په افغانستان کې د بېوزلۍ او وزګارتیا په زیاتېدو سره د کډوالۍ نړیوال سازمان یا IOM له اندېښنې سره هممهاله د کابل یوشمېر اوسېدونکو چې په تېرو دوو کلونو کې یې دندې له لاسه ورکړي او اوس له ناوړه اقتصادي وضعیت سره مخامخ دي، سلاموطندار ته ویلي چې څو ځله یې د کار موندلو هڅه کړې، خو پیدا کړی یې نهدی.
د کابل ښار د دشتبرچي سیمې د فروشګاه تمځای یوشمېر اوسېدونکي شکایت کوي چې په دې سیمه کې پر نشهيي توکو اخته کسان ډېر شوي دي. دوی سلاموطندار ته ویلي چې روږدي کسان دغلته تر مروارید پله لاندې را ټولېږي او د سیمې اوسېدونکي یې له غلاوو او ځورونو تر پوزې راغلي دي.
د سلاموطندار له لوري د را ټولو شویو معلوماتو له مخې، په وروستیو اوونیو کې د ترور او وژنو پېښې زیاتې شوي او ټولیزې رسنۍ یې هره ورځ یو یا تر هغه زیات خبرونه خپروي. د دغو پېښو له ډلې تازه هغه یې د هلمند په لښکرګاه ښار کې د تېر حکومت د ملي امنیت ریاست د یوې کارکوونکې بيبي زهرا وژل کېدل دي.
کندهار کې د نورو کلونو په پرتله سږکال د غنمو په حاصلاتو کې د پام وړ زیاتوالی راغلی چې کروندګر یې راتلونکو کلونو کې د غنمو کښت ته هیلهمند کړي دي.
د یاد ولایت دامان ولسوالي چې د غنمو کښت له پلوه نوم لري، تېره اوونۍ پهکې د غنمو لو پیل شوی او لاهم دوام لري.
په کابل کې د اندراګاندي روغتون مسوولان وايي چې د تېرې یوې میاشتې په پرتله اوس دغه روغتون ته د هغو ورتلونکو ماشومانو شمېر چې پر نسناستې ناروغي اخته شوي، ۴۰ سلنه زیات شوی دی.
د دغه روغتون د اوپيډي څانګې مسوول پایندهمحمد صالحي وايي، هره ورځ له ۱۰۰ ډېر ماشومان چې پر نسناستې اخته شوي، دغه روغتون ته ورځي او یوشمېر یې بسترېږي.
د جبلالسراج د سمنټو کارخونې رییس محمدصابر حمزه سلاموطندار ته ویلي چې د دې کارخونې د تولید ظرفیت په یوه ورځ کې له ۲۰ ټنو څخه ۷۰ ټنو ته لوړ شوی دی.
د هغه په وينا، په دې کارخونه کې شاوخوا ١٦٥ تخنيکي او عادي کارکوونکي په دوو دورو کې کار کوي، خو زیاتوي چې د دې کارخونې ماشینونه اوس زاړه شوي دي.
د خوست د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ ریاست مسولان وايي چې، سږ کال د غنمو په حاصلاتو کې د تېر کال په پرتله ۲۰ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
د یاد ریاست مسوولانو سلاموطندار ته ویلي، که څه هم سږ کال د مرکز ترڅنګ د یوشمېر ولسوالیو فصلونه د ږلۍ له کبله زیانمن شوي، خو بیا هم د غنمو حاصلات کې د پام وړ زیاتوالی راغلی دی.
د افغان–جاپان روغتون مسوولان په هېواد کې پر کورونا ناروغي د اخته کسانو د شمېر زیاتوالي خبر ورکوي او وايي، د کورونا روانه اتمه څپه د تېرو هغو په پرتله ګواښوونکې ده او پرې د اخته کسانو روغتیايي وضعیت هم د اندېښنې وړ دی. د مسوولانو په خبره، په دې څپه کې له نیمايي ډېر هغه کسان هم پر کورونا اخته شوي چې مخکې پرې اخته وو.
