سلام‌وطندار مملکت نینگ تورلی ولایت‌لریده عایله‌لر نینگ یانده‌شوولری حقیده ۳۰ قیز بیلن صحبت قیلگن و اوشبو قیزلر نینگ اکثریتی، عایله اعضالری اولر بیلن فرقلی یانده‌شیب و قیزلر گه نسبتاً ییگیت‌لر گه کوپراق اهمیت بیریلیشی نی اَیتگنلر. بو قیزلردن ۲۲ ته‌سی عایله‌ده کم‌سیتیلیب بو مسئله اولر اوستیگه سلبی تاثیر قیلگنینی معلوم قیلگنلر.
کابل یشاوچیسی بولمیش ۲۲ یاشر سمیه نینگ ایتیشیچه، جمعیت‌ده‌گی ناتوغری ایشانچلر و قره‌شلر سبب، عایله اعضاسی کوپینچه پیت اونینگ بیلن یامان یانده‌شه‌دی. اونگه کوره، اوی‌لریده ایرکک‌لر گه بوله‌دیگن اهمیت گه قرهگنده، عیال‌لر گه اونچه‌لیک اهمیت بیریلمه‌یدی که بو مسئله، اونینگ روحی خصوصیده سلبی تاثیر قوییگن.
سمیه نینگ کوپهیتیریشیچه: «جنسیتی تبعیض بیلن روپه‌ره‌مین. ایش حقی بیریلمه‌یدی، حق خصوصیده گپلشه آلمه‌یمیز؛ چونکه قیز‌میز و هر ییرده هم صحبت قیلمه‌یشی‌میز کیره‌ک. ایناغم نینگ سوادی یوق و اونینگ آرقه‌لی جنسیتی تبعیض بیلن روپه‌ره‌مین و بو تبعیض مینی روحی قیین‌چیلیککه دوچ قیلگن. عایله‌ده تبعیض کوپ یامان بوله‌دی، انسان نی ناامید قیله‌دی. عیال‌لر درس اوقیب، بیلیم سطح‌لرینی یوقاری قیلیشلری و اولر گه قرهگنده ایشلری یخشی شکلده آلغه کیتیشی خصوصیده قورقه‌دیلر.»
شونینگدیک کابل یشاوچیلریدن باشقه بیری مروه، عایله اعضاسی آرقه‌لی ایکی تورلی یانده‌شوو بیلن روپه‌ره دیر و اوشبو یانده‌شوولر سبب، حیاتی‌ده کوپینچه یوتوق‌لر نی قولدن بیرگن دیر. اونینگ ایتیشیچه، اسلام عیال‌لر اوچون خاص حق نی نظر گه آلگن؛ بیراق ناتوغری ایشانچلر و قره‌شلر و عایله‌لرده سواد سطحی قویی بولگنی سبب، عیال‌لر و قیزلر برچه حقلریدن محروم قالگنلر.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «عایله‌میزده جنسیتی تبعیض بار. عایله‌میز گه نینگ ایشانچی گه کوره، اوغیل‌لری کیله‌جک‌لری دیر و اولرنی سقله‌یدی. ایناغه‌لریمیزده تعلیم و ایش حقی بار و کیچه کیچ گه قدر تشقری‌ده بوله‌دیلر؛ بیراق بیز نی حقی‌میز یوق. درس و ایشلش حقی‌میز نی آلگنلر. ایرکک‌لر ایسته‌گنلری نرسه گه ایریشه آله‌دیلر؛ بیراق بیزلر گه رخصت بیریلمه‌یدی که ایستهگنیمیز بولیم و فاکولته نی تنلب اوقیسه‌ک.»
حاضر کابل شهری‌ده حیات کیچیره‌دیگن میدان‌وردک یشاوچیسی بولمیش خالده و مینا نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشلریچه، عایله اعضاسی اوغیل‌لری گه قدر اولر گه اعتبار قره‌تمه‌ی و بو مسئله اولر نی روحی کسل‌لیکلر گه چلینتیرگن دیر. اولر نینگ کوپه‌یتیریشلریچه، عایله‌لری آرقه‌لی اعتبار قره‌تیلمه‌سلیگی سبب، اولر اوز عایله‌لریده اوزلری نی بیگانه حس قیله‌دیلر.
