اوچا: افغانستان د سوېلي اسیا لومړی او د نړۍ دویم هېواد دی چې ډېر کورني بې‌ځایه شوي لري

د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې یا اوچا پرون پر خپلې اېکس‌پاڼې لیکلي چې افغانستان په سوېلي اسیا کې د کورنیو بې‌ځایه شویو له اړخه لومړی او په نړۍ کې دویم هېواد دی.
د دغه راپور په یوه برخه کې لیکل شوي چې اوس د هرو اوو افغانانو له ډلې یو یې په کور دننه بې‌ځایه شوی او په ټول هېواد کې یې شمېر ۶،۳ میلیونه کسانو ته رسېږي.

د سلام‌وطندار موندنې؛ د وړکتونونو ښځینه ښوونکې اقتصادي ستونزې تجربه کوي

سلام‌وطندار د وړکتونونو له څوارلسو ښځینه ښوونکو سره چې دولسو یې په دولتي وړکتونونو کې کار کاوه او په وروستي یوه کال کې له دندو ګوښه شوې دي. د سلام‌وطندار موندنې ښيي چې د وړکتونونو هغه ښځینه ښوونکې چې په دغه راپور کې ورسره مرکې شوي، اوس له سخت اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي.

د افغان ښځو د وزګارتیا او ناچارۍ تلپاتې رنځ؛ «هره ورځ تدریجي مرګ تجربه کوم»

په افغانستان کې له ټولنیز ژوند څخه د افغان ښځو څنګ ته کولو په تړاو د خوړو نړیوال پروګرام اندېښنې سره هم‌مهاله، یوشمېر افغان ښځې چې په تېرو دوو کلونو کې یې دندې له لاسه ورکړي وايي، له ټولنې څخه ګوښه کېدو یې پر اقتصادي، ټولنیز او اروايي ژوند ناوړه منفي اغېزې کړي او هره ورځ تدریجي مرګ تجربه کوي.

د خوړو نړیوال پروګرام: ډېری افغان ماشومان وږي ښوونځي ته ځي

د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام د افغانستان څانګې تازه ویلي چې ډېری افغان ماشومان د بې‌وزلۍ او اقتصادي ناورین له امله په وږي نس ښوونځي ته ځي. مجتبی ۱۶ کاله عمر لري او د کابل ښار په یوه دولتي ښوونځي کې د شپږم ټولګي زده‌کوونکی دی. هغه چې له خپلو دوو ورونو سره یوځای ښوونځي ته ځي وايي، پلار یې وزګاره دی او له اقتصادي اړخه یې د ژوند مزه نشته.

افغانانو سره د بشري مرستو کمېدل؛ کارګران: مرستو ته مو اړتیا نوره هم ډېره شوې

خان‌ملا چې د کابل یوه څلورلارې کې یې د مزودورۍ پیدا کولو په موخه دېوال ته ډډه وهلې وايي، سهار وختي له کوره را وتلی چې کار ومومي، خو لا چا نه‌دی بیولی. هغه چې د کورنۍ سرپرستې یې پر غاړه ده وايي، تېرو دوو کلونو کې پنځه ځله ورسره مرسته شوې، خو اوس یې ورته اړتیا ډېره شوې ده.

کابل کې کارګران: کار نشته، د ژوند لګښتونه نه شوو برابرولی

د سهار ۱۱ بجې دي. حسام‌الدین چې د رنګمالۍ سامان یې په یوه سطل کې اچولی او د ښار پر یوه سړک یې دېوال ته تکیه کړې وايي، له سهار راهیسې کوڅه په کوڅه په کار پسې ګرځېدلی، خو پیدا کړی یې نه دی.
هغه چې د کابل ښار د شوربازار اوسېدونکی او رنګمال دی، وايي چې له لوی اختر راهیسې یې یوه ورځ کار هم نه‌دی موندلی.