د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق یا یونیسف تازه اعلان کړی چې د افغانستان په ګډون، سوېلی اسیا کې ۲۹۰ میلیونه کمعمره ودونه شوي او په دې سره یې په نړۍ کې د کمعمره ودونو تر ټولو لوړې شمېرې په خپل نوم ثبت کړې دي. یونیسف ناچاري او د ښوونځیو تړلي پاتې کېدل د کمعمره ودونو د لوړو شمېرو تر ټولو ستر لاملونه ښودلي دي.
د هېواد په بېلابېلو ولایتونو کې د ځانوژنې پېښو ډېروالي ته په کتو، د دغو پېښو د قربانیانو د کورنیو غړي وايي، کورنی تاوتریخوالی، اروايي ناروغۍ او اقتصادي ستونزې د ځانوژنې اصلي لاملونه دي.
څوارلس کلنه فاطمه چې د دایکندي د یوې ولسوالي اوسېدونکې ده، د وري میاشتې په لومړیو ورځو کې یې ځانهوژنه وکړه.
د افغانستان د غالیو تولیدونکو او صادرونکو ټولنه وايي چې روان کال کې هېواد کې د غالیو تولید زیات شوی، خو په وینا یې، نړیوال بازار کې د بل هېواد په نوم خرڅېږي.
هېواد کې د ښوونځیو او پوهنتونونو تړلکېدو څخه وروسته ګڼشمېر نجونو زدهکوونکو او زدهکړیالانو تخار کې د لاسي صنایعو تولید ته مخه کړې ده.
برښنا چې د تخار د یوه ښوونځي د لس ټولګي زدهکوونکې ده، وايي چې د وزګارتیا له امله اړ شوې چې د لاسي صنایعو تولید برخه کې ځان ته بوختیا پیدا کړي.
د بېوزلۍ کچې له لوړېدو او د اروايي ناروغیو زیاتېدو سره هممهاله هېواد کې د ځانوژنې پېښې هم ډېرې شوې دي.
په رسنیو کې د ځانوژنې پېښو په اړه د خپرو شویو راپورونو پر بنسټ، له تېرو اوو میاشتو راهیسې په ۲۰ ولایتونو کې ۴۴ ښځینهوو او ۱۸ نارینهوو ځانونه وژلي دي.
اوزبکستان له څو ورځو راهیسې په دغه هېواد کې د برښنا کموالي له کبله افغانستان ته خپله صادراتي برښنا ۶۶ سلنه کمه کړې چې له کبله یې د کابل په ګډون، د ۱۲ ولایتونو برښنا کمه شوې ده.
خو د افغانستان برښنا شرکت مسوولان وايي چې خلک دې د برښنا کمېدو ستونزې تر حل پورې د برښنا پرچاوي وزغمي.
په همدې حال کې یوشمېر کابل ښاریان وايي چې د برښنا پرچاوۍ یې کاروبار ته زیانمن کړی دی.
بلخ کې د بېوزلۍ زیاتېدو له امله ماشومان تر ډېره اغېزمن شوي دي. دغه ماشومان چې د خپلې کورنۍ د ناوړه اقتصادي وضعیت له کبله له زدهکړو محروم دي، له سهار تر ماښامه د یوې مړۍ ډوډۍ پیدا کولو په لټه دي. له امېد سربېره مزارشریف کې نور کوچني ماشومان هم شته چې د بېوزلۍ او ناچارۍ له کبله درنو کارونو ته اړ کړل شوي دي.
د اندراګاندي روغتون د تنفسي څانګې مسوول سیفالله عباسین وايي، د کابل ککړې هوا په دې وروستیو کې پر تنفسي ناروغیو د خلکو د اخته کېدو کچه لوړه کړې ده.
هغه سلاموطندار ته ویلي: «د مني په پای او د ژمي په پیل کې د ککړې هوا له کبله د ماشومانو د ناروغۍ او مړینې کچه لوړېږي. اوس د ماشومانو د ناروغېدو او مړینې کچه ۹۰ سلنه لوړه شوې ده.»
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
