یوشمېر افغان نجونې او ښځې وايي، په هېواد کې له وروستیو سیاسي بدلونونو او د ا.ا لهخوا د ښځو پر وړاندې د محدودیتونو لګېدو له کبله یې په کورنۍ او ټولنه کې خپل پخوانی ځای له لاسه ورکړی دی. سلاموطندار په دغه راپور کې له ۲۵ هغو نجونو او ښځو سره مرکې کړي چې له زدهکړو بېبرخې شوې دي. دوی ټولې په کورنۍ او ټولنه کې د خپل ځای د له لاسه ورکولو کیسې کوي.
سلاموطندار له ۲۸ افغان نجونو او ښځو سره مرکې کړي او ډېری هغو ویلي چې د امر بالمعروف او نهې عنالمنکر د قانون توشېح کېدو اندېښمنې کړې دي. په دې ډله کې، یوشمېر هغه نجونې او ښځې چې کار کوي وايي، د دغه قانون عملي کېدل به دوی او د دوی د کورنۍ غړي له اقتصادي ستونزو سره مخامخ کړي.
پخواني ولسمشر حامد کرزي پر خپلې فېسبوکپاڼې ټولو افغانانو ته د لوی اختر مبارکي ورکړې او له ا.ا څخه یې غوښتي چې د نجونو پر مخ د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې پرانېزي.
کرزي د نجونو او هلکانو زدهکړې د هېواد د پرمختګ، هوساینې او خپلواکۍ لپاره لازمې بللي او دا یې له نړۍ سره د سیالۍ یوازینۍ لاره بللې ده.
سلاموطندار په ۲۳ ولایتونو کې یوه سروې چې ۳۸۹ ښځو پهکې برخه اخیستې، کړې او له دې ډلې ۲۹۰ هغو یې ودونه کړي دي. د دې نظرپوښتنې پر بنسټ، ۶۳ سلنه هغو ښځو چې ودونه یې کړي، د خاوند او د خاوند د کورنۍ ناوړه چلن، د ژوند ناسمو شرایطو او په ژوند کې د نورو لاسوهنې له کبله له خپل ژوند خوشحاله نهدي.
په کابل کې اووهلس ښځو له سلاموطندار سره مرکو کې ویلي چې په ځلونو پر ټولنیزو رسنیو د یوشمېر کسانو لهخوا ځورولې شوي او پر ټولنیزو رسنیو یې امنیت خوندي نهدی. د دغو ښځو له دلې اته هغو ویلي چې پر ټولنیزو رسنیو ځورول کېدو یې پر ژوند سخت منفي اغېز کړی او په ټولنه کې یې نوم ته زیان اړولی دی.
په شپږو ولایتونو کې له ۵۳۰ افغان ښځو او نجونو سره د مرکو پر بنسټ د سلاموطندار د سروې موندنې ښيي چې ۶۱،۱ سلنه ښځې او نجونې چې په دې سروې کې یې ګډون کړی، د ژوند په چارو کې د غوراوي حق نه لري او ۳۹،۹ سلنې یې بیا ویلي چې په ځینو برخو کې د غوراوي حق ورکړل شوی دی. د سروې ګډونوالو بېلابېل عمرونه لرل او ډېره برخه یې له ۲۰ تر ۲۵ کلونو پورې ښځې جوړوي او دا د سروې د ټولو ګډونوالو ۴۹،۲ سلنه کېږي.
د عامې روغتیا وزارت د ازموینو ملي ادارې سره په همغږۍ د طب زدهکړیالانو لپاره د تخصصي زدهکړو ملي ازموینه د یوشمېر نجونو په ګډون نن په کابل کې واخیستل شوه.
د دغه وزارت چارواکو د دوشنبې په ورځ په کابل کې د یوې خبري غونډې پر مهال وویل چې په دې دوره کې ۶۲۲۰ زدهکړیالانو برخه اخیستې وه چې ۱۲۰۰ یې نجونې وې.
