پر روماتېزم ناروغي یوشمېر اخته ښځې شکایت کوي چې په روغتونونو، په تېره دولتي هغو کې د دې ناروغي د درملنې امکاناتو ته لاسرسی نهلري او وايي، په یادو روغتونونو کې د امکاناتو کمښت او د دوی کمزوری مالي وضعیت لامل شوي چې درملنه یې پاتې شي. د کابل اوسېدونکې شبنم لس کاله کېږي چې پر روماتېزم ناروغي اخته ده. هغه وايي، د پښو او لاسونو سخت دردونه او د وجود د غړیو نه خوځښت یې ځوروي.
د سرپرست حکومت د کورنیو چارو وزارت سرپرست سراجالدین حقاني وايي، ا.ا له نشهيي توکو سره د مبارزې لپاره د امکاناتو او تجهیزاتو له کمښت سره مخامخ دی. په همدې حال کې د عامې روغتیا وزارت سرپرست نورجلال جلالي په دې غونډه کې ویلي چې په تېرو درېوو کلونو کې یې د ۱۴۰۰۰ کسانو چې پر نشهيي توکو اخته وو، درملنه کړې ده.
په څوارلسو ولایتونو کې له ۴۰ ښځینه کروندګرو او مالدارانو سره د سلاموطندار د مرکو پایلې ښيي چې د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت او د کرنې برخې اړوندو بنسټونو د دغو ښځو له ډلې د یوې هم لاتړ نهدی کړی. دا ښځې په دودیز ډول د کورنۍ له نارینهوو سره پر کرنې او مالدارۍ بوختې دي، خو د کرنې پرمختللو امکاناتو ته لاسرسی نهلري. دوی وايي، د ښو حاصلاتو لپاره په کروندو ګې ډېر زحمت وباسي، خو د پام وړ ګټه نه کوي.
له ۴۲ افغان ښځو سره د سلاموطندار د مرکو موندنې ښيي چې هغوی له ټکنالوجي او د هغې له اړوندو وسیلو سره سمې بلدې نهدي. د دغو ښځو له ډلې ۱۵ هغه یې په کابل او ۲۷ نورې یې په ولایتونو کې اوسېږي. نهه ښځې وايي چې د ټکنالوجي پر کارولو هېڅ نه پوهېږي. دغه ښځې وايي چې ناچاري، بېسوادي، نه پوهاوی، په کم عمر کې ودېدل او کورنۍ جګړې لامل شوي چې دوی له ټکنالوجي نه لرې پاتې شي.
د فاریاب د شېرینتګاب ولسوالي یوشمېر اوسېدونکي شکایت کوي چې د دې ولسوالي په ۲۰ بستریز روغتون کې روغتیايي خدمتونه نشته او په وینا یې، یاد روغتون د درملو او نورو روغتیايي تجهیزاتو له کمښت سره مخامخ دی.
امانالله چې ماشوم یې د شېرینتګاب په ۲۰ بستریز روغتون کې بستر دی وايي، روغتیايي امکانات نشته او دی اړ شوی چې د اړتیا ور درمل له دباندې څخه راوړي.
د دایکندي یوشمېر اوسېدونکي شکایت کوي چې په دغه ولایت کې د سترګو، غوږونو او ستوني د درملنې لپاره ډاکټر او درمل نشته او اړ دي چې نورو ولایتونو ته پسې ولاړ شي.
په هرات کې له خونړۍ زلزلې ۳۵ ورځې تېرېږي، خو د دغه ولایت د زندهجان ولسوالي په ځینو سیمو کې یوشمېر زیانمن شوي کسان شکایت کوي چې د حکومت له لوري ورته اړین خدمتونه نهدي برابر شوي. دوی وايي، خیمو ته لاسرسی نه لري او تر پلاسټیکي ټوټو او ترپالونو لاندې شپې او ورځې تېروي.
