د نجونو د میاشتني عادت نړیوالې روغتیایي ورځې سره هممهاله، نن د هرات په ښوونځیو کې د میاشتني عادت پرمهال د نجونو له لوري روغتیا ته د پاملرنې د څرنګوالي په اړه د عامه پوهاوي کمپاین جوړ شوی دی.
د مې ۲۸ د ښځو میاشتني عادت روغتیايي نړیوالۍ ورځې سره برابره ده. دغه ورځ د ښځو میاشتني عادت په تړاوو د عامه پوهاوي زیاتوالي او په دې برخه کې د فکري خنډونو لرې کولو په موخه نمانځل کېږي.
د هرات په ادرسکن ولسوالي کې یوه باوري سرچینه چې نه غواړي نوم یې یاد شي، سلاموطندار ته ویلي چې طالبانو پرون سهار د دغې ولسوالي د پوځ سرتېرو د کنډک په ۵۰۰ مترۍ کې یوه ۲۵ کلنه ښځه په صحرايي محکمه کې وژلې ده.
ننګرهار د سرحدي ولايتونو له ډلې یو هغه دی چې اوسېدونکي یې د کورونا ويروس له ګواښ سره لاس او ګرېوان وو. دغه ولایت ته له کوزې پښتونخوا څخه د مسافرو او کډوالو راتګ هغه څه و چي د کورونا ويروس د خپرېدو په اړه یې خلک اندېښمن کړي وو. اوس يوشمېر مېرمنې وایي، له یوې خوا یې کورونا د وجود مقاومت کمزوری کړی او بلهخوا د بېکارۍ له کبله له ګڼو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي. د دوی په وینا، د نارینهوو ډېر وخت پر کور پاتې کېدل، د خاوند او مېرمنې ترمنځ د تاوتریخوالي لامل شوي دي.
یوشمېر پکتیاوالې وايي چې په دغه ولايت کې ډېر لږ داسې کسان شته چې خپلو خويندو ته يې د ميراث حق ورکړی دی.
د دوی په وینا، مېرمنې د ميراث په ورکړې سره له اړمنتیا خلاصېږي او نورو ته بیا لاس نه نيسي.
په پکتیا کې د ښځو برخې فعاله انارګله وايي، که ښځو ته د ميراث حق ورکړل شي، په ټولنه کې تر ډېره د ښځو پر وړاندې شته بېعدالتۍ کمېدلای شي.
د لوګر د پوهنې ریاست ویاند شاهپور عرب سلاموطندار ته ویلي چې د وروستیو ناامنیو او ځینو کلتوري ستونزو له امله د مرکز پلعلم په ګډون، په برهکي برک، خوښۍ، محمداغې او څرخ ولسوالیو کې ۵۰ سلنه نجونې له لیک او لوست څخه بېبرخې شوې دي. د هغه په وینا، له زدهکړو ډېری بېبرخې شوې نجونې له لومړنۍ دورې پورته دي او د لوګر د پوهنې ریاست هڅه کوي چې د دیني عالمانو او قومي مشرانو په مرسته یې ستونزې هوارې کړي.
د حکومت د مذاکراتي پلاوي غړی محمد امین احمدي نن په کابل کې د یوې خبرې ناستې په ترڅ کې د سولې په خبرو کې د اندېښنو او د ښځو کم رنګه ونډې ته په اشاره او همداراز د سولې په خبرو کې د ښځو د حقونو څخه د ځانکړي تعریف د نه موجوديت ترڅنګ وایي، تر دا مهاله له طالبانو سره د سولې خبرو کې د ښځو د حقونو په اړه بحث نه دی شوی.
ننګرهار ولايت کې حکومتي سرچینې وايي، نن سهار شاوخوا لس بجې ناپېژاندو وسلهوالو جلالاباد ښار کې ۳ واکسیناتورانې وژلي دي.
یوې حکومتي سرچینې د نوم نه خپرولو په شرط سلاموطندار ته وویل، دغه واکسیناتورانې په دوو بېلابېلو پېښو کې داسې مهال په نښه شوي چې په واکسین کولو بوختې وې.
د کورنیو چارو وزارت وايي، د پولیسو هغه سرتېری چې د ننګرهار ولایت په تورخم کې یې یوه ښځه وهلې وه، د تل لپاره له نظام څخه واېستل شو.
د دغه وزارت ویاند طارق ارین نن پر ټویټر لیکلي چې یاد سرتېری وهاب نومېده او په وینا یې، د یادې پېښې له څېړنې وروسته یې دا پرېکړه کړې ده.