خالده نینگ ایتیشیچه: «مین روپه‌ره بولگنیم تبعیض، هر عایله‌ده بار و قیزلر بو رقم تبعیض بیلن روپه‌ره بولگن دیر. قیزلر گه نیاز بولگن احترام بیریلمه‌یدی. قیزلر گه قرهگنده اوغیل‌لر اوستیگه کوپراق مصرف بوله‌دی؛ چونکه اوغیل اولر نینگ سرمایه‌لری ایمیش. هر اوی‌ده قیز توغیلگنی‌ده، عایله اعضاسی ناراحت بوله‌دی؛ بیراق اوغیل توغیلگنی‌ده برچه خوش بولیب، ختم آله‌دیلر و نشان‌له‌یدیلر. عایله‌لر آرقه‌لی توجه‌سیزلیک سبب، اوزی‌میز نی بیگانه حس قیله‌میز.»
بیراق مینا نینگ ایتیشیچه، حتا تورموش گه چیقریش حقی اولردن آلینیب و بو توغریده گپ‌لشگه هم رخصت بیریلمه‌یدی. اونینگ کوپهیتیریشیچه: «جمعیت و عایله‌میزده تبعیض بار. اوی‌ده برچه ایش بیز نی بوینیمیز گه و ایرکک‌لر اصلا ایشلمه‌یدی. اوی‌ده ایشلش اولر اوچون بیر ننگ حساب‌لنه‌دی؛ انه شوو سبب، اوی ایشلری گه قوشیلمه‌یدیلر. تعلیمی، مالی و احساسی نقطه نظردن هم تبعیض بیلن روپه‌ره بولگن‌میز؛ بیراق ییگیت‌لر گه کوپراق توجه بوله‌دی. تورموش گه چیقریلیش حقی هم بیزلردن آلینگن و حتا بو توغریده گپ‌لش گه هم حقی‌میز یوق.»
افغانستان ده ناتوغری عنعنه‌لر، عایله‌لرده باله‌لر آره‌سیده فرق قایل بولیش، سواد‌سیزلیک و اقتصادی قیین‌چیلیکلر، عیال‌لر گه کوپینچه زیان ییتیشتیرگن عامل‌لردن دیر. ۳۰ یاشر ستاره احمدی نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، بیر ایناغه و آلتی سینگیلی بار، آته و آنه‌سی سینگیل‌لری گه قرهگنده ایناغه‌سی گه کوپراق توجه قیله‌دیلر.
اونینگ کوپهیتیریشیچه، اولردن تحصیل حقی هم آلینگن دیر و حیاتی نینگ کوپینچه مسئله‌لریده عایله‌سی ایناغه‌سی نی اولویت‌ده قرار بیره‌دی. اونگه کوره: «حیات کیچیره‌دیگنیم عایله‌ده تبعیض بار. عایله‌م آرقه‌لی تبعیض بیلن روپه‌ره‌مین. ییتی قیز و بیر اوغیل‌میز. بیز تحصیل، مالی و عاطفی کبی برچه بولیم‌‌لرده تبعیض بیلن روپه‌ره‌میز و ایناغه‌م گه کوپ توجه قیله‌دیلر و کوپراق آنه‌م آره‌میزده تبعیض قایل بوله‌دی. آنه‌م بیزلرگه ایناغه‌نگیز گه حرمت قایل بولینگ دییه‌دیلر.»
شونینگدیک شنبم هم عایله‌سیده قیز و اوغیل آره‌سیده تبعیض بولگنی‌دن شکایت قیلیب و ایتیشیچه، انه شوو سبب، او و باشقه سینگیل‌لری گه توجه صورت تاپمه‌یدی که اونگه کوره، «قیز اهالی نینگ مالی و اوغیل عایله نینگ سرمایه‌سی دیر.» شنبم نینگ کوپهیتیریشیچه: «عایله‌لردن کوپینچه‌سیده قیزلر گه حق بیریلمه‌یدی و حتا بیر ییرده گپ‌لشگه هم رخصت بیریلمه‌یدی. مین هم تبعیض بیلن روپه‌ره بولیب و بو موضوع مینی روحیم خصوصیده سلبی تاثیر قیلگن. عایله‌لردن کوپینچه‌سی، اوغیل عایله نینگ عزتی و هر نرسه‌میز اونگه عاید و قیز اهالی نینگ مالی دیر دییه‌دیلر و بیزلر حتا ایستهگنیمیز بولیم نی انتخاب قیله آلمه‌ی و تحصیل گه حقی‌میز یوق.»
