د زړو یا دویم لاس توکو پلور په لویو ښارونو کې ښه بازار لري او ځینې وخت د ټولنې بېوزله کسان چې په پلورنځيو کې د اړتیا وړ توکي نه شي رانیولی، کولای شي چې هماغه جنس په نیمه بیه د زړو یا دویم لاس توکو له پلورنځیو څخه راونیسي.
عزیزاغا چې د خپلې اته کسیزې کورنۍ مشر زوی او ګټیالی وو. له خپلو ټولو ځوانو هیلو سره خاورو ته سپارل کېږي. هغه ۲۸ کاله عمر درلود او د بغلان پوهنتون د ښوونې او روزنې پوهنځي څخه فارغ شوی وو.
که څه هم افغانستان یو کرنیز او د ودې په حال کې دی، خو جګړه، د امنیت نه شتون او اقتصادي ستونزې د دې لامل شوي چې ګڼشمېر افغان ځوانان ګاونډیو او اروپايي هېوادو ته پر سختو او له خطره پر ډکو لارو نامنظې کډوالۍ ته زړه ښه کړي.
په وروستیو څو کلونو کې ګڼشمېر افغانان په هېواد کې دننه د ناامنیو، جګړو او ناخوالو سربېره د کورنیو ناسم اقتصادي وضعیت او وزګارتیا له امله د یوې ښې راتلونکې لپاره بهرنیو هېوادونو ته پر قاچاقي لارو سفر ته ملا تړلې چې نېکمرغه هغه به بخت تر خپلو هيلو رسوي.
د غور ولایت د مرکز فېروزکوه ښار اصلي اوسېدونکی محمد نادر وایي، په هېواد کې د ناخوالو او د یوه ښه ژوند د برابرولو لپاره یې له قانوني اسنادو پرته کډوالۍ ته زړه ښه کړ، خو له سختو او لوړو ژورو وروسته چې کله ترکیې هېواد ته ورسېد، د دغه هېواد د پولیسو له لوري ونیول شو او زندان ته واچول شو. هغه وایي، پولیسو دی ۴۰ورځې په زندان کې وساته او ډېر بد چلن یې ورسره کاوه.
هغه ځوان چې په کډوالۍ کې له خوارۍ او زیار وروسته یې خپلې کورنۍ ته څه نا څه ښه ژوند برابر کړی و، خو د پلار مړینې یې دغه خوشحالي ور څخه واخیسته او اوس یې د کډوالۍ په سختو شپو او ورځو کې د پلار ملاتړ او مینه نشته دی ترې ډاډ ترلاسه کړي.
د امریکا د ګډو ځواکونو لوی درستیز وايي، هېواد یې تر سپټمبر میاشتې پورې له افغانستانه د خپلو ځواکونو له را اېستلو مخکې د هغو افغانانو د را اېستلو پر پروګرام کار کوي چې له امریکايي سرتېرو سره یې کار کړی دی.
د هغه په وینا، اوس هغه کسان چې د امریکا لپاره یې کار کړی، د طالبانو د بریدونو له ګواښ سره مخامخ دي.
محمداسلم تیمور په فاریاب کې د رسنیو برخې فعال و چې نږدې شپږ کاله وړاندې یې د امنیتي ستونزو له امله هېواد پرېښود. هغه اوس په یوه اروپايي هېواد کې اوسېږي.
د هېواد په لوېدیځ د نیمروز ولایت مرکز زرنج ښار په وروستۍ برخه کې ګڼشمېر هغه کسان چې له کډوالۍ بېرته هېواد ته راستانه شوي، اوسېږي چې له قانوني اسنادو پرته یې بهرنیو هېوادو ته د یوه ښه ژوند د درلودو لپاره هڅه کړې وه، خو د کډوالۍ پرمهال د ژور خفګان له امله اوس دوی پر نشي توګو اخته شوي دي.
وزګارتیا او بېوزلۍ هرکال بېشمېره افغان ځوانان د هېواد پرېښودو ته اړ باسي او هغوی ښې راتلونکي ته د رسېدو په هیله نورو هېوادونو ته د تلو لپاره نامنظمې کډوالۍ ته زړه ښه کوي. له دې ډلې ځینې له قانوني پړاونو تېرولو پرته خپلو هیلو ته رسیږي، خو یوشمېر نور چې اقتصادي وضعیت یې ناسم دی د نامنظمې کډوالۍ پر ګواښوونکو لارو روانېږي.
په ایران کې د کورونا ویرووس له خپرېدو سره هممهاله ګڼشمېرافغانان له دې وېرې چې پر دې ناروغۍ به اخته چې اړ شول چې خپل هېواد ته را وګرځي. ۳۰کلن عبدالوهاب سلیماني د زابل ولایت اوسېدونکی دی، نوموړی هم کورونا اړ کړی چې له ایران څخه خالي لاس بېرته خپل هېواد ته ستون شي.
په هېواد کې د ناخوالو او جګړو له امله په وروستیو څو لسیزو کې ګڼشمېر افغانان د خپل سر ساتنې په موخه بهرنیو هېوادونو په ځانګړي توګه د افغانستان ګاونډیو هېوادو ته کډوال شول چې ورسره په پردي هېواد کې د نا معلومې راتلونکې سربېره د کړاوونو، ناخوالو او هر راز بدبختیو څپې پرې راوالوتې او داسې یې وځپل چې پر یادولو یې لا هم ژبه نښلي.
په وارخطایئ لنډې، لنډې خبرې کوي. هرې جملې سره یې ژبه نښلي. د مهاجرت لفظ اورېدو سره داسې راټولېږي چې فکر کوې یو لوی ډار پسې اخستی. هغه ته اوس ستونزمنه ده چې د خپل سفر ترخې کیسې هېرې کړي.
کونړی ځوان قیاس قاضيخېل په ناقانونه لارو د ښه ژوند په لټه همدا تېره میاشت اروپا ته د تلو زړه ښه کړی وو، خو ناخبره له دې چې بخت به یې په زندان او پولیسو اړوي.
په هېواد کې د ناامنیو زیاتوالی، وزګارتیا، اقتصادي ستونزې او د ژوند لپاره د مناسبې فضا محدودیت هغه لاملونه دي چې ګڼشمېر ځوانان یې نامنظمې کډوالۍ ته اړ کړي دي.
۲۵ کلن عبدالخالق هغه افغان کډوال دی چې اوس په یونان کې د کډوالو یوه کمپ کې ژوند کوي. هغه وايي، د نړۍ هېڅ ځای د خپل هېواد په څېر نهشي کېدای.
ګڼ شمېر افغانان له کلونو راهیسې د هوسا او خوندي ژوند ته د رسېدو لپاره د انساني قاچاقیان په خوړو او تشو خبرو باور کوي او پر ګواښوونکو لارو نورو هېوادونو ته د تګ زړه ښه کوي.
جمشېد هغه ځوان دی چې خپلو هیلو ته د رسېدو لپاره له قانوني اسنادو پرته ایران ته خوځېږي، خو د لارې په اوږدو کې د هغه د تمې خلاف ستونزو سره مخ کېږي او قاچاقي یې د ایراني پولیسو له لوري د نیولو له وېرې یوه او بل ځای ته لېږدوي.
شېرمحمد اویغون د لوړو زدهکړو لرونکی ځوان او د رسنیو برخې فعال دی چې «د فاریاب ولایت د دولتاباد ولسوالي د ښاروال په توګه دندې پر مهال» له خپلو کلیوالو سره خوړلي چې ځینو هغو یې له طالبانو سره په معامله کې ورته د مرګ ګواښ کړی دی.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
