نن د کب میاشتې ۲۷مه په افغانستان کې د خبریال ملي ورځې سره برابره ده. یوشمېر هغه خبریالان چې هېواد کې د ا.ا له واکمنېدو وروسته یې دندې له لاسه ورکړي، شکایت کوي چې له سختو اروايي او اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي.
د افغانستان د ازادو رسنیو د ملاتړ ټولنه یا نی وايي، هېواد کې یې د ا.ا د واکمنېدو راهیسې د خبریالانو پر وړاندې د تاوتریخوالي ۲۸۶ پېښې ثبت کړي چې ۳۰ هغه یې په وروستۍ نږدې یوه میاشت کې ثبت شوې دي. د خبریالانو پر وړاندې د تاوتریخوالي ډېرې پېښې د هغوی د وهلو ډبولو، سپکاوي او په خپل سره د نیولو او بندي کولو دي.
نن د کب اووهویشتمه، د شنبې ورځ د خبریال ملي ورځ ده. د افغانستان د ازادو رسنیو د ملاتړ ټولنې یا نی د دې ورځې په مناسبت یوه خبرپاڼه کې لیکلي چې ورځ تر بلې د خبریالانو پر وړاندې تاوتریخوالی ډېرېږي. نی ویلي، سږ کال د خبریال ملي ورځ داسې مهال را ورسېده چې افغان خبریالانو له سختو ستونزو او ننګونو سره لاس او ګرېوان دي.
په رسنیو کې د خپرو شویو راپورونو پر بنسټ، د وروستۍ یوې میاشتې پر مهال په ټول هېواد کې ۳۱ جنايي پېښې شوي چې اته یې د تېرې میاشتې په لومړۍ نیمايي او ۲۳ یې په دویمه نیمايي کې ثبت شوي دي.
ورورستۍ ۲۳ پېښې د سلواغې له ۲۴مې د کب تر اوومې رامنځته شوي چې دوه برابره لوړوالی ښيي.
پرون جمعه د نومبر ۲۵مه «د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د لهمنځه وړلو نړیواله ورځ» وه. له دې ورځې سره هممهاله، یوشمېر نړیوالو بنسټونو افغانستان کې له بشري حقونو څخه د سرغړونې په تړاو سختې نیوکې کړې دي. د نړیوالو بنسټونو نیوکو ته د اسلامي امارت حکومت هم توند غبرګون ښودلی دی.
افغانان له څه باندې څلورو لسیزو راهیسې له جګړو او تاوتریخوالي سره لاس او ګرېوان دي. که دغه وضعیت له یوې خوا خلکو ته بېساري سیاسي او اقتصادي زیانونه اړولي، بلهخوا یې له روحي او اروايي اړخه هم سخت ځپلي دي. د روغتیا وزارت د پلان او پالیسي مرستیال محمدحسن غیاثي وايي چې د هرو دوو افغانانو له ډلې یو یې له سختو اروايي ستونزو کړېږي.
د کورونا ویروس چې د ۲۰۱۹ کال په ډېسمبر میاشت کې د چین په ووهان ښارکې راپیدا شو، په ډېره لږ موده کې یې لمن د نړۍ بېلابېلو هېوادونو ته وغځېده چې له اقتصادي او نورو برخو سربېره یې، د خلکو پر ژوند هم ډېر اغېز وکړ.
د افغان رسنیو او خبریالانو یوه ملاتړي بنسټ «کابل پرېسکلب» پکتیا کې له خبریالانو سره د ا.ا د پروني چلن او خبریالانو پروړاندې تاوتریخوالي غبرګون کې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو څانګې ته اعتراضیه لیک استولی دی.
د کابل پرېسکلب ادارې یوه خبرپاڼه کې لیکلي چې په تېره یوه میاشت کې د خبریالانو پر وړاندې د تاوتریخوالي ۱۹ قضیې ثبت کړې دي.
یوې ۴۰ کلنې ښځې نن سهار د فاریاب ولایت د اندخوی ولسوالي په کوپلک سیمه کې ځان را ځړولی او وژلی دی.
په اندخوی ولسوالي کې سرچینو سلاموطندار ته ویلي چې یادې ښځې د خپلې کوټې په پکه کې ځان را ځړولی او ژوند ته یې د پای ټکی ايښی دی.
د بادغیس امنیتي مسوولان او محلي سرچینې وايي چې دا پېښه څه باندې یوه اوونۍ وړاندې د دغه ولایت په آبکمری ولسوالي کې شوې ده.
په آبکمري ولسوالي کې سرچینو چې نه یې غوښتل نوم یې یاد شي، سلاموطندار ته ویلي چې وژل شوی کس د اسلامي امارت غړی و او غوښتل یې دویم واده وکړي، خو مېرمنې یې له واده مخکې وژلی دی.
په دې وروستیو کې د اسلامي امارت له لوري د یوشمېر خبریالانو نیول، د رسنیو د ملاتړو بنسټونو او خبریالانو اندېښنې زیاتې کړې دي.
د افغانستان د ژورنالستانو او رسنیزو بنسټونو فدراسیون مارچ میاشت کې د خبریالانو وضعیت په اړه خپل یو میاشتنی رپوټ خپور کړ. دغه رپوټ کې ویل شوي، چې مارچ میاشت کې د خبریالانو پر وړاندې تاوتریخوالی څه باندې دوه برابره زیات شوی دی.
د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوټرېش وايي چې په نړۍ کې له هرو درې ښځو څخه یوه یې په مستقیمه توګه له تاوتریخوالي سره مخ کېږي.
په بغلان کې یوشمېر ښځو د مارچ اتمې یا د ښځو د یووالي نړیوالې ورځې په مناسبت د «اسلام له نظره د ښځو حقونو» تر عنوان لاندې غونډه جوړه کړې وه.
د لوګر ولایت د خروار ولسوالي اوسېدونکي وایي چې پرون د دغې ولسوالي په پنج پای سیمه کې یو کس خپل مور وژلې او خپله مېرمن یې ټپي کړې ده.
د بېپولې خبریالانو سازمان د افغان خبریالانو پر وړاندې د ګواښونو له داوم څخه د تازه رپوټ په خپرولو سره اندېښنه ښوولې او ویلي، دې وروستیو دوو میاشتو کې د خبریالانو احضار او خپلسره نیونې زیاتې شوي دي.
دغه سازمان ټینګار کړی، چې د اسلامي امارت واکمنېدو راهیسې، د خبریالانو او د رسنیو کارکونکو د نیولو ۵۰ موارده ثبت شوي.
