د لغمان د مرکز مهترلام ښار اوسېدونکې وجیه هغه نجلۍ ده چې د عمر ۲۲م پسرلی یې زرغون شوی، خو سترګې یې کار نه کوي او تراوسه یې هېڅ نهدي لیدلي. د هغې دوه ورونه او دوه خویندې هم ړندې دي، خو یوازې دا د مهترلام ښار د نابینایانو په لېسه کې زدهکړې کوي.
سلاموطندار له ۳۰ بېسواده مېرمنو سره مرکې کړې دي. د دغو مرکو موندنې ښيي چې یادې ښځې د بېلابېلو لاملونو له کبله بېسواده پاتې شوې دي. د دغو ښځو له ډلې دیارلسو یې کورني محدودیتونه، نهو یې اقتصادي ستونزې او شپږو نورو د لازمو شرایطو نه برابروالی او جګړه د خپلې بېسوادۍ لاملونه ښودلي دي. دوو نورو بیا هېڅ کوم لامل نهدی په ګوته کړی.
د جوګي قوم نږدې ۳۰۰ کورنۍ د افغانستان د پلازمېنې په خیرخانې کوتل کې د ژوند له لومړنیو امکاناتو پرته تر خیمو لاندې په سختو شرایطو کې ژوند کوي.
د جوګي قوم ښځې او نجونې له سختې بېوزلۍ، ټولنیز توپیري چلن، روغتیايي او د زدهکړو خدمتونو ته نه لاسرسی، په کم عمر کې ودېدو او نورو بېلابېلو ټولنیزو فشارونو سره مخامخ دي.
له ۲۲ ښځینه کارګرانو سره د سلاموطندار د مرکو موندنې ښيي چې دا ښځې د خلکو په کورونو کې له سختو کارونو سره سره لږ تنخوا اخلي او د کار خاوندانو له لوري ورسره نامناسب چلن کېږي. دوی وايي، د سختو اقتصادي ستونزو له کبله یې درنو کارونو ته مخه کړې، خو کمه تنخوا یې د ژوند د لومړنیو اړتیاوو پوره کولو لپاره بسنه نه کوي.
نفیسه محمدي چې ۲۲ کاله عمر لري، هېواد کې له وروستي سیاسي بدلون وروسته ایران ته کډواله شوې ده. هغه د جمهوریت پر مهال د ښځو حقونو فعاله او د افغانستان د رزمي سپورټ روزونکې وه، خو اوس په ایران کې د کډوالۍ سختې شپې او ورځې تېروي.
په غزني کې یوشمېر صنعتګرې ښځې وایي، د تېرو دوو کلونو په پرتله یې د پلور کچه خورا راټیټه شوې ده. یوې صنعتګرې ګلچمن رحیمي سلاموطندار ته ویلي چې په دغه ولایت کې د ښځینه سوداګرو او صنعتګرو عواید د پام وړ کم شوي دي. ګلچمن له ا.ا څخه غواړي چې په غزني کې د ښځو لپاره ځانګړی بازار جوړ کړي او د صنعتګرو ښځو د کار ملاتړ وکړي.
د زابل د غرنیو ولسوالیو له ډلې یوه هم شینکۍ ولسوالي ده چې له مرکز کلات ښار څخه ۶۳ کیلومتره لرې پرته ده. د دې ولسوالي اوسېدونکي تر ډېره پر کرنې او مالدارۍ بوخت دي.
د افغان خبريالانو د خوندیتوب کمېټې مسوولانو که څه هم په کابل کې د مې مياشتې درېيمه یا د مطبوعاتو ازادۍ په نړيواله ورځ په یوه غونډه کې د رسنيو د فعاليت او اطلاعاتو ته د لاسرسي وضعيت د نسبي ښهوالي په اړه خوشبيني څرګنده کړه، خو په وینا یې، د سرپرست حکومت چارواکو لا هم د خبریالانو د ستونزو هواري لپاره جدي او عملي ګامونه نهدي اوچت کړي.
