د ملګرو ملتونو د ۷۷یمې عمومي غونډې له اجندا نه د افغانستان قضیې له اېستلو داسې ښکاري چې نړۍ دغه هېواد هېر کړی او په دې غونډه کې به یې پر اړوندو مسایلو هم خبرې ونه شي. د امریکا ولسمشر جو بایډن په دې غونډه کې د خبرو پر مهال افغانستان کې د بشري حقونو نقض یوازې د بېلګې په توګه یاد کړ، خو د حللارې او دې برخه کې یې د اقداماتو په اړه هېڅ هم ونه ویل.
د افغانستان د بشري حقونو په برخه کې د ملګروملتونو ځانګړي رپوټ ورکوونکي ریچارډ بنټ یوه رپوټ کې ویلي چې افغانان د بشري حقونو له ناورین سره مخ دي.
ریچارډ بنټ افغانستان کې د بشري حقونو له ناورین ډک وضعیت ته د حل لارې لپاره د اساسي بدلونونو غوښتنه کړې ده.
پر بشري حقونو د څار سازمان د ښځو برخې مرستیالې هیډر بار د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوټرېش ته ویلي چې د اسلامي امارت چارواکو د سفر معافیت پای ته ورسوي او نور مشران یې هم د سفر بندیزونو نوملړ ته ور زیات کړي.
دا په داسې حال کې ده چې د ملګرو ملتونو د امنیت شورا غړي تراوسه د اسلامي امارت چارواکو د سفر د معافیت مودې غځولو په اړه هوکړې ته نه دي رسېدلي.
د بښنې نړیوال سازمان افغانستان کې د بشري حقونو د نقض په اړه یوه تازه راپور کې اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي چې اسلامي امارت په تېر یوه کال کې بشري حقونه نقض کړي دي.
دغه سازمان ویلي، اسلامي امارت په تېر یوه کال کې بشري حقونو ته د رسېدو مهمې ادارې منحل کړي او د نجونو او ښځو بنسټیز حقونه یې هم ترې اخیستي دي.
د افغانستان ښځو او بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري ویلي، لومړي ګام کې دې اسلامي هېوادونه د افغانستان اسلامي امارت د بشري حقونو درناوي او کار او زدهکړو ته د افغان ښځو او نجونو اجازه ورکولو ته متوجه کړي.
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا نن داسې مهال په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه بېړنۍ غونډه وکړه چې په هېواد کې مرستندویه بنسټونو د بشري حقونو وضعیت ناسم بللی دی.
په ملګرو ملتونو کې د افغانستان دایمي استازي غلاممحمد اسحاقزي په دې غونډه کې د طالبانو د اقداماتو په اړه ویلي چې نړۍ دا ډله څاري او باید هغه څه ونه کړي چې بشري حقونه نقضوي.
په افغانستان د ملګرو ملتونو استازولي یا یوناما نن په یوه خبرپاڼه کې لیکلي چې د دغه هېواد په بېلابېلو برخو کې د دوامدارې جګړې له کبله د بشري حقونو د نقض په اړه خپاره شوي راپورونه د اندېښنې وړ دي.
د افغانستان د بشري حقونو خپلواک کمېسیون وایي چې په تېرو دوو ورځو کې په هلمند او غور ولایتونو کې د جګړو له امله د ښځو او ماشومانو په ګډون ۱۶ملکیان وژل شوي دي. دغه کمېسیون په یوې خپره کړې خبرپاڼه کې د جګړې له ښکېلو غاړو غوښتي چې د ملکیانو ژوند ته دې پام وکړي.
په خبرپاڼه کې راغلي چې د جګړې ډېره بیه ملکلیان پرې کوې او هر څه ژر دې روان تاوتریخوالی ودرول شي، تلپاتې اوربند او د سولې ټينګښت لپاره دې زمینه برابره شي.
نږدې دوه اوونۍ وړاندې د کابل ښار دیارلسمې حوزې اړوند دشت برچي سیمه کې پر سیدالشهدا ښوونځي خونړی برید وه شو چې د ورکړل شویو رسمي شمېرو له مخې، په دغه برید کې څه باندې ۸۰ کسان ووژل شول او نږدې ۱۵۰کسان پکې ټپیان شول. له دغه بریدو وروسته د بشري حقونوخپلواک کمېسیون د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره وویل چې په افغانستان کې هزاره وګړي له نسل وژنې سره مخ دي او حکومت اړ دی، څو د نړیوالو قوانینو او حقونو پر بنسټ له دغه وګړو څخه ساتنه وکړي.
د ولسي جرګې غړیو نن د دې جرګې په عمومي غونډه کې له طالبانو وغوښتل چې خپلې غوښتنې په روښانه ډول شریکې کړي. دوی له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو د وتلو هرکلی وکړ او زیاته یې کړه چې د طالب ډلې یوه غوښتنه هم عملي کېږي. د ولسي جرګې غړیو پر طالبانو غږ وکړ چې له شته فرصت نه ګټه واخلي او له افغانانو او افغان دولت سره یوځای شي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د بشري حقونو په اړه کلني راپور کې ویلي چې په ۲۰۲۰ میلادي کال کې د افغانستان په ګډون، په ټوله نړۍ کې د بشري حقونو د نقض خبر ورکړی دی. په دغه راپور کې لیکل شوي چې افغان حکومت د چارواکو د ناوړه ګټې اخیستنې په برخه کې اغېزناک او دوامداره څېړنې نه دي کړي.
د بامیان ولایت سلګونه اوسېدونکي چې قومي مشران، مدني فعالان او عام خلک پهکې وو، نن د دغه ولایت د بشري حقونو خپلواک کمېسیون د سیمهييز دفتر مخې ته د اعتراض په توګه را ټول شوي وو، حکومت یې د خلکو د امنیت ټینګښت کې پر پاتې راتلو تورن کړ. معترضانو د ننګرهار په سره رود ولسوالي کې هغه ترهګریزه پېښه چې د ګچو کارخونې ۷ کاریګر او د بامیان اوسېدونکي پهکې ووژل شول، وغندله.
د بشري حقونو خپلواک کمېسیون په افغانستان کې د ماشومانو د بشري حقونو وضعیت د اندېښنې وړ بولي. د دغه کمېسیون د یوه تازه راپور موندنې ښيي، سره له دې چې په روان کال کې د جګړې له کبله د ماشومانو په مرګژوبله کې کموالی راغلی، خو په وسلهوالو نښتو کې د ماشومانو کچه ۲۵ سلنه او د زیانمنو او له زدهکړو د پاتې ماشومانو کچه هم ۱۶ سلنه لوړه شوې ده.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو استازولۍ یا یوناما ویلي چې د سږ کال د وږي په ۲۲مه د افغان دولت او طالب ډلې ترمنځ د سولې خبرو له پیلېدو وروسته د بشري حقونو ۵ فعالان او د رسنیو ۶ کارکوونکي په هدفي بریدونو کې وژل شوي دي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
