سلام‌وطندار نینگ افغانستان آلتی ولایتیده ۵۳۰ عیال بیلن اۉتکزگن صحبتی اساسیده اوشبو عیاللر نینگ ۶۱.۱ فایزی تېریکیچیلیک تورلی ساحه‌لرده تنلاو حقیدن محروم بولیب و ۳۸.۹ فایزی گه بو حق کوپراق عایله‌لری تامانیدن بیریلگن.
بو تېکشیروو کابل، تخار، بامیان، فاریاب، لوگر و قندوز ولایت‌لریده بولیب اۉتگن، کابل ۸۴ فایز اشتراکچی بیلن بیرینچی اۉرینده و فاریاب ۱.۳ فایز اشتراکچی بیلن اېنگ اخیرده قرار تاپگن.
اوشبو تېکشیروو ده تورلی یاش ده‌گی عیاللر حصه قوشگن و اولر نینگ اکثریتی ۲۰ دن ۲۵ یاشر بولیب و اولر ۴۹.۲ فایز سوراو بولگن عیاللر نینگ تشکیل بیره‌دی.
بو تېکشیروو ده مذکور عیاللردن تورموش قوریش، اوقیش، عایله‌وی قرار قبول قیلیش، کونده‌لیک کولگو-اویین، کییم-کیچک و یشش مکان تنلاوی حقیده سۉره‌لگن.
مذکور عیاللر نینگ ۵۶.۲ فایزی تورموش اۉرتاق‌لرینی تنلش، ۵۶.۹ فایزی اوی ده کونده‌لیک تنلاو، ۳۹.۹ فایزی اوقیش، ۴۱.۱ فایزی کییم-کیچک، ۴۷.۸ فایزی کونده‌لیک فعالیت‌لری، ۶۳.۱ فایزی عایله‌وی قرار قبول قیلیش، ۴۷.۸ فایزی تېریکچیلیک مکان‌نی تنلش و نهایت ۶۱.۲ فایزی دم‌آلیش تنلاو حق‌لری اولردن آلینگنینی اېتگنلر.
تنلش حقیدن محروم بولگن کابل یشاوچیلریدن خدیجه نینگ ایتیشیچه: «خبرچیلیک بولیمی‌دن جوده‌یم خوشم کیلر اېدی؛ بیراق جمعیت و عایله‌م‌ده بولگن قیین‌چیلیک‌لر سبب، خبرچیلیک بولیمینی اوقیش اوچون مینگه رخصت بیرمه‌دیلر؛ چونکه بو شرایط‌ده بیر قیز یېتکرمه ده ایش قیله آلمه‌یدی دیدیلر و مین هم اېستمه‌گن بیر بولیم‌ده درس اوقیش گه مجبور بولدیم.»
شونینگدیک تنلش حقیدن محروم بولگن تخار یشاوچیسی شیرین نینگ ایتیشیچه: «توی قیلگنیم‌دن آلتی ییل بولدی؛ مینی تورموش گه چیقریش‌ده میندن هېچ نرسه سوره‌مه‌دیلر؛ درس اوقیش و سواد‌لی بیر کیشی بیلن توی قیلیش نی اېستر اېدیم. آته‌لردن قیزلری نینگ تورموش گه چیقریش‌ده، اولر نینگ فکر‌لری نی سوره‌شلری نی اېسته‌یمن که اولر نینگ حیاتی یخشی بولسین.»
اجتماعی و روان‌شناسلیک مسئله‌لری بوییچه ایش بیلرمان‌لر، تنلش حقینی عیاللر نینگ انسان حقوقی‌دن بیلیب ایتیشلریچه، عیاللردن تنلش حقینی آلیش، بوتون جمعیت‌ده یامان عاقبت‌لر نی یره‌تیلیشی گه سبب بوله‌دی.
اجتماعی مسئله‌لر بوییچه ایش بیلرمانی احمد راشد صدیقی نینگ ایتیشیچه: «هر قنچه که ایرکک‌لر تنلش حقی گه ایگه، عیاللر نینگ هم ایگه بولیشی کیره‌ک. حیات خصوصیده‌گی ایشلرده عیاللر تنلش حقی گه ایگه بولمه‌گنلری صورت‌ده، سلبی عاقبت‌لری بار؛ یعنی تورموش گه چیقریش‌ده بیر عیال درست انتخاب قیله آلمه‌گنی‌ده، طلاق آلیش گه سبب بوله‌دی که طلاق اینگ یامان بیر نرسه دیر. اولر گه حق و حقوق بیرمه‌گنیمیز‌ده، بیر موضوع نی اولر گه جبری قیلگنی‌میز کبی بوله‌دی.»
روان‌شناس‌لردن نظامی عزیز نینگ ایتیشیچه: «بیر عیال نینگ انتخاب حقی گه ایگه بولمه‌گنی صورت‌ده، ضعف و کوچ‌سیز حس قیله‌دی اوزینی که مینی اورنیم‌ده باشقه بیر کیشی تصمیم آله‌دی دیب. ایکینچی‌ده ایسه، عایله و جمعیت‌ده اوز اورنینی قولدن بیره‌دی و دایم اوزی بیلن ضعیف بولگنی نی حس قیلیب و تکرار قیله‌دی.»
عیال حقوقی فعال‌لری نینگ ایشانچ‌لری گه کوره، جمعیت‌ده بیر انسان صفتیده، تنلش حقی گه ایگه‌لر و اولر نینگ انتخابی گه حرمت قایل بولینیشی کیره‌ک.
عیال حقوقی فعالی یلدا عزیزی نینگ ایتیشیچه: «عیال هم انسان دیر. عیال هم ایسته‌ماق یا-ده ایسته‌گن نرسه نی قولگه کیلتیرماق حقی گه ایگه بولمسدن یره‌تیلمه‌گن. هر عیال نینگ بیر ایسته‌گی بار؛ مثلا تورموش اورتاغی نینگ اویی‌ده، نفقه، حیات حقی، تورموش اورتاغی نینگ عایله‌سی آرقه‌لی آزاد‌لیک حقی اولر گه بیریلیشی کیره‌ک و شونینگدیک بیر قیز هم تحصیل، ایش، مسلک و شغل حقی گه ایگه دیر و عیاللر نینگ برچه ایسته‌کلری بیریلیشی کیره‌ک.»
عین حالده، امر بالمعروف و نهی عن‌المنکر وزیرلیگی سوزلاوچیسی عبدالغفار فاروق، سلام‌وطندار گه متنی بیر پیغام یوباریش بیلن ایتیشیچه: «شرعی بیر توسیق بولمه‌گنی گه قدر، عیاللر انتخاب حقی گه ایگه‌لر و بیر قیین‌چیلیک چیقگنی صورت‌ده، امر بالمعروف و نهی عن‌المنکر وزیرلیگی اهالی گه کیره‌کلی توصیه‌لری بولیشی کیره‌ک.»
ایتیش کیره‌ک که، افغانستان سیاسی توزوم اوزگرگنی‌دن کیین، ۶۶دن آرتیق مورد‌ده عیاللر برابریده چیکلاو یره‌تیلگنی بیرحالده، عیاللر حیات‌لری نینگ کوپینچه مورد‌لریده، انتخاب حقی گه ایگه ایمس‌لرینی اېتگنلر.
