په وروستیو کلونو کې چې ګڼشمېر ځوانان له کندوز ولایت څخه بهر هېوادونو ته کډوال شوي، ډېریو یې هیله درلوده چې هلته به خپلو زدهکړو او کار ته دوام ورکړي، خو هلته د مناسبو کاري فرصتونو نه موجودیت او د هغو کډوالو پر وړاندې د هېوادونو ناسم سیاست او د میکانېزم نهشتون لامل شوی چې نه یوازې خپلو موخو ته و نه رسېږي، بلکې له نورو ننګونو سره هم مخامخ شي.
که څه هم د نړۍ په کچه د کورونا ویروس له خپرېدو وړاندې هم افغان کډوال بهر هېوادونو کې ګڼو ستونزو سره مخ وو، خو د دغه ویروس له خپرېدو را وروسته، د هغوی وضعیت نور هم سخت شوی دی.
ترکیې، ایران او اروپايي هېوادونو کې یو شمېر افغان کډوال وايي، دغو هېوادونو کې کاري محدودیتونو سره مخ دي او روغتیايي امکاناتو ته بشپړ لاسرسی نه لري چې هغوی یې ګڼو ستونزو سره مخ کړي.
د کابل ښار درمل پلورونکي د اعتراضونو او لاریونونو په ۱۰مه ورځ اړ شول چې کاربندیز اعلان کړي.
د افغانستان د درملو خدمتونو د ټولنې مسوولان حکومت د درملو واردولو پر انحصار تورنوي او وایي، حکومت د دوی په نه موجودیت کې پریکړه کړې چې د درملو واردول یو څو مشخصو شرکتونو ته وسپاري.
په ترکیه کې ګڼشمېر افغان کډوال وايي، د تېر کال په پرتله د خوراکي توکو نرخونه، د کور کرایه، اوبه، برښنا او د ګازو بیې لوړې شوي او دوی یې په اړه سختې اندېښنې لري. د خوراکې توکو د بیې لوړوالی، او د کورونا له کبله پیدا شویو اقتصادي ستونزو د نورو هېوادونو تر څنګ، پر ترکیې هم منفي اغېز کړی او ډېر زیان یې بیا کډوالو ته رسېدلی دی.
د میدان وردګ ولایت اوسېدونکي او د ولایتي شورا غړي وایي، د دغه ولایت په جلرېز ولسوالي او مرکز میدان ښار کې د وسلهوالو طالبانو او افغان ځواکونو ترمنځ د سختو نښتو له کبله شاوخوا ۱۲۰۰ کورنۍ بېځایه شوې دي. د میدان وردګ ولایت د ولایتي شورا غړي شریفالله هوتک سلاموطندار ته ویلي چې د دغه ولایت د مرکز ميدانښار له کوټهعاشرو، چهارکلا، شهيدانو، بُسراق، چاريکه او جلرېز ولسوالي نه شاوخوا ١٢٠٠ کورنیو د چاڼیزو عملیاتو او نښتو له امله خپلې مېنې پرېښې او ميدانښار یا کابل ته کډه شوې دي.
د افغانستان د رڼو ټاکنو بنسټ رییس نعیم ایوبزاده وايي چې د وکیلانو او خلکو ترمنځ د اړیکو څرنګوالي میکانیزم نشته.
هغه نن په یوه خبري غونډه کې چې د سولې لپاره د ښځو مطالعاتو بنسټ له لوري جوړه شوې وه، وویل چې په ملي شورا کې د وکیلانو او خلکو ترمنځ د منظمو اړیکو او ځانګړي میکانیزم نه موجودیت یوه جدي ستونزه ده.
ننګرهار د سرحدي ولايتونو له ډلې یو هغه دی چې اوسېدونکي یې د کورونا ويروس له ګواښ سره لاس او ګرېوان وو. دغه ولایت ته له کوزې پښتونخوا څخه د مسافرو او کډوالو راتګ هغه څه و چي د کورونا ويروس د خپرېدو په اړه یې خلک اندېښمن کړي وو. اوس يوشمېر مېرمنې وایي، له یوې خوا یې کورونا د وجود مقاومت کمزوری کړی او بلهخوا د بېکارۍ له کبله له ګڼو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي. د دوی په وینا، د نارینهوو ډېر وخت پر کور پاتې کېدل، د خاوند او مېرمنې ترمنځ د تاوتریخوالي لامل شوي دي.
دورانعلي حکیمي چې د اسټرالیا په ملبورن ښار کې اوسېږي وايي، له کابله ورته د افغان پُسټ له لارې د ۱۷ زره افغانیو په بدل کې ور لېږل شوې وه او باید په یوه میاشت کې ور رسېدلې وای، خو په وینا یې، یو کال وروسته ور ورسېده او هغه هم نیمګړې.
