د ۲۰۲۱ کال د اګېسټ میاشتې په پنځلسمه نه یوازې په افغانستان کې سیاسي نظام ړنګ شو، بلکې اداري جوړښت او د حکومتولۍ ډول هم ورسره له منځه ولاړ.
له هغه وروسته چې د افغانستان اوسني سرپرست حکومت د واک واګې په لاس کې واخیستې، ځینې نوې ادارې یې جوړې، خو ځینې پخوانۍ هغه یې منحل کړې.
که څه هم ۲۰۲۲ کال کې د سیمې او نړۍ په کچه له سیاسي ناورینه د افغانستان د وتلو لپاره پراخې هڅې وشوې، خو په کور دننه د سیاسي ناورین او بهر کې د مشروعیت ناورین لا هم پر ځای پاتې دی.
دې وضعیت د افغانستان ایسار پاتې کېدل دغه هېواد په سیمه او نړۍ کې په یوه منزوي هېواد بدل کړی دی.
د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړي استازي توماس وېسټ د دفاع وزارت له سرپرست محمدیعقوب مجاهد سره د خپلو خبرو جزییات شریک کړي او ویلي یې دي چې د اسلامي امارت کورنی او بهرنی مشروعیت د ښځو او نجونو پر وړاندې د حکومت کړنو پورې تړلی دی.
د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې ځانګړي استازي توماس نېکلاسن پر خپله ټوېټرپاڼه لیکلي، اروپايي ټولنه ژمنه ده چې افغانستان په نړیواله اجنډا کې وساتي، خو نوموړي اسلامي امارت ته په اشارې سره ویلي چې وخت لنډ دی او باید اقدامات وکړي. په همدې حال کې د چارو یوشمېر شنونکي هم افغانستان کې د ټولګډونه حکومت پر جوړېدو ټينګار کوي.
د افغانستان د مخکیني حکومت د ولسمشر لومړي مرستیال امرالله صالح ویلي، که ا.ا ټولپوښتنې ته غاړه کېږدي، چمتو دی چې مشروعیت یې ومني او له وسلهوال مقاومت څخه لاس واخلي. نوموړي زیاته کړې: «که ټولپوښتنه کې ا.ا بریالی شو، نو مشروعیت به یې تول من، خو هغې ډلې ته چې د توطیې له لارې واک ته رسېدلې، هېڅکله به تسلیم نهشم.
د اسلامي امارت چارواکي وايي، په نږدې راتلونکې کې به د یو لړ مهمو سیاسي، امنیتي او ملي مسایلو په اړه لویې جرګې ته ورته یوه ستره مشورتي غونډه جوړه کړي. له دې سره د ښځو د حقونو یوشمېر فعالانې ټینګار کوي چې د افغانستان اوسني وضعیت ته په کتو اړتیا ده، څو دغه ډول ملي غونډې جوړې او افغانان خپلې ستونزې د خبرو له لارې حل کړي.
د افغانستان مخکیني ولسمشر محمداشرف غني ویلي، افغانان اوس په دوو کې راګیر دي او د پخوانیو تېروتنو تکرار او پر انحصار تکیه به افغانستان کې یو ځل بیا د جګړې اور تازه کړي. مخکیني ولسمشر زیاته کړې چې افغانان په سختو شرایطو کې د نوي کال د راتلو شاهدان دي.
د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې ځانګړي استازي توماس نیکلسون د اسلامي امارت له خوا د معترضه ښځو د نیولو په غبرګون کې ویلي، د خلکو خپلسره نیول او د هغوی نادرکه کېدل، د اسلامي امارت د حکومت او خلکو ترمنځ اړیکې کمزورې کوي.
د افغان ښځو لپاره د امریکا ځانګړې استازې کابل کې د معترضه ښځو نیول کېدل غندلي او دغه کار یې ناعادلانه بللی دي. د افغانستان د ښځو لپاره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت استازې رینا امیري نن پر خپل ټویټرپاڼه لیکلي، که کابل د ولسي او نړیوال مشروعیت ترلاسه کولو په لټه کې وي، باید بشري حقونه په ځانګړې توګه د ښځو حقونه رعایت کړي او درناوی ورته ولري.
دې وروستیو کې یو شمېر افغان او بهرنيو سیاستوالو ټینګار کړی، چې د اسلامي امارت د مشروعیت لپاره دې لویه جرګه یا یوه شورا جوړه شي او یا دې هم د ټاکنو له لارې لا ډېر مشروعیت ترلاسه کړي. د اسلامي امارت مرستیال ویاند بلال کریمي بیا وایي چې شته نظام عام او تام کورنی مشروعیت ترلاسه کړی او ټول ولس پرې باور لري.
د امریکا ولسمشر جو بایډن ویلي، که اسلامي امارت تمه لري چې د مشروعیت ترلاسه کولو په اړه یې غور وشي، باید امریکايي تقاعد شوی سرتېری مارک فریریچز ژر تر ژره له بنده خوشې کړي. نوموړي ټينګار کړی چې امریکايي وګړو او بې ګناه ملکیانو ته امنیتي ګواښونه د منلو نه دي او د دوی برمته کول بزدلانه عمل دی.
د امریکا ولسمشر جو بایډن پرون د جي۷ هېوادونو په ناسته کې د اروپا ټولنې له مشرانو، ناټو سازمان او له ملګرو ملتونو سره د افغانستان په اړه لیدلي او خبرې اترې کړي دي. په دغه لیدنه کې ټولو اړخونو ویلي چې په افغانستان کې د راتلونکي حکومت مشروعیت به له نړیوالو سره د دوی د کړو ژمنو په اړه اقداماتو پورې تړلی وي.
په دوحه کې د حکومت د مرکچي پلاوي غړي عبدالحفیظ منصور سلاموطندار ته ویلي چې د طالبانو له مرکچي پلاوي یې غوښتي چې تر اجندا وړاندې د دواړو لوریو دیني عالمان دې د قرآن او حدیثو په رڼا کې د جګړې پر مشروعیت او نه مشروعیت د رسنیو په مخ کې بحث وکړي.
هغه وايي، که دواړه لوري یوې پایلې ته ورسېږي؛ نو بیا به د اجندا په ټاکلو کې ډېرې ستونزې لرې شي، خو په وینا یې، طالبانو تر اوسه دغه وړاندیز نهدی منلی.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