پر ښځو د محدودیتونو دوام؛ وزګاره شوې دندو ته د ګرځېدو غوښتنه کوي

سحر رحیمي چې دوه‌ویشت کلنه ده وايي، د اسلامي جمهوري نظام له سقوط مخکې یې د ملي راډيو ټلوېزیون په ګډون، په خاور او ستاره ټلوېزیونونو کې د خبريالې او د شهیدانو او معلولانو چارو وزارت کې هم د کارکوونکې په توګه کار کاوه او د کورنۍ لګښتونه به یې پرې پوره کول، خو وزګارتیا او بې‌وزلۍ اوس ژوند ور تریخ کړی دی.

د ښځو پر کار بندیز افغانې مېرمنې له سختو اقتصادي ستونزو سره مخامخ کړي

یوشمېر افغانې ښځې چې مخکې یې د پوهنې وزارت په ګډون، د ښځو حقونو په ملاتړو بنسټونو، نادولتي موسسو، پوهنتونونو، رسنیو او مخابراتي شرکتونو کې کار کاوه وايي، له هغه وروسته یې چې پر کار بندیز لګېدلی، وزګاره شوي او سختې اقتصادي ستونزې تجربه کوي.

د افغان نجونو پر زده‌کړو بندیز؛ «د دې لپاره چې وزګاره او کور کې بندیوانه نه‌شم، قابلګي لولم»

سحر ساپۍ چې د اقتصاد پوهنځي د څلورم کال زده‌کړیاله او اول‌نومره وه، وايي چې غوښتل یې سوداګره او د پوهنتون استاده شي، خو اوس یې قابلګي ته مخه کړې ده.
سحر وايي چې په سختۍ سره یې درې کاله پوهنتون ولوست او کورنۍ به یې د زده‌کړو لپاره پیسې پور کولې، خو په وینا یې، اوس اړ ده چې د خپلو پورونو پرې کولو لپاره قابلګي ولولي.

د پوهنتون د وروستي کال زده‌کړیالان له فراغت وروسته وزګارتیا ته اندېښمن دي

یوشمېر هغه زده‌کړیالان چې سږ کال فارغېږي وايي، تمه نه لري چې له فراغت وروسته به ځان ته کار ومومي. دوی له مسوولانو غواړي چې د کار اسانتیاوې ورته برابرې کړي.
د کابل د يوه خصوصي پوهنتون زده‌کړیال محمداصف وايي، څو مياشتې وروسته به د لېسانس دوره بشپړه کړي، خو اندېښمن دی چې کار به ونه مومي او بې‌برخلیکه به پاتې شي.

د کارګر نړیواله ورځ؛ افغان کارګران: د یوې مړۍ ډوډۍ پیدا کولو ته حیران یوو

د مې میاشتې لومړۍ نېټه د کارګر نړیواله ورځ ده. افغان کارګران وايي چې وزګارتیا یې ځوروي او هره ورځ د یوې مړۍ ډوډۍ پیدا کولو لپاره د کابل ښار څلورلارو ته راځي، خو بېرته تش لاسونه ګرځي.
خیرمحمد چې ۶۴ کاله عمر لري، نن په دې نیت له کوره راوتلی چې کار به ومومي او بېګاه ته به خپلې کورنۍ ته پرې خوراکي توکي یوسي.

په څه باندې یوه کال کې ۱۴۵ افغانان د کډوالۍ پر ناقانونه لارو مړه شوي

د سلام‌وطندار د موندنو پر بنسټ، د تېر څه باندې یوه کال پر مهال په ۱۴ پېښو کې ۱۴۵ افغانان د ناقانونه کډوالۍ پر سختو لارو مړه شوي او لسګونه نور هم ټپیان شوي دي. که څه هم افغانانو له لسیزو راهیسې ناقانونه کډوالۍ ته مخه کړې، خو د اسلامي امارت په واکمنېدو سره دا لړۍ چټکه شوې چې له کبله یې لسګونه کسان قرباني شوي دي.

د خبریال ملي ورځ؛ افغان خبریالان له وزګارتیا او اروايي ستونزو شکایت کوي

نن د کب میاشتې ۲۷مه په افغانستان کې د خبریال ملي ورځې سره برابره ده. یوشمېر هغه خبریالان چې هېواد کې د ا.ا له واکمنېدو وروسته یې دندې له لاسه ورکړي، شکایت کوي چې له سختو اروايي او اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي.