په افغانستان کې د ماشومانو لپاره د ملګروملتونو ملاتړې ادارې (یونېسف) مشر تاجالدین اویواله خبرداری ورکړی چې په هېواد کې د فقر د زیاتېدو، جګړو، اقلیمي بدلونونو او د اساسي خدمتونو د بودیجې، سخت کمښت له امله د ماشومانو راتلونکی له ستر ګواښ سره مخ شوی دی.
د میدانوردګ چارواکي وایي چې د دغه ولایت د پېښو سره د مبارزې او چمتووالي ریاست لپاره د ۱۳ میلیونه افغانیو په مالي لګښت نوې ودانۍ جوړه او د یوې غونډې په ترڅ کې پرانېستل شوه.
د پکتیا امنیه قومنداني مسوولان وايي چې چې په ډنډه پټان ولسوالي کې امنیتي منسوبینو له لوري د خپلو کره کشفي معلوماتو او همغږو عملیاتو په ترڅ کې يوشمېر وسلې چې افغانستان ته راوړل کېدې نيولې دي.
په کندهار کې چارواکي وايي چې دغه ولایت کې د نږدې ۲۰۰زره ډالرو په ارزښت، ۱۵ سړېخونې ګټياخیستني ته سپارل شوي دي.
دغه سړېخونې د کندهار کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ ریاست په هڅو، د ملګروملتونو د کرنې او خوړو نړیوال سازمان په مالي ملاتړ او د بشري خیریه موسسې (اوایچډبلیو) په تخنیکي همکاري جوړې شوې دي.
د وروستیو کلونو پرمهال پروان د کرنې په برخه کې له ګنو ستونزو سره مخ دی، د حاصلخېزو ځمکو کمېدل، د اقلیم بدلون، د اوبو کمښت او د کیفیت لرونکو تخمونو محدود لاسرسی، بزګران له پراخو اقتصادي او تخنیکي ننګونو سره مخ کړي دي.
وحدت الله سیرت چې په لغمان کې یې د ۶۰۰زره امریکایي ډالرو په لګښت د یخن جوړولو کارخونه جوړه کړې او شپږ نفره ورسره په دغه کارخونه کې پر کار بوخت دي، وایي، خوښ دی چې په کور دننه یې پانګونه کړې، خو زیاتوي چې د کارخونې لپاره یې کور کرایه نیولی او د لوړې کرایې د ورکړې له امله یې ګټه کمیږي.
د نورستان د والي وياند فريدون صميم وایي چې روان ۱۴۰۴ لمريز کال په دغه ولایت کې د ۹۲۹ ميليونه افغانيو او ۳۶ ميليونه او ۱۰۷زره امريکايي ډالرو په ارزښت ۲۵۷ پراختيايي پروژې پلې شوې دي.
د تورخم دروازه له څه باندې یوې میاشتې راهیسې لاهم د ترانزیټ او تګراتګ لپاره تړلې، خو د افغان راستنېدونکو د راتګ لپاره د نومبر میاشتې له لومړۍ نېټې پرانستل شوې چې هره ورځ زرګونه راستنېدونکې کورنۍ د تورخم له لارې بېرته راستنېږي.
د لوګر امنيه قومنداني چارواکي وايي چې تېره ورځ د دغه ولايت په التمور سیمه کې يوه ۲۷کلن ځوان ځانوژنه کړې ده.
د دغه ولايت امنيه قومنداني وياند مولوي احمدالله انس سلاموطندار ته وويل چې دغه ځوان خورشید د منګل زوی او د مرکز پلعلم ښار اړوند التمور سېمې اوسېدونکی دی چې په کلاشینکوف یې ځان ویشتی او وژل شوی دی.
د فراه د امنیه قومنداني ویاند، محمد نسیم بدري وایي چې په دې ولایت کې یوه کس له خپلې مېرمنې سر پرې کړی دی.
نوموړی زیاتوي چې دغه پېښه سهشنبه، د لړم ۲۷مه، د فراه د گلستان ولسوالي د «دهک» کلي کې رامنځته شوې ده.
د وروستیو کلونو پرمهال پروان د کرنې په برخه کې له ګنو ستونزو سره مخ دی، د حاصلخېزو ځمکو کمېدل، د اقلیم بدلون، د اوبو کمښت او د کیفیت لرونکو تخمونو محدود لاسرسی، بزګران له پراخو اقتصادي او تخنیکي ننګونو سره مخ کړي دي.
د بدخشان په مرکز کې د مېوو ونې په دې ورځو کې له یونامعلوم دښمن سره مبارزه کوي. داسې یو افت چې دوه میاشتې وړاندې د فیضاباد په باغونو کې راڅرګند شو، نه یوازې د اوسني فصل حاصلات ګواښي، بلکې د سلګونو کورنیو اقتصادي راتلونکی یې هم له خطر سره مخ کړی دی.
د نسايي-ولادي برخې متخصصه زرغونه محبت وايي چې له ۲۰ تر ۳۰ سلنې مراجعهکوونکې اومېندوارې مېرمنې د اومېندواري پر دیابت اخته دي. نوموړې له وخت وړاندې یا د زېږون پرمهال د ماشوم له لاسه ورکول، لوړ وزن، د وینې لوړ فشار او نور لاملونه پر دې ناروغۍ د اختهکېدو د پایلې په توګه یادوي.
د لوګر اوسېدونکي وايي چې اقلیمي بدلون، د بارانونو کموالی او د هوا د تودوخې زیاتوالی د هغوی پر کرنیزو حاصلاتو، د اوبو سرچینو او اقتصادي وضعیت بد اغېز کړی دی.
دوی پر نړیوالو بنسټونو او دولتي ادارو غږ کوي چې د اقلیمي بدلون د ناوړه اغیزو په اړه د خلکو پوهاوي کچه لوړه او له زیانمنو شویو کورنیو سره په دوامداره توګه مرستې وشي.
د ملګروملتونو د خوړو او کرنې سازمان FAO د افغانستان د برخې مسوولانو اعلان کړی چې افغانستان د سختې او ویجاړونکې وچکالۍ سره مخ دی.
دې ادارې نن سهشنبه، د لړم ۲۷مه پر خپله ایکسپاڼه لیکلي چې پرلهپسې وچکالۍ د هېواد د خلکو ژوند او معیشت له جدي ګواښ سره مخ کړی دی.
په هرات کې چارواکي وايي چې د حکومت د مشرتابه د فرمان له مخې، په دې ولایت کې د روغتیايي مرکزونو د کمپیوټري نسخې لیکلو بهیر پیل شوی دی.
د هرات د عامې روغتیا د نظارت او ارزونې امریت غړی، خانمحمد تیموري وايي چې دا ګام د هغو ستونزو د حل لپاره اخیستل شوی چې د لاسي او نه لوستلکېدونکو نسخو له امله رامنځته کېدې.
