د افغانستان د صنعت او سوداګرۍ ټولنې نن چهارشنبه د وري ۲۳مه د کابل تیمورشاهي سیمه کې په ارزانه بیه د کورنیو تولیداتو او محصولاتو د پلور لپاره د «ارزان بازار» په نوم بازار پرانېست چې لس ورځې به دوام وکړي.
د یادې ټولنې رییس نثاراحمد بهبودي سلاموطندار ته وویل چې دغه بازار یې د اختر شپو او ورځو کې په ارزانه بیه د توکو پېر لپاره خلکو ته جوړ کړی دی.
د کابل یوشمېر اوسېدونکي د خوراکي توکو د بیې له لوړېدو څخه شکایت کوي او له کابل ښاروالي غواړي چې د خوراکي توکو پر هټیو څار او کنټرول ولري.
دوی سلاموطندار ته وویل چې هټۍوال په خپلسري توګه په لوړ قیمت توکي پلوري چې ګڼشمېر کورنۍ یې د پېرلو توان نهلري.
د پروان مرکز چاریکار ښار یوشمېر اوسېدونکي روژه کې د خوراکي او نورو لومړنیو توکو د بیې له لوړوالي څخه شکایت کوي.
دوی سلاموطندار ته وايي چې له یوه پلوه یې د بېوزلۍ له امله دسترخوانونه تش شوي او له بلخوا هټۍوال په خپله خوښه توکو ته نرخونه ټاکي او پر خلکو یې پلوري.
کابل کې د ا.ا له لوري د ښځینه سوالګرو له ټولولو وروسته اوس دغه سوالګرې په ځانګړې بڼه او نویو تګلارو پلازمېنه کې له خلکو سوال کوي.
دغه سوالګرې مېرمنې او نجونې د قلم، پلاسټیک او نورو توکو د پلور په پلمه د کابل ښار په بېلابېلو ګڼمېشتو سیمو کې د مرستې او سوال غوښتنه کوي.
که څه هم هېواد کې د جګړې تود ډګرونه ساړه شوي، خو له جګړې پاتې ناچاودې توکي او ماینونه لا هم د عامو افغانانو ژوند ګواښي.
د هلمند مرکز لښکرګاه ښار ختیځ کې «سرکار» سیمه چې د تېرو شلو کلونو پر مهال پهکې سخته جګړه روانه وه، اوس یې اوسېدونکي وايي چې له جګړو پاتیو ناچاودو ماینونو یې ژوند سخت کړی دی.
د اوسپنې پټلۍ ادارې مسوولان وايي چې یادې ادارې د روان کال په لومړیو شپږو میاشتو کې د توکو د لېږد رالېږد له درکه ۱.۴ ملیارډ افغانۍ عواید ټول کړي دي. عبدالسمېع دراني زیاته کړې چې په تېرو شپږو میاشتو کې د اوسپنې پټلۍ ادارې ۱.۸ میلیون مټریک ټُن توکي انتقال کړي چې پهکې صادرات او واردات شامل دي.
د سره صليب نړیوالې کمېتې په خپل یوه تازه راپور کې ویلي چې په افغانستان کې د ا.ا د واکمنۍ راهیسې د لومړنيو اړينو توکو بيې دوه برابره شوي او ډېری افغانان يې د پېر توان نه لري. د دغه سازمان په راپور کې راغلي چې افغانستان کې د خوراکي توکو بیې په ځانګړې توګه د اوړو بیې ۶۸ سلنه لوړې شوې دي.
په کندهار کې یوشمېر سوداګر وايي چې د سپین بولدک له لارې پر سوداګریزو توکو د لوړې مالیې لګول او نورې ستونزې لامل شوي چې پر دغه لاره د سوداګرۍ کچه تر ۵۰ سلنې راکمه شي.
پر لرګيو حکاکي یو لرغونی صنعت دی چې اوس هم افغانستان کې ګڼشمېر مینهوال لري. حکاکي چې په عامه اصطلاح کې ورته «ټوکايي» وايي، خواري یې ډېره خو صنعتکاران یې د ګوتو په شمېر دي.
یوشمېر پاکستاني رسنیو رپوټ ورکړی چې د پاکستان د مالیې وزارت د اقتصادي همغږۍ کمېټې په یوې ناسته کې دې ته اجازه ورکړې چې یوشمېر صادراتي توکي په کلدارو پیسو افغانستان ته ولېږدول شي. بلخوا، د پاکستان د مالیې وزارت د وارداتو د څارنې کمېسیون له افغانستان څخه د جلغوزیو له وراداتو ۴۵سلنه ګمرکي تعرفه لرې کړې ده.
د کابل ښار یوشمېر اوسېدونکي د افغانیو پر وړاندې د ډالرو ورځ تر بلې ارزښت لوړېدو په اړه اندېښنه ښيي او وايي، د ډالرو بیې لوړېدو اقتصادي فعالیتونه درولي دي.
د دوی په وینا، د ډالرو ارزښت له لوړېدو سره هممهاله د لومړنیو توکو بیې هم لوړې شوې دي. دوی وايي، د ډالرو ارزښت داسې مهال تر ۹۵ افغانیو رسېدلی چې خلک هېڅ عایداتي سرچینه نه لري.
د صنعت او سوداګرۍ چارو سرپرست وزیر نورالدین عزیزي نن په کابل کې یوې خبري ناستې ته وویل چې پاکستان ته د دوی د سفر په ترڅ کې د نورو موضوعاتو ترڅنګ د ابتا تړون بیا عملی کېدو، په دواړو هېوادونو کې د صنعت، پانګونې، ترانزیت او سوداګرۍ په برخه کې په ګڼو اسانتیاو هوکړه شوې ده.
نن په هرات کې ګڼو ښوونکو په یوې اعتراضیه غونډه کې د خپلو معاشونو غوښتنه وکړه. دوی وایي چې له څلورو میاشتو راهیسې یې خپل معاشونه نه دي ترلاسه کړي او اوس په خراب اقتصادي وضعیت کې ژوند کوي.
د هېواد په ګڼو ولایتونو کې د لومړنیو توکو د بیو لوړېدو له امله د خلکو اندېښنې ډېرې شوې دي. شاهولي چې د بادغیس ولایت اصلي اوسېدونکی او د مخکیني حکومت کارکوونکی دی، د لومړنیو توکو د بیو لوړېدو له امله شکایت لري. هغه چې د ۲۰کسیزې کورنۍ یوازینی ډوډۍ راوړنکی دی، وایي چې په را روان ژمي کې د خوړو او ځان تودېدو لپاره څه نه لري.
په فاریاب کې د اقینې بندر یوشمېر سوداګر په دغه بندر کې د «ټيسيارسي/TCRC» په نوم د یوه بهرني شرکت له غیرقانوني اخاذۍ څخه شکایت کوي او وایي چې دغه مافیايي شرکت د تېلو او ګازو د کیفیت اروزنې په پلمه، د سوداګرو له هر یو ټُن مال څخه ۸ ډالر غیرقانوني اخاذي اخلي.
نن د تلې یا میزان ۱۳مه په هېواد کې د ښوونکي له ملي ورځې سره برابره ده. سږکال دغه ورځ په داسې حال کې نمانځل کېږي چې هېواد کې د نوي حکومت په راتلو سره ګڼشمېر خلک په ځانګړې توګه ښوونکي له ګڼو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي. ښوونکي د اسلامي امارت له چارواکو غواړي چې هر څه ژر معاشونه او نور امتیازات ورکړل شي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
