افغانستان یشاوچی‌لریدن کوپینچه‌سی تورلی دلیل‌لر باعث قانونی و ناقانونی مهاجرلیککه یوز کیلتیره‌دی؛ اولردن قطاری یخشی بیر دنیا گه ییتیشیش و باشقه بیر قطاری ایسه بیر لقمه نان گه قول تاپیش و شونینگدیک بعضی‌لری هم جان‌لرینی اوروش دن قوتقریش اوچون.
سونگی ییل‌لرده ناتینچلیک و اوروش کوپه‌یگنی باعث مملکت یشاوچی‌لریدن مینگ‌لرچه‌سی ناقانونی مهاجرلیککه یوز کیلتیرگن؛ بو یولده کوپ کیشیلر مقصد گه ایریشیش اورنیده قبرستان گه ییتیشگن.
فاریاب یشاوچیسی بولگن ۱۹ یاشر حکمت‌الله، مقصدی (ایران) گه ایریشیش اوچون ناقانونی مهاجرلیککه یوز کیلتیریب و ایران گه ییتیشمسدن آلدین اوت گه یانگن. او، آته‌سی نینگ قرضی نی توله‌ش اوچون ناقانونی مهاجرلیک آرقه‌لی تشقی اولکه تامان یول آله‌دی.
حکمت‌الله نینگ عایله‌سی فاریاب نینگ تومن‌لریدن بیری ده هر کون امنیتی کوچلر و طالبان گروهی آره‌سیده قوراللی آتیشمه گه شاهد دیر. اولرنینگ ایتیش‌لریچه، اوروش و فقر حکمت‌الله کبی ییگیت‌لرنینگ مکتب و بیلیم‌یورت نی قوییب یوباریب و یخشی بیر حیات آرزوسی بیلن سفر گه یور کیلتیریش‌لریگه سبب بولگن.
افغانستان کمیده ۴ دهه‌دن بویان اوروش و ناتینچلیک اوتی گه یانماقده. افغانستان ده زوروانلیکلر یکونله‌نیشی اوچون دولت، طالبان نماینده‌لری و شونینگدیک منطقه مملکت‌لریدن قطاری سعی و حرکت قیلیب کیلماقده، بیراق بو سعی و حرکتلر حاضرگچه ییترلیچه نتیجه بیرمه‌گن.
حکمت‌الله نینگ عایله‌سی ایران نی افغانستان نینگ اوروش و تینچلیگی گه دخیل دیب و اورغولشیچه، مذکور مملکت دولتی تینچلیککه ایریشیش اوچون افغانستان اهالیسی گه یاردم بیرگن صورتده، اوغیل‌لرینی نینگ اولدیریلگنی اوچون ایران دولتی نی کیچیره‌دیلر.
سلام‌وطندار اوزبیکی نی فیسبوککه تعقیب قیلینگ!
حکمت‌الله نینگ ایناغه‌سی غلام دستگیر نینگ سلام‌وطندارگه ایتیشیچه: «مذکور قیغولی حادثه و حکمت‌الله نینگ اوت گه یانگنیدن بیر ییل اوتماقده، بیراق بو واقعه اونوتیلمه‌گن. ایران حکومتی بونده‌ی یخشی اقدام گه یاردم بیرگن صورتده، اونینگ کیچیره‌میز. کتته آرزولریم دن بیری بو دیر که بیر کون افغانستان تینچلیککه شاهد بولیب و حکمت‌الله کبی باشقه ییگیت‌لر تشقی مملکتلر تامان کیتیش نیتیده اوت گه یانمه‌سین.»
ناقانونی مهاجرلیک نینگ یولی، قطار کیشیلرنی تهران و ترکیه و باشقه قطاری نی اروپالیک مملکتلر و شانسی کم بولگن کیشیلرنی ایسه گورستان گه آلیب باره‌دی.
گزارشلر اساسیده، هر ییل کمیده ۴۰۰ مینگ افغانستان یشاوچیسی ناقانونی شکلده ایران کیره‌دی که اولرنی ییرلشتیریش اوچون ۲۰۰ دن آرتیق موتر فعالیت قیلگن صورتده، کوپ آغیر پول رد و بدل بوله‌دی. بو مقدار پول قطار کیشیلرنی مقصد گه ییتیشتیریش اورنیده اولیم گه ییتیشتیره‌دی.
اوغیرلاوچیلر، گروگانلر، چیگره پولیس‌لری و چک پاینت‌لر برچه‌سی مهاجرلرگه پسترمه قویه‌دی و اَیریم پیت‌لر اولرنینگ گروهی شکلده قولگه آلیب یا-ده اولیم تامان یوباره‌دی.
حکمت‌الله نینگ اقارب‌لریدن بیری محمدعالم آشوری، ناقانونی مهاجرلیکدن تجربه‌سینی بونده‌ی بیان قیله‌دی: «قشاقلیک و ایش‌سیزلیک باعث ایران گه مهاجر بولدیک. ناقانونی مهاجرلیککه یوز کیلتیریش گه مجبور ایدیک. ۱۴- جوزا ده ایران نینگ یزد شهریده قانلی بیر حادثه یوز بیردی و نتیجه‌ده آبم نی اوغلی حکمت جان هلاک ایتیلدی. «بیر آز سوو کیلتیرگین، یاندیم» دیب سیس‌لنگن کیشی سینگلیم نی اوغلی لطف‌الله دیر که او حاضرگچه یره‌دار دیر. عمه‌م نی اوغلی سیف‌الله رحمان، اسحاق خان و عبدالله برچه‌سی بیر عایله‌دن دیر که یولدن کیته‌دیگن بیرچاغده بیزلرنینگ حقی‌میز گه ظلم بولدی. بونده‌ی بیرحادثه یوزبیرگنیدن کیین قیته‌دن اولکه گه قیتدیک؛ بیراق دولت بیزلرگه هیچ قنده‌ی توجه قیلمه‌دی.»
سلام‌وطندار اوزبیکی نی تویتتر ده تعقیب قیلینگ!
عین حالده، فاریاب مهاجرلر باشلیغی غلام‌فاروق محمدی نینگ ایتیشیچه، هر کون ۵۰ الی ۱۰۰ عایله بو اداره ده مراجعت قیله‌دی که تیکشیروودن کیین اولرگه نقدی و غیر نقدی یاردم بیریله‌دی.
فاریاب مهاجرلر ریاست باشلیغی حکمت‌الله نینگ عایله‌سی حقیده ایتیشیچه، اولر حاضرگچه بو اداره گه مراجعت قیلمه‌گن. مراجعت قیلگن صورتده اولرگه یاردم بیریله‌دی ایدی.
مهاجرلر وزیرلیگی نینگ آماری اساسیده، حاضر افغانستان یشاوچی‌لریدن ۶ میلیون دن آرتیغی باشقه مملکت‌لرده یشه‌یدی. شونده‌ی بیرحالده، قشاقلیک و ایش‌سیزلیک باعث کونده مملکت یشاوچی‌لریدن قطاری آرزولری گه ایریشیش اوچون ناقانونی مهاجرلیککه یوز کیلتیره‌دی.