د لوګر په ولایتي (نایب امینالله خان لوګري) روغتون کې یوشمېر ناروغانو سلاموطندار ته ویلي چې په دغه روغتون کې د بستر شویو ناروغانو شمېر د تېر په پرتله دوه برابره شوی او شته امکانات یې لپاره بسنه نه کوي. د دوی په وینا، یاد روغتون د ناروغانو د بستر او درملنې لپاره لازم ځای نه لري او د ډاکټرانو او درملو له کمښت سره هم مخامخ دی.
د زابل د شاهجوی او خاکافغان ولسوالیو ډاکټران وايي، د روغتیايي خدمتونو او امکاناتو کموالي د دغو ولسوالیو اوسېدونکو له سختو ستونزو سره مخامخ کړي دي. د دوی په وینا، یوشمېر ناروغان چې روغتیايي وضعیت یې نازک وي، مرکز قلات ښار ته تر رسېدو مخکې پر لارې خپل ژوند له لاسه ورکوي.
د عامې روغتیا وزارت د وږي په شلمه، د دوشنبې ورځ په کابل کې د سپټمبر اتمه یا د فزیوټراپي نړیواله ورځ ونمانځله. د دغه وزارت مسوولان وايي چې ۱۳،۹ سلنه افغانان په یو ډول نه یو ډول معلول دي. دوی د څو لسیزو جګړې څخه د پاتې شویو ناچاودو ماینونو چاودنه او ځینې ناروغۍ د هغوی د معلولیت اصلي لاملونه بولي.
د افغان سرې میاشتې ټولنې مسوولان وايي، په افغانستان کې د هغو ماشومانو د درملنې لپاره چې د زړه سوري پر ناروغي اخته دي، ځانګړی مرکز او د اړتیا وړ بودیجه نه لري.
جوزجان کې د افغان-ترک د صحت طفل روغتون مسوولان وايي چې روان کال په دغه ولایت کې پر خوارځواکۍ د اخته ماشومانو شمېر ۲۰ سلنه زیات شوی دی. د دوی په وینا، د خلکو ناوړه اقتصادي وضعیت او د کورنیو ناسالم خواړه پر خوارځواکۍ د اخته ماشومانو د زیاتېدو اصلي لاملونه دي.
په داسې حال کې چې اوس د کابل دولتي کلینیکونو ته د ورتلونکو ناروغانو شمېر مخ په ډېرېدو دی، خو دغه کلینیکونه د درملو، مسلکي کارکوونکو او ځای له کمښت سره مخامخ دي.
د کابل ښار د تايمني اوسېدونکې سیماګل چې خپل دوهکلن ماشوم يې د دې سیمې کلينيک ته ور وړى، په دغه روغتيايي مرکز کې د درملو له نشتوالي شکايت کوي.
د عامې روغتیا وزارت مسوولانو نن (د زمري یوولسمه، د چهارشنبې ورځ) په دغه وزارت کې د تور زېړي پر وړاندې د مبارزې نړیوالې ورځې په اړه جوړه شوې غونډه کې وویل چې په روان زېږدیز کال کې پر تور زېړي د اخته کسانو شمېر زیات شوی دی.
هره ورځ زرګونه کورني ګرځندویان د سرپل ولایت د سانچارک ولسوالي له مرکز نه اته کیلومټره لرې په «شبوکند» سیمه کې د «انګشت شاه» مېلهځای ته د چکر لپاره ورځي، خو دغه ګرځندویان یادې سیمې ته د ورغلي واټ د خرابوالي او هلته د لازمو امکاناتو نشتون په اړه شکایت کوي.
فاریاب کې یوشمېر ناروغان وايي چې د دغه ولایت په ولایتي روغتون او روغتیايي مرکزونو کې درمل کم دي او ناروغانو ته په سمه توګه روغتیايي خدمتونه نه ور رسېږي.
دوی شکایت کوي چې روغتیايي مرکزونو کې د درملو پر کمښت سربېره، د روغتیايي تجهیزاتو او مسلکي ډاکټرانو نه موجودیت هغه ستونزې دي چې له کلونو راهیسې ورته هېڅ پام نهدی شوی.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