شونینگدیک سلام‌وطندار بیلن صحبت قیلگن قیزلردن باشقه بیری فرشته نینگ ایتیشیچه: «تحصیل و ایش حقی قیزلردن آلینگن و قیزلر تبعیض بیلن روپه‌ره دیر. حاضرگی وضعیت هم، تحصیل حقی نینگ بیزلردن آلینیشی گه سبب بولگن دیر و بیزلر درس اوقه آلمه‌یمیز.»
بولر گه علاوه، عایله‌لردن قطاری نینگ ایتیشلریچه، مملکت‌ده‌گی عنعنه‌لر و ایشانچلر سبب، اوی ایشلری قیزلر بوینیگه دیر و اولر نینگ یری اویگه دیر. ایکی ایناغه و اوچ سینگیل بولگن احمد‌خان نینگ ایتیشیچه، قیزلر نینگ جایی اوی گه دیر و اولر اوی ایشلری نی قیلیب و تشقری‌ده ایرکک‌لر نینگ ایشلشی کیره‌ک.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «اوی ایشلرینی کوپینچه پیت سینگیل‌لریم انجام بیره‌دی و ایناغه‌لریم درس اوقیب و مکتب کیته‌دیلر. اولر آره‌سیده فرق بولیشی کیره‌ک و آنه‌لری بیلن اوی‌ده اولتیریب و اوی ایشلری نی انجام بیریشلری کیره‌ک. اولر آز بیر مدت بیزلر بیلن بوله‌دیلر و باشقه کیشی نینگ اویی گه کیته‌دیلر، انه شوو سبب اوی ایشلری نی اورگنیشلری کیره‌ک. ایناغه‌لریمیز اوستیگه هر قنچه مصرف قیلسه‌ی هم آز، چون اولر آخرگچه بیزلر بیلن بوله‌دیلر و قیز اهالی نینگ مالی دیر. ایناغه‌لریم مینگه کوپ عزیز، چونکه هر قیین‌چیلیک‌ده یانیم‌ده بولیب و یاردم بیره‌دیلر.»
باشقه بیر تامان‌دن، عیال حقوقی فعال‌لریدن قطاری نینگ ایتیشلریچه، افغانستان ده سواد‌سیزلیک، قره‌شلر و قبیله‌وی حیات کیچیریشلر، قیزلر حقوقی نینگ دایم ایاغ آستی بولیشی گه سبب بولگن. عیال حقوقی فعالی حسین رئوفی نینگ ایتیشیچه، جنسیتی فرق‌لر جمعیت‌ده سلبی تأثیر قوییب و جمعیت نینگ پیشرفت قیلیشی گه توسیق بوله‌دی.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «حاضر اوغیل‌لر نینگ فراغتی گه شاهد‌میز و قیزلر اوندن محروم که، بو موضوع اولر نینگ روحی خصوصیده سلبی تاثیر قویه‌دی. عیال‌لر جمعیت نینگ ۵۰ فایزی نی تشکیل بیره‌دی. جمعیت نینگ بیر قشری فلج بولگنی صورت‌ده، جمعیتی‌میز نینگ اورته‌دن کیتیشی ممکن. جنسیتی تبعیض عایله‌دن باشلنه‌دی. بیر عایله‌ده تبعیض بولمه‌گنی صورت‌ده، بو قیینچیلیک نینگ حل بولیشی ممکن و بو قیینچیلیک نینگ عایله‌لرده حل بولیشی کیره‌ک.»
روان‌شناسلردن بیری هبت‌الله ابراهیم‌خیل، قیزلر و اوغیل‌لر آره‌سیده ایکی تورلی یانده‌شوو خصوصیده ایتیشیچه، قیزلر و اوغیل‌لر آره‌سیده جنسیتی تبعیض، تورلی‌خیل دیر و قیزلر آره‌سیده روحی کسل‌لیکلر گه سبب بوله‌دی.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «قیغو بیلن جمعیتی‌میزده قیزلر و اوغیل‌لر آره‌سیده جنسیتی تبعیض کوپ و تورلی‌خیل دیر و کوپراق اوغیل‌لر گه ارزش بیریله‌دی. یانیمیز گه کیله‌دیگن کسل‌لردن کوپراغی نی قیزلر تشکیل بیره‌دی و اولر جنسیتی تبعیض بیلن روپه‌ره بولگنلر. چونکه عایله‌ده اولر بیلن عاطفی شکلده یانده‌شیلمه‌گن و عایله سیوگیسی نی کورمه‌گنلر. عایله‌لردن برچه فرزند‌لری نی بیر کوزگه کوریشلری نی ایسته‌یمن. اولر گه بیر تورلی حرمت قایل بولیب و نیازلری نی حل قیلسینلر. ایکی تامان گه هم محبت بیریلیب و اولر آره‌سیده جنسیتی تبعیض اورته‌دن کیتسین.»
