د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د بشري حقونو په اړه کلني راپور کې ویلي چې په ۲۰۲۰ میلادي کال کې د افغانستان په ګډون، په ټوله نړۍ کې د بشري حقونو د نقض خبر ورکړی دی. په دغه راپور کې لیکل شوي چې افغان حکومت د چارواکو د ناوړه ګټې اخیستنې په برخه کې اغېزناک او دوامداره څېړنې نه دي کړي.
افغان ماشومان په ټولنه کې هغه زیان لیدونکی پوړ دی چې په تېرو دوو لسیزو کې لا هم نه دي توانېدلي چې وړکتونونو ته لاسرسی ولري.
د کار او ټولنیزو چارو وزارت چارواکو د عمومي وړکتونونو له مسوولانو سره «د ماشومتوب لومړنۍ دورې پراختیا» په نوم ګډه غونډه کې وویل چې بېوزلي او ناچاري د دې لامل شوې چې له اته میلیونه ډېرو ماشومانو له ډلې یوازې ۳۵ زره یې په خصوصي او دولتي وړکتونونو کې شامل شوي دي.
د پکتيا په مرکز ګردېز کې اوس د افغان سيکانو له ډلې يوازې یوه کورنۍ ژوند کوي. هندوان او سیکان وايي، په ګردېز کې يې ځينې ځمکې نیول شوي او يا یې د کورنيو له زياتېدو سره شته ځمکې ورته بسنه نه کوي. دوی له دولت څخه غواړي چې یاده ستونزه حل کړي.
جګمون سنګ بشردوست چې يوناني درملتون لري، په پکتیا کې د خلکو له چلن څخه خوښ دی او له مسوولانو غواړي چې د کاروبار پراخېدو په برخه کې ورسره مرسته وکړي.
د بشري حقونو خپلواک کميسيون نن «په افغانستان کې په ۱۳۹۹ کال کې د معلوليت لرونکيو وګړو د بشري حقونو وضعيت» تر سرليک لاندې خپل څېړنيز راپور خپور کړ. د ياد راپور موندنې ښيي چې په تېرو ۱۴ کلونو کې د معلوليت لرونکيو کسانو شمېر ډېر شوی دی.
د بشري حقونو خپلواک کمیسیون دغه راپور کې راغلي، په دې موده کې د جګړې، ناامنیو او ځمکني ماینونو له کبله د معلولانو شمېر ۱۱ سلنه ډېر شوی دی. په دې څېړنه کې په ۲۲ ولايتونو کې ۱۵۰۴ معلوليت لرونکو وګړيو سره خبرې شوې دي چې ۱۱۹۲ يې نارينه او ۳۱۰ يې ښځينه دي.
د کابل امنيې قومندانۍ وايي، کابل کې يې پر یوې ۸ کلنۍ نجلۍ د جنسي تېري په تور يو کس نیولی دی.
د کابل د امنیې قومندانۍ ویاند فردوس فرامرز سلاموطندار ته وايي، د دغې ماشومې کورنۍ په وینا، دغه پېښه تېره ورځ د کابل ښار د درېیمې ناحیې اړوند کارته سخي سیمه کې شوې ده.
افغانستان کې د ملګروملتونو د بشري مرستو د همږغۍ دفتر یا «اوچا» د سېشنبې په ورځ ویلي، دغه ۴۹ زره کسان چې ښځې او ماشومان هم په کې دي شمال، سوېل، شمال ختیځ، شمال لوېدیځ او ختیځو ولایتونو کې د جګړو له کبله بېځایه شوي دي.
د بهرنيو چارو وزارت تاييدوي چې د ايران او ترکيې ترمنځ پوله کې د سختو توپانونو او سړې هوا له کبله ۴ افغان کډوال مړه شوي دي.
ياد وزارت وايي، په تازهګۍ سره رسنيو کې خبرونه او يو شمېر تصويرونه ښيي چې د ايران او ترکيې ترمنځ پوله کې د سختو توپانونو او سړې هوا له افغان کډوال مړه شوي دي.
تېره ورځ په ارګ کې د رسنیو د استازيو، د بیان د ازادۍ د قربانیانو کورنیو او یو شمېر دولتي چارواکيو په ګډون د خبريال ملي ورځ ونمانځل شوه.
له معمول سره سم مراسم پيل شول او چارواکيو یو په بل پسې خپلې ویناوې وکړې…
د معلوماتو او احصاییې ملي ادارې یوې اعلامیه کې ویلي، د سترې محکمې د پرېکړې له مخې برېښنايي پېژندپاڼو کې د نورو ډېرو قومونو نومونه هم ثبتېدلی شي چې دغه کار له غبرګونونو سره مخ شوی دی.
