هرات کې د زعفرانو صادروونکو شرکتونو او کاروباریانو او محلي مسوولانو زعفرانو ته د بازارموندنې په موخه نن دغه ولایت کې د «زعفران ګل» اوومه ملي جشنواره جوړه کړه.
د زعفرانو کاروباریان وايي، که څه هم سږ کال دغه ولایت کې د زعفرانو تولید زیات شوی، خو په وینا یې، پهکار ده چې له هېواده بهر لېږلو لپاره یې هم اسانتیاوې برابرې شي.
فاریاب کې یوه سرچینه وايي چې دغه ولایت کې یوه پلار له هلک سره د اړیکې لرلو په تور خپله لور وژلې ده.
دا پېښه د جمعې په ورځ د فاریاب د بلچراغ ولسوالي په قورچي سیمه کې شوې ده.
هرات کې یوشمېر بېځایه شویو ښځو نن د UNHCR دفتر او ودان موسسې په مالي مرسته «د افغانستان ساخت» په نوم د خپلو لاسي صنایعو او فرهنګي اثارو نندارتون جوړ کړ.
د لوګر ولایت په مرکز پلعلم ښار کې د اطلاعاتو او کلتور ریاست له لوري د کتابونو، تاریخي او هنري اثارو نندارتون جوړ شو.
په دغه نندارتون کې زرګونه ټوکه دیني، سیاسي، ادبي، ټولنیز او معلوماتي کتابونه او ګڼشمېر تاریخي او هنري اثار نندارې ته اېښودل شوي وو.
نن په بلخ کې د «ښځو ځانګړي حسینه دارالعلوم» له لوري د ۱۱۵ ځوانو جوړو د ډلهییز واده پروګرام جوړ شو.
دغه ځوانې جوړې چې د بېلابېلو ولایتونو او د ټولنې په بېلابېلو پوړونو پورې اړه لري، دوی ته په ډلهييزه توګه د واده پروګرام جوړېدل مهم بولي او په وینا یې، مسوولان یې لپاره غټ کار کړی دی.
د ښځو لاسي صنایعو درېورځنی نندارتون نن د بلخ په مرکز مزارشریف ښار کې جوړ شو. ۶۰۰ ښځو په دغه نندارتون کې خپل لاسي صنایع نندارې ته ايښي، څو یې لپاره پېرودونکي ومومي.
د ښځو په لاس جوړ شوي څیزونه او د هغوی تولیدات په ۸۰ غرفو کې نندارې ته اېښودل شوي دي.
د میدانوردګ د بدني روزنې امریت مسوولان وایي، د دغه ولایت په بهسودو ولسوالي کې د وزلوبې دودیزې سیالي پيل شوي چې یوه میاشت به دوام وکړي.
د روزګان والي عليجان احمد بېګاه په دغه ولایت کې یوې جوړې شوې مشاعره کې د وینا پر مهال ویلي، «هغوی چې سندرې وايي یا موسیقي غږوي، د شیطان د لښکر غړي دي.»
پکول پر سر کول د افغاني دود او دستور یوه برخه ده چې افغانان یې له لسیزو راهیسې د هېواد په ګڼو ولایتونو کې پالي او اوس خو ان په نړیواله کچه هم مشهور شوی دی.
د هېواد په بېلابیلو سیمو کې پکولونه جوړېږي، خو تر ټولو مشهور پکولونه «کونړي» دي. د دغو پکولونو بازار لا هم په کونړ او نورو ختیځو ولایتونو کې ښه تود دی.
د «غزنه لرغوني ښار» فرهنګیان او اوسېدونکي وايي چې «د لرغوني غزنه ښار/د غزني زوړ ښار» کې د لومړني جامع جومات ودانۍ په ناوړه وضعیت کې ده او هره شېبه یې د چت را لوېدو شونتیا شته.
د دوی په وینا، وروستیو بارانونو د دغه تاریخي ځای ته نور زیان هم اړولی او که د بیارغونې لپاره یې ژرترژره اقدام ونه شي، له منځه به ولاړ شي.
د میدانوردګ یوشمېر فرهنګیانو او اوسېدونکو سلاموطندار ته ویلي چې مرکز میدانښار، نرخ، جلریز، سیداباد، چک او بهسودو ولسوالیو کې ډېری تاریخي سیمې د نړېدو له ګواښ سره مخ دي.
د پکتيا مرکز ګردېز ښار کې د بالاحصار ودانۍ ويجاړېدو په اړه اندېښنې زیاتې شوي. د پکتیا د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست مسوولان وایي چې د بالاحصار ودانۍ ځینې برخې د وروستیو اورښتونو له امله سختې زیانمنې شوي او د ویجاړېدو له ګواښ سره مخ دي.
د پکتیا محلي مسوولان وايي چې دغه ولایت کې وروستیو اورښتونو د بالاحصار تاریخي ودانۍ ځینو برخو ته زیان رسولی او د نړېدو له ګواښ سره مخ ده.
د میدان وردګ د بهسودو لومړۍ حصې ولسوالي د بابا غر په لمن کې پرون د د یاد ولایت د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست لهخوا د سپورټ امریت او چاپیریال ساتنې ریاست سره په همغږۍ د فرهنګي لوبو مېله ترسره شوه.
د نیمروز یوشمېر مدني فعالان او فرهنګپال د دې ولایت تاریخي سیمو کې ناقانوني کیندنو څخه اندېښنه ښيي او وايي، په دې وروستیو دوو کلونو کې ګڼ شمېر کسانو دغه کار ته مخه کړې ده.
د پکتیا یوشمېر اوسېدونکي سلاموطندار ته وايي، د دغه ولایت مرکز او ولسوالیو کې ځینې تاریخي سیمې نړېدلي او یوشمېر یې د نړېدو ګواښ سره مخ دي.