باشقه بیر تامان‌دن دین عالم‌لر نینگ ایتیشلریچه، اسلام‌ده اخلاقی و انسانی ارزشلر نقطه‌ی نظردن، قیز و اوغیل آره‌سیده فرق یوق و اولر گه کوره، باله‌لر آره‌سیده فرق قایل بولیش یخشی ایش ایمس. دین عالم‌لردن قطب‌الدین مجتهد نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، اسلام عدل و محبت دینی دیر و باله‌لر «تینگری» نینگ اینگ بویوک نعمتی دیر و عایله‌لر اولر گه نیاز بولگن امکانیت‌لر نینگ یره‌تیش گه موظف بولیب، اولر آره‌سیده فرق قایل بولیش نی اورته‌دن کیتگزیشلری کیره‌ک.
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «اسلام عدل و محبت دینی و باله‌لر تینگری نینگ اینگ بویوک نعمتی دیر. عایله‌لر اولر نینگ برچه نیازلری نی یره‌تیش گه موظف دیر. اسلام دینی‌ده اوغیل و قیز اورته‌سیده فرق قایل بولیش یوق؛ لیکن اخلاقی و انسانی ارزشلر نقطه‌ی نظری‌دن فرق بار. اهالی نینگ فکری بو که، اوغیل‌لر دردلری گه یره‌ب و اولر نی سقله‌یدی؛ انه شوو سبب، کوپراق ارزش بیره‌دیلر. اسلام گه کوره، بو ایش ناتوغری و یامان دیر، تینگری تامانیدن بیریلگن حقلر نینگ اولر گه بیریلیشی کیره‌ک و عایله‌لر هم ایکیسی نی هم بیر تورلی یخشی کوریشی کیره‌ک.»
عین حالده، اسلام امیر‌لیگی امر بالمعروف و نهی عن‌المنکر وزیرلیگی مسئوللری نینگ ایتیشلریچه، مملکت بویلب عایله اعضالر آٰره‌سیده هر قنده‌ی ناقانونی یانده‌شوو و ایکی تور رفتارلر آلدی آلینیشی اوچون سعی و حرکت قیله‌دیلر. اوشبو وزیرلیک نینگ میدیالر بولیمی آمری مجیب‌الرحمان صدیقی نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه، میراث حقی بیریلمه‌گن عیال‌لردن قطاری، حاضر اولر نینگ یاردمی بیلن حقلری نی قولگه کیلتیرگنلر.
اونینگ کوپهیتیریشیچه: «اسلام ده تبعیض ناقانونی بیر عمل دیر و امر بالمعروف وزیرلیگی ۳۴ ولایت‌ده بولگن ایشلاوچیلریدن تبعیض گه قرشی کوره‌شیشی نی ایسته‌گن دیر. شونینگدیک اسلام‌ده هم بو عمل یخشی ایمس. بیر عایله‌ده قیز توغیلگنی‌ده عایله خفه بولسه، اسلام‌ده بو عمل یخشی ایمس و نامشروع بیر عمل دیر و هیچ کیم تبعیض قیلیش گه حقی یوق. اسلام امیر‌لیگی گه کوره، اوشبو وزیرلیک دایم تبعیض نینگ آلدی آلینیشی اوچون سعی و حرکت قیلگن.»
ایتیش کیره‌ک که، مملکت نینگ اوزاق منطقه‌لریده قیزلر نینگ کیچیک یاش‌ده تورموش گه چیقریش، کلتک‌لش و اولردن اجتماعی حقلری آلینیشی، افغانستان‌لیک عیال‌لر و قیزلر نینگ روپه‌ره بولگنلری قیین‌چیلیکلردن دیر.
