هردایمگی کبی، افغانستان‌ده عیاللر عنعنه اساسیده می یا که شوق-علاقه طفیلی اېرکک‌لر گه نسبتن هییت بیرمینی خورسندلیک بیلن کوتیب آله‌دیلر؛ اوی‌لرنی تمیزلش و اۉزلری همده باله‌لری گه ینگی کییم-کیچک توزه‌تیش دن آلیب و هییت کون‌لریده مهمان‌لرینی کوزه‌تیش اوچون سودا آلیش گه قدر. اوشبو کون‌لر عیاللر هییت اوچون ینگی کییم توزه‌تیش مقصدیده رنگ به رنگ ساتیب آلگن کییم-کیچک‌لرینی خیاط‌لر گه آلیب باره‌دیلر.
افغانستان نینگ اېنگ کتّه بازارلریدن کابل شهری مندوی ده، عیاللر حضوری باشقه وقت‌لر گه قره‌گنده کوپ؛ اولر نینگ کوپینچه‌سی اۉزلری و باله‌لری گه کییم-کیچک ساتیب آلیش اوچون بو ییرگهکېلگنلر. بو گزارش ده تورلی ساحه‌لرده هییت اوچون تیارگرلیک کورگن ۱۲ عیال بیلن صحبت اۉتکزیلگن.
کابل یشاوچیلریدن هدیه رحمانی و فضیله احمدی عایله اعضالری بیلن سودا اوچون اوچینچی مکروریان بازاری گه کېلگنلر ایتیشلریچه، هییت کون‌لریده ینگی کییم‌لرینی کېیب و اۉزلرینی بیزه‌لتیریب و مهمان‌لرنی خورسندلیک بیلن کوتیب آلیش اوچون فرقلی و گوزه‌ل دسترخوان ده تورلی خیل طعام و نرسه تیارلشنی اېسته‌یدیلر.
هدیه گه کوره: «حاضر بازار ده من؛ اوچینچی مکروریان بازاری، بازار جوده هم گوجوم دیر. برچه کیشی سودا آلیش بیلن مصروف. مین هم بوگون بازار کېلدیم، اۉزیم اوچون نیچه جوره کییم ساتیب آلدیم؛ هییت دسترخوانی اوچون کېره‌ک بولگن اېدیش‌لرنی ساتیب آلدیم. کوپ سودا قیلدیم و بازار جوده هم گوجوم دیر.»
فضیله نینگ ایتیشیچه: «هییت یېتیب کېلماقده، هر بیر عایله اۉزی گه قره‌ب تیارگرلیک کوره‌دی و مین هم هییت اوچون تیارگرلیک کورگن؛ تمیزلش دن آلیب و هییت اوچون بعضی اېدیش‌لرنی ساتیب آلدیم. طبیعی هر کیشی اۉزی اوچون مخصوص تیارگرلیک کوره‌دی؛ اینیقسه عیاللر و هییت هم عیاللر بیلن گوزه‌ل دیر.»
هییت نی تمیز بیلگیسی اوله‌راق تعریف قیلیشینگیز ممکن. مملکت بویلب عیاللر هییت بیرمی یېتیب کېلمسدن آلدین اوی‌لرینی تازه‌لب و دیوارلرینی بوییشی بیر عنعنه دیر.
کابل شهری توقیزینچی ناحیه یشاوچیسی مدینه، رمضان باشلنیشیدن بېری اوینی تازلش بیلن مصروف دیر ایتیشیچه: «هییت یقینیده عیاللر کوپراق اوینی تازه‌لش بیلن مصروف بوله‌دی اینیقسه اۉزیم هییت یقین‌لیگی اوچون برچه اوینی تمیزله‌دیم، موکیت‌لر، پرده‌لر، توشک‌لر نینگ پوشینی یوویب و هییت اېدیش‌لرینی المشتیردیک؛ بو ایشلر بیلن کوپراق قیزلر مصروف بوله‌دیلر.»
کابل شهری توقیزینچی ناحیه یشاوچیلریدن باشقه بیری سحر حکیم‌زاده، رمضان باشلنیشیدن بېری اوینی تازه‌لش بیلن مصروف دیر، ایتیشیچه: «تورت تامان‌نی تازه‌لش اوچون تلاش قیله‌یپمن؛ همه جاینی تازه‌له‌یمن و ترتیب اوچون اۉرینه‌من، ممکن بولگنده و اوی گوزه‌ل کورینیشی اوچون برچه نرسه‌لرنی ینگی‌لشتیریشنی اېسته‌یمن.»
افغانستان‌ده عایله‌لر هییت دسترخوان‌لریده تورلی تازه، قوروق میوه‌لر، کیک و کلوچه تېریب مهمان‌لرنی کوتیب آله‌دیلر. بیر قطار عیاللر هییت بیرمی یېتیب کېلمسدن آلدین، اوی ده تورلی خیل کلوچه پیشیریشه‌دی و بیرقطاری هم هییت دسترخوانی گوزه‌لیگیگه چیرای قوشیش اوچون دسترخوان اۉرته‌سیده بیر دسته چیچک قویه‌دی.