له یوې اوونۍ راهیسې د هغو باروړونکو موټرو مالکانو چې د اسلامکلا ګمرک کې د اورلګېدنې له کبله سوځېدلي وو او تاوان یې نه ده ورکړل شوی، د هرات–اسلامکلا او هرات–تورغونډۍ لویې لارې د ټرافیکو پر مخ تړلي او له خوراکي توکو او تېلو سلګونه ډک موټر په ګمرک او له پولې هغې غاړې ته ولاړ دي.
د کابل ښار په یوشمېر ښوونځیو کې ځینې سرچینې وايي چې د عبدالقهار عاصي ښوونځی سره له دې چې له څلور زرو ډېر زدهکوونکي لري، خو لپاره یې یوازې ۶۷ ښوونکي او سرښوونکي لري.
یو افغان او ځوان انځورګر عرفان هزاره په ترکیه کې کډوال دی. عرفان په ډېره کمه موده کې د ترکي چارواکو پام ځان ته اړولی او په دغه هېواد کې یې ځانګړی ځای خپل کړی دی. نوموړي د خپلې انځورګرۍ په برخه کې نویو نوښتونو سره د ترکیې د لوړپوړو چارواکو پام ځان ته اړولی او له دې لارې یې خپل نوښتونه د ترکیې خلکو ته نندارې ته وړاندې کړي دي.
افغان ماشومان په ټولنه کې هغه زیان لیدونکی پوړ دی چې په تېرو دوو لسیزو کې لا هم نه دي توانېدلي چې وړکتونونو ته لاسرسی ولري.
د کار او ټولنیزو چارو وزارت چارواکو د عمومي وړکتونونو له مسوولانو سره «د ماشومتوب لومړنۍ دورې پراختیا» په نوم ګډه غونډه کې وویل چې بېوزلي او ناچاري د دې لامل شوې چې له اته میلیونه ډېرو ماشومانو له ډلې یوازې ۳۵ زره یې په خصوصي او دولتي وړکتونونو کې شامل شوي دي.
د پکتيا په مرکز ګردېز کې اوس د افغان سيکانو له ډلې يوازې یوه کورنۍ ژوند کوي. هندوان او سیکان وايي، په ګردېز کې يې ځينې ځمکې نیول شوي او يا یې د کورنيو له زياتېدو سره شته ځمکې ورته بسنه نه کوي. دوی له دولت څخه غواړي چې یاده ستونزه حل کړي.
جګمون سنګ بشردوست چې يوناني درملتون لري، په پکتیا کې د خلکو له چلن څخه خوښ دی او له مسوولانو غواړي چې د کاروبار پراخېدو په برخه کې ورسره مرسته وکړي.
د ځمکني ټرانسپورټ اتحادیې د هېواد لویو لارو کې د امنیت نهموجوديت او دغو لارو کې د ټرافیکو له لوري د اخاذیو څخه شکایت کوي او خبرداری ورکوي، که ستونزو ته یې رسېدنه ونهشي، مدني اعتراضونه به پیل کړي.
د يادې اتحادیې د انسجام شورا مشر طلا محمد اتمانزي کابل کې یوې غونډه کې وویل، دې وروستیو کې تر بل هر وخت زیات د هېواد لویو لارو کې ناامنۍ او په بېلابېلو نومونو اخاذۍ زیاتې شوي دي.
د فاریاب د پښتونکوټ ولسوالي په اویمه کلا او خواجه موسای سیمو کې د ولسي پاڅونوالو قوماندان نظرمحمد څو کاله له طالبانو سره جګړه کړې ده. نوموړي په دې جګړه کې د کورنۍ څو غړي هم له لاسه ورکړي دي. هغه اوس په ترکیه کې کډوال دی او د خپل پاڅون او د طالب ډلې د ګواښونو په اړه دردوونکې کیسې لري. د نظرمحمد په خبره، طالبانو یې د ورونو په ګډون، د کورنۍ څو غړي ور وژلي او کور ته یې هم اور اچولی دی.
د بدخشان د یوشمېر لرې پرتو ولسوالیو اوسېدونکي د لویو لارو نه موجودیت په اړه شکایت کوي. د بدخشان ښار په ګډون، د اتو ولسوالیو اوسېدونکي تل په دې برخه کې له ستونزو سره لاس او ګرېوان دي او په دې وروستیو کې یوشمېر ټرافيکي پېښو هم ترې قربانۍ اخیستې دي. دوی د بدخشان پر چارواکو تور لګوي چې د ستونزو د حل په برخه کې یې بېغوري کوي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
