د کابل په پُلسرخ کې یوې کوچنۍ کارخونې څخه د رنګ او تېلو بوی او د هنر د زدهکولو لپاره د زدهکونکو غږونه اورېدل کېږي.
د نقاشۍ دا کارخونه چې څلور دیوالونه یې رنګین انځورونه لري او نجونې د پنسلونو او برسونو په مرسته نقاشي کوي.
ماه ګل د ماشومتوب راهیسې د رنګونو او نقاشۍ سره لېوالتیا درلوده او د شپږم ټولګي وروسته یې د دې هنر زدهکړه پیل کړه؛ خو هغې هېڅکله دا نهانګېرله چې یوه ورځ به په دې څانګه کې ښوونکې شي. د نظام له بدلون وروسته، يې د کانکور ازموینه ورکړه، خو پر زدهکړو د محدودیت له امله يې پوهنتون ته تګ ونهشو.
هغې خپل هنر لپاره قلم او رنګ ترلاسه کړ، نقاشۍ ته يې مخه کړه چې په همدې برخه کې اوس ګڼو نورو نجونو ته هم زدهکړې ورکوي.
نووړې وویل: «کله چې ما خپله ازموینه ورکړه، بله ورځ زما د نوملیکنې وار و، او ما باید په پوهنتون کې ځان ثبت کړی وای، اعلان وشو چې نجونو ته به پوهنتون ته د تګ اجازه ورکړل شي. له هغې وروسته، زه د څو میاشتو لپاره په کور کې پاتې شوم. خو ما فکر کاوه چې دا همداسې پاتې کېدای نشي، وضعیت بدل شوی او موږ باید یوه لاره ومومو.»
ماه ګل وايي چې د انځورګرۍ په دې ورکشاپ کې، هغې هڅه کړې چې خپل او په ټولنه کې د ښځو شتون وساتي. د هغې په وینا، دا د انځورګرۍ ورکشاپ ښکاري؛ خو د هغو نجونو لپاره د امید یوه وړانګه ده چې لاهم د زده کړې لپاره مبارزه کوي.
ماه ګل دا ورکشاپ د ۱۷ زره افغانیو په لګښت پرانیستی. خو اوس، هره ورځ له سهاره تر ماښامه ګڼو نورو ته له صفره تر بشپړ زده کولو پورې نقاشي ورښيي.
هغې وویل: «ما غوښتل چې خپلواکه شم او په خپلو پښو ودرېږم، ما نهه میاشتې کار کړی و او ۱۷۰۰۰ افغانۍ مې درلودې، نو په هغو ۱۷۰۰۰ پیسو سره چې زما په جیب کې وې، ما خپل ورکشاپ جوړ کړ. په لومړي سر کې، دا یو ډېر کوچنی ځای و چې ما د میاشتې شپږ زره کرایه کړ او ورو ورو ما د هغې ترڅنګ یو څو میزونه او څوکۍ ترلاسه کړې. وروسته، نوي زدهکونکي راغلل او ما فرمایشونه ترلاسه کړل او د هغو پیسو سره چې ما خوندي کړې وې، ما ګالري بیا ورغوله.»
ماهګل افغانستان کې د هنر بازار له ټکنۍ کېدو شکایت کوي وايي، په نقاشي او نورو ته روزنې ورکولو ټوله ورځ تېروي، خو بیا هم له دې لارې دومره عاید نه ترلاسه کوي.
سلاموطندار پر اېکسپاڼه هم وڅارئ
د سلاموطندار پښتو فېسبوکپاڼه وڅارئ
نجونې او ځوانان په پوره لېوالتیا غواړي یو څه زدهکړي او رنګونو سره وخت تېر کړي، خو خلک د دغو تابلوګانو پېرلو ته لېوالتیا نهلري.
نوموړې وویل: «په افغانستان کې د هنر بازار ښه نهدی او ډېر کمزوری دی. په کور کې پاتې کیدل غوره دي. زه هره میاشت ډېرې پیسې نهګټم. که زه له دې ځایه ډېر عاید ترلاسه کړم، نو دا به په میاشت کې له څلورو څخه تر پنځو زرو پورې وي. هر هغه څه چې زه له دې ځایه ترلاسه کوم، زه یې بیا دلته مصرفوم.»