هییت دسترخوانی اوچون مخصوص تیارگرلیک کورگن سیتا جیهون گه کوره: «مین هییت دسترخوانی گه علیحده دقت قیله‌من؛ دسترخوان نرسه‌لرینی اۉز قولیم بیلن گوزه‌ل‌لشتیره‌من؛ کلوچه، کیک، خجور، گوش فیل و برچه نرسه‌نی اۉز قوللریم بیلن تیارله‌ی من. هییت اهمیتی یوقاری؛ اهالی یا ده دوست‌لر بیر-بیری دن خفه بولسه یره‌شتیره‌دی.»
هییت دسترخوانی اوچون مخصوص تیارگرلیک کورگن عیاللردن باشقه بیری ژیلا نینگ ایتیشیچه: «هییت‌دن بیر کون اول دسترخوان‌نی بیزه‌لتیریش اوچون بعضی شیرینی‌لر جمله دن بغلاوه، اوی کلوچه‌لری و باشقه بیر قطار نرسه‌لرنی تیارلش گه سعی-حرکت قیله‌میز. قیزلر اوچون هییت بیر خلاقیت دیر؛ دسترخوان قنچه گوزه‌ل بولمه‌سین قیزیقیش اوشنچه کوپ بوله‌دی.»
برچه عیاللر هییت کون‌لرینی یخشی‌لیک بیلن نشانلش گه اېنتیلسه ده؛ لېکن اولر نینگ بیرقطاری گه کوره، اقتصادی قیینچیلیک باعث اېسته‌گنلری کبی هییت اوچون تیارگرلیک کوره آلمه‌یدیلر.
اوشبو عیاللردن سمیرا نینگ ایتیشیچه: «هییت قییردن بولدی؟ هییت پول‌دار و سرمایه‌دار کیشی‌لر اوچون دیر. وظیفه‌م و ایشیم بار اېدی، هییت نی یخشی کوتیب آلردیک؛ هر کون پولینگ بولیب و سرمایه‌دار بولسنگ، اوشه کون هییت دیر. میوه و روزغار بویوم‌لرینی ساتیب آلیش گه هم پولیمیز یوق.»
بو عیاللردن باشقه بیری خاتمه گه کوره: «هییت کون‌لری دیر؛ هېچ تیارگرلیک کورگنیمیز یوق. باشقه نرسه هر صورتده، باله‌لر تشقریدن کېلیب آنه صنفداشلریم اۉزلری اوچون کییم آلیب کېلدی، باشقه‌سی کېلیب دوستیم آته‌سی بیلن کییم آلگنی کېتدی؛ باشقه بیری صنف‌داشیم قوروق میوه ساتیب آلدی؛ آنه بیز قچان ساتیب آله‌میز دېیدیلر.
هییت کون‌لریده عیاللر نینگ حضوری کوپ‌لیگی طفیلی اېرکک‌لر اولردن قدردانلیک بیلدیریشه‌دی. کابل یشاوچیسی محسن‌خان تابش، بو توغریده ایتیشیچه: «بیرینچیدن اۉز عایله‌میز ده اوی ترتیبینی قیزلر، سینگیل‌لریم، آنه‌‌لر آلیشه‌دی؛ اوینی ترتیب گه سالیش، تازه‌لش کبی، هییت اوچون برچه تیارگرلیک نی عیاللر آله‌دی.»
عین‌حالده، عیال حقوقی فعاللریدن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، اقتصاد ضعیف‌لیگی و سرپرست حکومت تامانیدن خاتین قیزلر گه یره‌تیلگن چېکلاولر باعث اۉتمیش گه نسبتن هییت نی کوتیب آلیش اوچون عیاللر نینگ شوق-علاقه‌سی کمه‌یگن. عیال حقوقی فعالی یلدا عزیزی، بوتوغریده ایتیشیچه: «ایکّی ییل آلدین هییت اوچون بولگن شوق و علاقه حاضر یوق؛ سابق ده‌گی باریب کېلیش کم‌رنگ بولگن؛ چونکه یشاوچیلر نینگ اقتصادی احوالی آغیرلشگن و حتا قیزلر اجتماعی ترماق‌لر آرقه‌لی هییت اوچون کییم ساتیب آلمه‌گنلرینی اېته‌دیلر. عموم آلگنده هییت‌نی نشانلش کم‌رنگ بولگن.»
برچه‌سی بیلن اسلام امیرلیگی سرپرست حکومت سۉزلاوچیسی ذبیح‌الله مجاهد، رمضان کون‌لریده هییت یېتیب کېلیشی اوچون عیاللر نینگ ایش و زحمت‌لریدن منتدارلیک بیلدیریب و برچه‌نی هییت بیرمی یېتیب کېلیشینی تبریکله‌یدی: «برچه یورتداش‌لریمیز اینیقسه آپه-سینگیل‌لریمیز گه قوتلوغ بولسین دیمن. اولر اوشبو رمضان ده عایله‌لری گه خذمت قیلیش اوچون کوپ زحمت چېکّنلر. الله دن اولر گه اجر تېلکداش بولیب و هییت نی تینچ‌لیک و خاطر جمع‌لیک بیلن اۉتکزیش گه امید بیلدیره‌من. برچه نی هییت بیرمی بیلن تبریکله‌یمن.»
هییت خورسندلیک بیلن اۉتیشی اوچون عایله‌لرده اصلی رولی بولگن عیاللر، هییت‌دن سۉنگ هم قربان هییت بیرمی اشتیاقی بیلن اوی نی تازه‌لش اولر نینگ زمه‌سیگه توشه‌دی.