د پکتيا د پوهنې رياست مسوولان وايي، که څه هم په دې وروستيو کې په دې ولايت کې د نجونو د زدهکړې پر وړاندې خنډونه لرې شوي؛ خو لاهم د څوارلس ولسواليو څخه په اوو ولسواليو کې له ښوونځيو نجونې فارغانې نه لري.
د پکتیا ولایت د پوهنې رياست د معلوماتو پربنسټ، دې ولایت کې د نجونو ۸۸ ښوونځيو له ډلې ۱۶ یې لېسې، ۹ منځني او پاتې نور يې لومړني ښوونځي دي چې تر ۷۰ زره زياتې نجونې پهکې پر زده کړو بوختې دي.
پکتیا کې مېرمنې که څه هم شکايت کوي چې لا هم د اسلام او قانون له لوري ورکړل شوي حقونه په بشپړه توګه نه دي ورکړل شوي او په ترلاسه کولو کې یې له ستونزو سره مخامخ دي، خو زیاتوي چې په ځينو برخو کې مثبت بدلونونه هم راغلي دي.
دغو مېرمنو دا خبرې په ګردېز کې د بشري حقونو په يوه جوړه شوې غونډه کې کړې دي.
مدیحه امیري ۲۶ کاله عمر لري او د بلخ پوهنتون په انجینرۍ څانګه کې یې زدهکړې کړي وایي، دا چې په خپله تحصیلي برخه کې یې ورته د کار زمینه نه وه برابره، د ۳۰ زرو افغانیو په پانګې اچونې سره یې د خیاطۍ کار خونه جوړه کړې ده.
د یادې کارخونې د کار کوونکيو له لوري ټولې ګڼدل شوې جامې په نوي او ځانګړې بڼه تولید او بازار ته وړاندې کېږي. د مدیحې په دې کار خونه کې اوس ۲۰ ښځینه کار کوونکې په کار بوختې دي.
د افغانستان د بشر د حقونو خپلواک کميسيون د پوهنې وزارت له لوري تر ۱۲ کلنۍ د زيات عمر لرونکيو نجونو د ترانې ويلو د بنديز په غبرګون کې ويلي، د ماشومانو پر ازاديو د محدوديت لګول، د ماشومانو د حقونو د ملاتړ د قانون د اصولو خلاف کړنه ده.
له ياد کميسيونه نن په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي چې زدکړه، د وينا ازادي او هنري مهارتونو ته لاسرسی، د سن او جنس له تبعيض پرته د ټولو ماشومانو لومړني، بنسټي حقونه دي. د خبرپاڼې له مخې، ماشومان، نجونې او هلکان کولی شي د قوانينو په چوکاټ کې په برابر او ازاد ډول له خپلو حقونو ګټه واخلي.
هغه مکتوب چې په ټولنيزو رسنيو کې لاس په لاس کېږي ښيي چې د کابل ښار د پوهنې ریاست په یوه مکتوب کې لارښوونه کړې چې تر دې وروسته هغه نجونې چې له ۱۲ کلونو ډېر عمر لري؛ نه شي کولی د نارینهوو په حضور غونډو کې ترانې ولولي.
افغانستان کې هر کال د «مارچ اتمه» د ښځو له نړيوالې ورځې د يو لړ شاندارو مراسمو په ترڅ کې نمانځنه کېږي. دغه مراسم د حکومت او د ښځو د حقونو د يو شمېر ملاتړو بنسټونو له لوري ترسره کېږي. يو شمېر مېرمنې دغه مراسم نمايشي ګڼي او وايي چې دا کارونه د ښځو هېڅ درد ته درمل نهشي کېدی.
د بامیان د ښځو چارو ریاست د ښځو نړیواله ورځ د نمانځغونډې جوړولو تر څنګ، د ښځو د لاسي صنایعو او ځايي خوړو د نندارتون او د بېلابېلو سپورټي پروګرامونو په جوړولو سره دا ورځ ونمانځله.
دغه راز، په بامیان ولایت کې د اغاخان بنسټ له لوري او د دغه ولایت د ښځو چارو ریاست، د بشري حقونو سیمهييز دفتر، پوهنتون، د احصایې ریاست او د بامیان د ټولنیز معاونیت په څارنې سره «د بامیان ولایت د ښځو ټولنیز پروفایل» په نوم د یوې علمي څېړنې پایلې هم خپرې شوې.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