اوس د نقاشۍ دغه کارځای کیږي ۲۰ نجونې او ۵ هلکان مختلفو وختونو کې نقاشي زدهکوي. ماهګل وايي، هنر سره د نجونو مینه او د نورو ښوونیزو ځایونو تړل کېدل لامل شوي چې د نجونو زدهکوونکو شمېر زیات شي.
هغې زیاته کړه: «زدهکونکې نجونې ډېرې دي او ډېر لږ یې هلکان دي. په دې میاشت کې که زه حساب وکړم له ۱۸ څخه تر ۲۰ پورې کسان نجونې او ۵ هلکان دي. زه د هغو کسانو لپاره چې یوه ورځ وروسته راځي، په میاشت کې ۵۰۰ افغانۍ او د هغو کسانو لپاره چې هره ورځ راځي، ۱۰۰۰ افغانۍ اخلم. هغه برخې چې زه یې تدریس کوم له صفر څخه تر سل پورې دي، د انځورګرۍ برخې سره پیل کیږي، کوم چې د پنسل، سکاره، رنګ او رنګ برخه ده.»
د کارځای یوه برخه کې زینب په نقاشۍ بوخته ده. هغه ۲۱کاله عمر لري او له دولسم ټولګي فارغه شوې. دوه کاله وړاندې یې کانکور ازموینه کې ګډون کړی او د کابل پوهنتون عربي ادبیاتو ته یې لاره موندلې.
داسې حال کې چې شېبه هم له نقاشۍ بلې خوا ته سترګې نه اړوي وايي، کله چې نقاشي کوي ذهن یې له ورځنیو محرومیتونو او ستونزو ارامه شي. «کله چې زه رنګ کوم، وخت نه پېژنم. کله چې زه پیل کوم، درې یا څلور ساعته تیروم. موږ خپل داخلي احساسات د هنر له لارې څرګندوو، هغه ذهني ګډوډي هیروي چې زه پکې یم او زه د خپل هنر په نړۍ کې ازاد او خوشحاله احساس کوم.»
صبرینه دوه کاله کیږي چې دغه ځای کې نقاشي زدهکوي. هغه د کابل پوهنتون د اقتصاد پوهنځي زدهکړیاله ده او د ښځو پر کار د محدودیتونو په دلیل نه ده توانېدلې چې کوم ځای کې کار پیدا کړي.
هغې وویل، له رواني او روحي ستړیاوو د خلاصون لپاره یې نقاشۍ ته مخه کړې. «معمولا موږ هغه ډول خلک وو چې بهر تلل، خو کله چې هرڅه بدل شول، نو دې واقعیا زه اغېزمن کړم. خو کله چې د رنګونو خبره راځي، زما ټول ذهن په دې بوخت وي چې دوی څنګه سره ګډېږي، ایا دا سمه ده که غلط؟ دا لامل کېږي چې زما رواني شخړې په بشپړه توګه لهمنځه لاړې شي.»
۳۳کلنه فرشته معصومي د کابل یوه دولتي ښوونځي کې ښوونکې ده او نیمه ورځ دغه هنري کارځای ته راځي او تمرین کوي. شپږ کاله کیږي چې د نقاشۍ مختلفو برخو کې کار کوي او وايي، د کار او ژوند له فشارونو دغه هنري ځای ته پناه راوړي.
فرشته چې د طبیعت یوه تصویر رنګوي وايي: «زه د طبیعت سره کار کول غوره ګڼم او زما کار تر ډیره په تیلو او رنګ کې دی. که څه هم په افغانستان کې هنر ډېرې پیسې نه ګټي؛ خو دا هغه ځای دی چې زه پهکې ډېر ارام احساس کوم.»
د مونالیزا هنري کارځای مسووله ماهګل هیله لري چې یوه ورځ خپله او نورې نجونې وکولی شي پوهنتون ته ستنې شي، دغه مرکز ته پراختیا ورکړي او هنري اثار یې نړیوالو نندارتونونو کې نندارې ته وړاندې شي. هغه د مېز تر څنګ ولاړه ده، پنسل یې په لاس کې دی او خپل درس ورکولو ته دوام ورکوي.