د امر با.لمعروف او نهې عن.المنکر وزارت د محتسبانو له لوري د کابل په ځینو سیمو کې د یوشمېر نجونو د نیولو په اړه د راپورونو خپرېدو سره هممهاله د دغه وزارت مسوولان مني چې محتسبان یې د شرعي مکلفیت پر بنسټ، اړ شوي په ټولنه کې د فحشا او ناسم حجاب مخه ونیسي.
په نننۍ نړې کې د زدهکړو حق د بشري حقونو تر ټولو بنسټيز حق ګڼل کېږي چې ټولو هېوادونو او دولتونو نه یوازې منلی، بلکې ملاتړ یې کوي او د یوه بنسټیز بشري حق په توګه منلو کې یې هېڅ شک نشته. دغه حق د بشري حقونو په بېلابېلو سندونو کې تایید شوی او په زدهکړو کې د جنسیت له مخې توپیري چلن د بشري حقونو ښکاره نقض دی.
د لوړو زدهکړو وزارت سرپرست ندامحمد ندیم زابل ته د سفر پر مهال ویلي چې دغه وزارت په درېوو ولایتونو کې په ۲۱۸ میلیونه افغانیو څلور نیمهکاره ودانۍ جوړوي.
د نوموړي په وینا، یادې ودانۍ چې یوه یې په زابل، یوه په نیمروز او دوه په کندهار کې دي، د ا.ا د مشر هبتالله اخوندزاده د ځانګړي حکم پر بنسټ جوړېږي.
د بهرنيو چارو وزارت سياسي مرستيال شېرمحمد عباس ستانکزي د بايزيد روښان انسټېټیوټ د محصلانو او د رحمان بابا، خوشال خان خټک او پيرمحمد کاکړ لېسو د زدهکوونکو په فراغتغونډه کې د خبرو پر مهال وویل چې هېڅ ټولنه له پوهې پرته پرمختګ نهشي کولای.
د سرپل محلي مسوولان د دغه ولایت په سانچارک ولسوالي کې د نجونو لپاره د یوه ښوونځي د جوړېدو خبر ورکوي او وايي، دغه ښوونځی په یو لک امریکايي ډالرو جوړ شوی دی.
په کابل کې د یوې موسسې له لوري له زدهکړو او کار څخه محرومې ۸۰ نجونې او مېرمنې د مسلکي زدهکړو له یوې شپږمیاشتنۍ دورې څخه فارغې شوې. د هغې په وینا، هڅه کوي هغه نجونې چې تازه له دغو مسلکي زدهکړو فارغې شوي، په خپل بنسټ کې ورته د کار اسانتیاوې هم برابرې کړي.
حبیبالله اغا پرون یکشنبه د تلې دویمه دغه ولایت کې د یوې دینې مدرسې د جوړېدو چارو د پرانېستلو په اړه جوړې شوې غونډه کې ویلي، هلکان او نجونې حق لري چې دینې زدهکړې وکړي او په وینا یې، «د هلکانو په پرتله د نجونو جهل زیات دی.»
د بدخشان د امنیې قومانداني مسوولان وايي چې څلور نجونې پرون (د وږي ۲۵مه، د شنبې ورځ) د دغه ولایت د مایمي ولسوالي په «تنګ شېوه» سیمه کې اوبو ډوبې کړې دي.
یوه ورځ سهار یوه داسې کلي ته روان شوم چې هلته له رسمي زدهکړو پاتې نجونې په محلي ټولګیو کې سره راټولې شوي او په ډېره مینه یې ښوونکي ته غوږ نیولی، څو کوم تازه څه زده کړي. دغه زدهکوونکې چې په یوه خټینه کلا کې ناستې دي، وايي چې غواړي په زدهکړو د روښنايي لوری وڅاري، څو په راتلونکي کې د ځان، کورنۍ او هېواد لپاره ګټورې تمامې شي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
