د غزني د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ ریاست نن (د لیندۍ ۲۸مه، د سهشنبې ورځ) په دغه ولایت کې د کرنیزو او حیواني محصولاتو نندارتون جوړ کړ. وچې مېوې، د غزني نباتي بوټي، شات او زعفران په دغه نندارتون کې نندارې ته اېښودل شوي دي.
په زابل کې یوشمېر کروندګر او بڼوال وايي، اقلیمي بدلونونو تر بل هر وخته د دغه ولایت کرنه او مالداري له سختو ننګونو سره مخامخ کړې ده. د دوی په وینا، د اوږدمهالې وچکالۍ او د هوا بېوخته بدلون له کبله يې شنه باغونه او پټي له یوې مخې وچ شوي دي.
د سوېلي ولایتونو یوشمېر کروندګر وايي، له هغه وروسته یې چې د کوکنارو پر کرلو بندیز لګېدلی، نهدي توانېدلي چې له خپلو کښتونو عاید ترلاسه او خپل روزګار پرې وچلوي. دوی وايي، د کوکنارو د بدیل کښت په برخه کې هم ورسره مرسته نهده شوې. کندهار کې یو کروندګر سیداحمد وايي، د کوکنارو کښت یې پرې بند کړی او دوی یې بدیل هم نه لري.
د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت مسوولان په هېواد کې د وچکالۍ او اوبو کچې ټيټېدو په اړه د خلکو له شکایتونو وروسته وايي، په دولسو ولایتونو کې به د اوبو مهارولو په موخه د ۴۵۰ میلیونه افغانیو په ارزښت د اوبو چېکډیمونه جوړ کړي چې په خبره یې، په دې سره به په یادو ولایتونو کې د وچکالۍ ستونزې راکمې شي.
کندوز کې د «راه نوین» په نوم ټولنیزې موسسې په همکاري او د دغه ولایت د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ ریاست په همغږۍ د کرنیزو محصولاتو نندارتون جوړ شو.
په دغه نندارتون کې چې پرون د (وږي په ۳۰مه، د پنجشنبې ورځ) جوړ شوی، ګډونوالو پهکې د خپلو کرنیزو محصولاتو تر څنګ، لبنیات هم نندارې ته ايښي دي.
په هرات کې د کرنې، مالدارۍ او اوبو لګولو ریاست له لوري د عشر ټولولو لړۍ پیل شوې، خو د دغه ولایت د بېلابېلو ولسوالیو یوشمېر کروندګر وايي چې د تېر کال سړې هوا او د اوبو نشتوالي له امله يې په کرنیزو حاصلاتو کې کموالی راغلی او نهشي کولای چې پوره عشر ورکړي.
جوزجان د هېواد په شمال کې د هغو ولایتونو له ډلې یو دی چې ډېری اوسېدونکي یې د کرنې او بزګرۍ له لارې د ژوند اړتیاوې پوره کوي. خو د اوبو کموالی، د موسمي بارانونو نه اورېدل، پرلهپسې وچکالۍ، د بوټو افتونه او د هوا تودوخه هغه ستونزې دي چې سږ کال یې د دغه ولایت کروندګرو ته سخت زیانونه اړولي دي.
د هلمند یوشمېر کروندګر دغه ولایت کې د سړوخونو له نشتون د شکایت ترڅنګ وايي چې د سړوخونو نشتون له امله اړ دي چې مېوې او سبزیجات په ټيټه بیه وپلوري.
د پکتیکا ولایت د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې رییس مطیعالله منصور سلاموطندار ته ویلي چې پرون (د چنګاښ شپږمه، د سهشنبې ورځ) ماسپښین مهال د دغه ولایت په ارګون ولسوالي کې راغلي سېبلاب دوه کسان مړه او درې نور ژوبل کړي دي.
کندهار کې د نورو کلونو په پرتله سږکال د غنمو په حاصلاتو کې د پام وړ زیاتوالی راغلی چې کروندګر یې راتلونکو کلونو کې د غنمو کښت ته هیلهمند کړي دي.
د یاد ولایت دامان ولسوالي چې د غنمو کښت له پلوه نوم لري، تېره اوونۍ پهکې د غنمو لو پیل شوی او لاهم دوام لري.
هلمند کې یوشمېر کروندګر وايي چې سږکال دغه ولایت کې ګڼشمېر کروندګرو پر خپلو ځمکو غنم کري او د وچکالي له امله یې پر خپلو کرل شویو غنمو لوړ لګښتونه کړي، خو اوس یې د پلور ټيټو بیو اندېښمن کړي دي. دوی زیاتوي چې پر خپلو کښتونو یې لوړ لګښتونه کړي دي.
فاریاب کې یوشمېر کروندګر وايي چې د تېر ژمي پر مهال د ورښتونو کمښت له امله دغه ولایت کې وچکالي ډېره شوې او کښتونه یې د لهمنځه تلو ګواښ سره مخ دي.
د فاریاب یوه کروندګر حمیدالله سلاموطندار ته وايي چې ژوند یې پر کرنه او مالدارۍ ولاړ دی او سږکال یې د وچکالۍ په دلیل حاصلات سوځېدلي چې سخت یې اندېښمن کړي دي.
د خوست د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ ریاست مسولان وايي چې، سږ کال د غنمو په حاصلاتو کې د تېر کال په پرتله ۲۰ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
د یاد ریاست مسوولانو سلاموطندار ته ویلي، که څه هم سږ کال د مرکز ترڅنګ د یوشمېر ولسوالیو فصلونه د ږلۍ له کبله زیانمن شوي، خو بیا هم د غنمو حاصلات کې د پام وړ زیاتوالی راغلی دی.
د سمنګان د لرې پرتو کلیو یوشمېر کروندګر په خپلو کلیو کې د ملخانو له زیاتوالي څخه شکایت کوي او وايي، ملخانو یې کروندې ویجاړې کړي او ډېر مالي زیانونه یې وراړولي دي.
تجارتي باغونه د بڼوالۍ هغه بڼه ده چې په وروستیو کې ګڼشمېر کروندګرو ورته مخه کړې او له دې لارې د خپل ژوند اړتیاوې برابروي.
دغه کروندګر زیاتوي چې د سوداګريزو باغونو جوړول پانګه او د باغدارۍ په سېسټم کې پوهاوی غواړي او له همدې کبله له دولتي چارواکو او مرستندويه بنسټونو څخه د ورته باغونو په جوړولو کې د همکارۍ غوښتنه کوي.
بلخ چې د خټکیو کښت لپاره مناسب اقلیم، خاوره او اوبه لري، خو دغه ولایت کې کروندګر له مضرو حشراتو پوزې ته راغلې دي.
ویل کېږي، له وروستیو څلور کالونو راهیسې د دغه ولایت په شمالي سیمو کې دغه مضر حشرات پیدا شوي چې د کروندګرو کرنیزو فصلونو باندې حملې کوي او په ځانګړي ډول د خټکیو حاصلات له ۶۰ تر ۸۰سلنې لهمنځه وړي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