د ټولنيزو شبکو يو شمېر کاروونکي وايي، د قومونو په دې نوملړ کې تاجک، هزاره او اوزبک په ډېرو برخو وېشل شوي، په داسې حال کې چې پښتون په ډېرو برخو نه دی وېشل شوی او يوازې د «پښتون» په نوم راغلی دی.
د ملګرو ملتونو امنيت شورا په افغانستان کې د تاوتريخوالي او د هدفي وژنو له زياتېدو اندېښنه ښودلې او غوښتي يې دي چې دغه بريدونه دې ژر تر ژره ودرول شي.
يادې شورا تېره ورځ د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي، په دغو بېرحمانه بریدونو کې د ښځو په ګډون ملکي مامورین، قاضیان، خبریالان، روغتیا پالان او مدني فعالان په نښه کېږي.
د افغانستان د بشر د حقونو خپلواک کميسيون د پوهنې وزارت له لوري تر ۱۲ کلنۍ د زيات عمر لرونکيو نجونو د ترانې ويلو د بنديز په غبرګون کې ويلي، د ماشومانو پر ازاديو د محدوديت لګول، د ماشومانو د حقونو د ملاتړ د قانون د اصولو خلاف کړنه ده.
له ياد کميسيونه نن په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي چې زدکړه، د وينا ازادي او هنري مهارتونو ته لاسرسی، د سن او جنس له تبعيض پرته د ټولو ماشومانو لومړني، بنسټي حقونه دي. د خبرپاڼې له مخې، ماشومان، نجونې او هلکان کولی شي د قوانينو په چوکاټ کې په برابر او ازاد ډول له خپلو حقونو ګټه واخلي.
د هرات د والي ویاند جیلاني فرهاد سلاموطندار ته وايي، ایران د هرات محلي چارواکيو ته ۳۰۶ افغان زندانیان سپارلي.
د نوموړي په وينا، دغو زندانیانو کې ۴ ښځې هم شاملې دي چې تېره ورځ د اسلامکلا پوله کې محلي چاراوکيو ته سپارل شوي دي.
جيلاني فرهاد وويل، دغه شمېر زندانیان له کلونو راهیسې د ایراني پولیسو له لوري…
د غور سلګونو اوسېدونکيو يو ځل بيا د دې ولايت د والي نورمحمد کوهنورد د ګوښه کېدو پر ضد لاريون کړی. دوی په دغه اعتراض کې له جمهوري نظامه او امنيتي ځواکونو د ملاتړ او د والي پر ضد شعارونه ورکړل.
د غور معترضان وايي، والي د خلکو ترمنځ نفاق خپروي او مديريت کې کمزوری دی. لاريونوالو وويل، له کله چې کوهنورد د دغه ولایت د والي په توګه ټاکل شوی، غور ولايت کې د ناامنيو او د توکميزو اختلافاتو کچه لوړه شوې ده.
د بشري حقونو خپلواک کمیسیون مشرې شهرزاد اکبر د ښځو نړیوالې ورځې په نمانځغونډه کې د افغانستان سولې په ټولو پړاوونو کې ښځو ته د ونډې ورکولو غوښتنه وکړه.
شهرزاد اکبر ومنله چې په دغه بهیر کې د ښځو کمه ونډه نهشي کولای په افغانستان کې سوله ټینګه کړي.
یوه غمجنه شېبه وه، يوه ورور د بل بې روحه ورور جسد تابوت کې ايښی و او تابوت یې د موټر پر پز یوې رسۍ تاړه. ما وپوښتل چې تاسو چېرته ځئ او د کوم ځای یاست؟ په ډېرې خواشينۍ او خپګان سره يې راته وويل: «موږ د باميانو د ورس ولسوالۍ د سورخ جوی د ابدال سيمې يوو، ورس ته ځو.»
د بامیان ولایت سلګونه اوسېدونکي چې قومي مشران، مدني فعالان او عام خلک پهکې وو، نن د دغه ولایت د بشري حقونو خپلواک کمېسیون د سیمهييز دفتر مخې ته د اعتراض په توګه را ټول شوي وو، حکومت یې د خلکو د امنیت ټینګښت کې پر پاتې راتلو تورن کړ. معترضانو د ننګرهار په سره رود ولسوالي کې هغه ترهګریزه پېښه چې د ګچو کارخونې ۷ کاریګر او د بامیان اوسېدونکي پهکې ووژل شول، وغندله.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
