د بلخ د مرکز مزارشریف ښار یوشمېر اوسېدونکي وايي، د روژې په لومړیو ورځو کې د لومړنیو خوراکي توکو بیې د پام وړ لوړې شوي او دوی یې د پېرلو وسه نه لري.
دوی هېواد کې شته بېوزلۍ، وزګارتیا او د خلکو کمزوري اقتصادي وضعیت ته په کتو د اندېښنې وړ بولي او غوښتنه کوي چې باید بازار کنټرول او څارنه یې وشي.
امریکايي ډالرو د تېرو څو اوونیو پر مهال د هېواد د اسعارو بازار کې د «افغانۍ» پر وړاندې خپل ارزښت ورځ تر بلې له لاسه ورکړی او ان یو امریکايي ډالر په ۷۳ افغانیو هم تبادله شو، خو دا بیه د دوو ورځو په تېرېدو سره بېرته څه باندې ۷۸ افغانیو ته ورسېده.
کابل کې یوشمېر هټۍوال او د رسټورانټونو مسوولان له دوی څخه د لوړې مالیې له اخیستو شکایت کوي او وايي چې د هرې ورځې په تېرېدو سره د دوی پر عایداتو مالیې لوړېږي.
د کابل ښار یو هټۍوال صمد سلاموطندار ته وايي چې د پخوا په پرتله یې کاروبار ۹۰سلنه خراب شوی او د بیې لوړې شوې دي.
د بلخ د مرکز مزارشریف ښار یوشمېر اوسېدونکي په دغه ولایت کې د ډبرو سکرو د بیې لوړېدو په اړه شکایت کوي او وايي، سږ کال د سونتوکو بیې د تېر هغه په پرتله دوه برابره شوې دي.
دوی وايي، له څه باندې یو کال راهیسې د خلکو اقتصادي وضعیت خراب شوی او په وینا یې، سږ کال هوا هم ژر سړه شوې او ښايي سخت ژمی تجربه کړي.
یوشمېر کابل مېشتي سلاموطندار ته وايي چې د وروستیو ورځو پرمهال د کابل په بازارونو کې د ترکاري بیې لوړې شوي او دوی یې د پېرلو توان نهلري.
د روزګان د ترینکوټ ښاروالي لسګونه کارکوونکو نن ترینکوټ ښار کې د خپل ناوړه اقتصادي وضعیت له امله اعتراض وکړ او له اړوند ادارو او موسسو یې غوښتنه وکړه چې مرستې ورسره وکړي. اعتراض کوونکي وايي، د میاشتې ۵۰۰۰ افغانۍ معاش لري چې د توکو لوړو بیو ته په پام یې د ژوند اړتیاوې پرې نهشي پوره کولای. یوشمېر نور اعتراض کوونکي هم وايي چې ټوله ورځ د ښار پر پاکولو بوخت وي او نور کار-روزګار نهشي کولای.
یوشمېر کابل ښاریان د هېواد په بازارونو کې ورځ تر بلې د لومړنیو خوراکي توکو د بیو له لوړوالي څخه اندېښنه ښيي.
په هېواد کې د وروستیو تحولاتو په لړ کې د نورو خوراکي او غیرخوراکو ترڅنګ د درملو په بیو کې هم ۱۵سلنه لوړوالی راغلی دی. د افغانستان د درملیزو خدمتونو ټولنې مشر اسدالله کاکړ وایي چې په دې وروستیو کې د طالبانو د حکومت په راتلو سره د درملو بیې له لسو تر ۱۵سلنه لوړې شوي دي.
سره له دې چې په سوداګریزو تعرفو کې شاوخوا ۷۰ سلنه کموالی راغلی، خو بیا هم د خوراکي توکو بیې د پام وړ لوړې شوې دي.
د سوداګرۍ او صنایعو خونې غړی خانجان الکوزی وايي، پخوا به د یوه موټر خوراکي توکو محصول نږدې ۵۰ زره افغانۍ کېده، خو اوس سره له دې چې محصول یې ۲۰ زرو افغانیو ته راټیټ شوی، مګر بازارونو کې د توکو بیې لا هم لوړې دي.
په کندهار کې د میرویس حوزوي روغتون د ماشومانو څانګې مسوول محمد صدیق سلاموطندار ته ویلي چې سږ کال د تېر هغه په پرتله پر بېلابېلو ناروغیو د ماشومانو د اخته کېدو کچه ۳۰ سلنه لوړه شوې ده.
نوموړی د تودوخې لوړه کچه، وچکالي، جګړې او د کورنیو نه پاملرنه پر نسناستې، خواګرځۍ او ځینو نورو ناروغیو د ماشومانو د اخته کېدو لاملونه بولي.
په ترکیه کې ګڼشمېر افغان کډوال وايي، د تېر کال په پرتله د خوراکي توکو نرخونه، د کور کرایه، اوبه، برښنا او د ګازو بیې لوړې شوي او دوی یې په اړه سختې اندېښنې لري. د خوراکې توکو د بیې لوړوالی، او د کورونا له کبله پیدا شویو اقتصادي ستونزو د نورو هېوادونو تر څنګ، پر ترکیې هم منفي اغېز کړی او ډېر زیان یې بیا کډوالو ته رسېدلی دی.
له یوې اوونۍ راهیسې د هغو باروړونکو موټرو مالکانو چې د اسلامکلا ګمرک کې د اورلګېدنې له کبله سوځېدلي وو او تاوان یې نه ده ورکړل شوی، د هرات–اسلامکلا او هرات–تورغونډۍ لویې لارې د ټرافیکو پر مخ تړلي او له خوراکي توکو او تېلو سلګونه ډک موټر په ګمرک او له پولې هغې غاړې ته ولاړ دي.
په اسلامکلا ګمرک کې له اورلګېدنې وروسته چې د تېلو او سوداګریزو توکو سلګونه موټر پهکې وسوځېدل، په هېواد، په تېره هرات، کابل، بلخ او ننګرهار ولایتونو کې د خوراکي او سوندتوکو بیې لوړې شوې دي.
په خصوصي پوهنتونونو کې د لوړو فیسونو اخیستل هغه ستونزه ده چې زدهکړیالان یې تل په اړه شکایت کوي.
زدهکړیالان په دې برخه کې د لوړو زدهکړو وزارت او نورې اړوندې ادارې پر بېغورۍ تورنوي او وایي، تر اوسه د دې ستونزې د حل لپاره هېڅ کار نه دی شوی.
د امریکا د پوځ مرکزي قوماندانۍ رییس مکېنزي وايي، په افغانستان کې د تاوتریخوالي کچه لا هم ډېره لوړه ده.
نوموړي د منځي ختیځ د انسټېټیوټ په کوربهتوب یوه انلاین غونډه کې ویلي، امریکا د پرمختګ لپاره د یوې لارې لټولو لپاره د طالبانو اقدامات او د دوحې هوکړهلیک ارزوي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
