کبله یې دغه دودیز کسب مخ پر ځوړ روان دی.
د یوناما مرستیال: افغانستان کې د ۱۸ میاشتو پر مهال ۷۰۰زره کسان بېدندو شوي
افغانستان کې د بېوزلي کچې پراخېدو په اړه د مرسته رسوونکو بنسټونو د رپوټونو خپرېدو په دوام، افغانستان کې د ملګروملتونو د سیاسي استازولي یا یوناما مرستیال رامز الاکبروف یوې غونډې ته ویلي، د تېرو ۱۸ میاشتو پر مهال دغه هېواد کې ۷۰۰ زره کسانو دندې له لاسه ورکړي او د یاد هېواد ناخالص کورني تولیدات هم ۳۵ سلنه کم شوي دي.