سلاموطندار په کورنیو کې د ځوانانو د کډوالۍ شمېر روښانولو لپاره په کابل کې ۳۱۲ کورنۍ د نمونې په توګه په نښه او پوښتنې یې پرې وېشلې دي. هغو کسانو چې ځوابونه ورکړي، بېلابېل عمرونه لري چې ۳۶،۵ سلنه یې د ۱۸ تر ۲۴ کلونو، ۳۶،۹ سلنه یې د ۲۵ تر ۳۰ کلونو، ۱۶،۳ سلنه یې له ۳۱ تر ۴۰ کلونو او ۱۰،۳ سلنه یې هم له ۴۰ کلونو پورته عمر درلود.
د غزني په ولسوالیو کې د ۲۶ روغتیايي مرکزونو په تړل کېدو سره د دغه ولایت یوشمېر اوسېدونکي وايي، ناچاره دي چې د خپلو ناروغانو د درملنې لپاره د مرکز روغتیايي مرکزونو ته ولاړ شي او دغه وضعیت له ستونزو سره مخامخ کړي دي.
که څه هم د هرات په زندهجان ولسوالي کې له خونړۍ زلزلې شپږ میاشتې تېرېږي، خو یوشمېر زلزلهځپلي لا هم په خیمو کې اوسېږي.
نفسګل چې له څلوېښتو کلونو راهيسې په زندهجان ولسوالي کې ژوند کوي وايي، د تېر کال له زلزلې راهيسې په خیمه کې اوسېږي. هغه وايي، د وروستیو اورښتونو او سېلابونو له امله یې خیمې هم زړې شوې دي.
په کابل کې اووهلس ښځو له سلاموطندار سره مرکو کې ویلي چې په ځلونو پر ټولنیزو رسنیو د یوشمېر کسانو لهخوا ځورولې شوي او پر ټولنیزو رسنیو یې امنیت خوندي نهدی. د دغو ښځو له دلې اته هغو ویلي چې پر ټولنیزو رسنیو ځورول کېدو یې پر ژوند سخت منفي اغېز کړی او په ټولنه کې یې نوم ته زیان اړولی دی.
عطا نوید چې په هېواد کې یې پنځه کاله له بېلابېلو رسنیو سره کار کړی وايي، اوس وزګار دی او د کار موندلو لپاره چې هرې ادارې ته ورغلی، ناهیلی ترې راوتلی دی. نوموړی له حکومت څخه غواړي، څو د هغو خبریالانو لپاره چې کارونه یې له لاسه ورکړي، د کار اسانتیاوې برابرې کړي.
د لوګر په ولایتي روغتون کې یو ناروغ عصمتالله وايي، په دغه روغتون کې د ځای کموالي له کبله په هره کوټه کې چې د یوه کس لپاره ده، څلور کسان بستر دي. د نوموړي په وینا، خلک اقتصادي ستونزې لري او خصوصي روغتون ته د درملنې لپاره نهشي ورتللی.
د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام وايي، د هرات زلزلهځپلي لا هم تر خیمو لاندې اوسېږي او سختې شپې او ورځې تېروي.
دغه پروګرام نن پر خپلې اېکسپاڼې لیکلي چې یاد زلزلهځپلي اوس د واورې توپان سره هم مخامخ دي.
عاقله چې له رنګه زېړه او د ناروغۍ نښې نښانې پهکې له ورایه ښکاري، د افغانستان سرپرست حکومت سترې محکمه کې د خپلې قضیې د حل پر لټون راوتلې.
له درده ننوتې او له اوښکو وچې سترګې یې پر ما ولګېدې، پر هغې مې سلام کړ، هغې په وېره او غلی راته علیک کړ. له روغ بړ وروسته په دې پوه شوه چې زه خبریاله یم.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
