موریانه‌های درون نظام

سرعت پیشرفت طالبان و سقوط پی‌هم ولسوالی‌ها در مناطق مختلف کشور به ویژه شمال مایۀ اعجاب بسیاری شده است. در تازه‌ترین مورد زلمی خلیلزاد گفته است که از شدت درگیری غافلگیر نشده، اما از سرعت پیشرفت طالبان متعجب شده است. ظاهراً طالبان نیز از این پیشامد متعجب شده‌اند، زیرا اگر این اراضی وسیع از راه جنگ تسخیر می‌شد، طالبان مجبور بودند برای به‌دست‌آوردن بخش کوچک آن ماه‌ها بجنگند.

شمال چه گونه عقیم شد؟

زمانی ‌که طالبان در جنوب کشور به‌دلیل مماشات کرزی بازاحیا شد، شمال کشور حیثیت مخزن سرباز را داشت که برای دفاع و حمایت نظام از آن استفاده می‌شد. سربازان عمدتاً فارسی‌زبان و اوزبیک در زمین‌های جنوب مشغول نبرد با جنگ‌جویانی بودند که زیر پرچم طالبان برای گسترش قلمروشان مشتاقانه می‌جنگیدند.

سفر با چنتۀ خالی

هواپیمای حامل غنی و عبدالله در شرایطی به آمریکا رسید که برخلاف محاسبات دستگاه استخباراتی این کشور و سیاست‌‎گذاری که برای تأمین صلح انجام شده بود، چرخ بی‌ثابتی و فروپاشی شتاب پذیرفته است. پروژه‌یی که در زمان ترامپ برای استقرار صلح در افغانستان روی‌دست گرفته شد، مشروعیت و جایگاه دولت افغانستان را آسیب رساند و به طالبان فرصت داد تا وجاهت بین‌المللی و سیاسی کسب کنند.

جنرال محمدی اگر ناپلئون هم باشد، موفقیتی حاصل نخواهد کرد

سقوط متناوب ولسوالی‌ها و تسلیم‌شدن نیرو‌های امنیتی به گروه طالبان نشان می‌دهد که مهار جنگ تا حدودی از دست حکومت خارج شده و وضعیت در میدان‌های جنگ به نفع طالبان است. نسخۀ حلقۀ حاکم در قدرت برای بهبود شرایط، تعویض مهره‌های‌ست که تاکنون در رهبری نهادهای امنیتی به ویژه وزارت دفاع قرار داشتند.

هم‌نوایی اعلام‌نشدۀ طالبان و حکومت در سقوط ولسوالی‌ها

با تسریع خروج نیروهای خارجی از افغانستان، طالبان بدون این‌که به شهرهای بزرگ معترض شوند، به راهبرد تصرف ولسوالی‌ها متوسل شده‌اند. در مدت کوتاه جنگجویان این گروه توانسته‌اند که حدود ۳۰ ولسوالی را در مناطق مختلف به ویژه شمال کشور تصرف کنند. پاسخ نیروهای امنیتی در برابر یورش طالبان به ولسوالی‌های زیر حاکمیت دولت تاکنون عقب‌نشینی و واگذری بوده که زیر عنوان عقب‌نشینی تکتیکی توجیه شده است.

چرا حکومت از اذعان به نسل‌کشی هزاره‌ها هراس دارد؟

اخیراً شماری از فعالان شبکه اجتماعی توییتر با راه‌اندازی هشتگ “StopHazaraGenocide”، در پی تعریف کشتار هزاره‌ها به عنوان نسل‌کشی (Genocide) اند. این گروه استدلال می‌کنند که کشتار سیستماتیک هزاره‌ها در افغانستان مصداق آشکار نسل‌کشی است و جامعه جهانی باید زیر عنوان نسل‌کشی، این کشتار را نکوهش کند.

محب بلوف می‌زند

حدود سه هفته پیش حمدالله محب در ننگرهار سخنرانیِ آتشینی ایراد کرد که در آن به تندی به پاکستان تاخت و تقصیر همۀ مشکلات کشور را به پاکستان نسبت داد. به عقیدۀ محب، پاکستان در تلاش گسترش مرزهای خود، تکرار تاریخ و ایجاد یک حکومت مطیع در افغانستان است.

راسپوتین؛ «راهب دیوانه‌یی» که دربار تزار را فرو ریخت

چشم‌ها و قدرت مرموزی که قادر به هپنوتیسم است و با وجود عدم رعایت بهداشت فردی، میل شدیدی به زنان در رخت‌خواب دارد. شخصیت آشفته‌یی که در مورد اشتیاق پایدارش به زنان سخن می‌گفت و این که چه‌گونه این اشتیاق نکتۀ کلیدی برای رسیدن به رستگاری معنوی شده است.

صلح و موفقیت افغانستان به مبارزه علیه فساد بسته‌گی دارد

تلاش‌های بالقوه در راستای صلح و نتایج نشست ۲۰۲۰ جینوا گام‌های مثبتی در مسیر صلح افغانستان بوده است. با این وجود، حتی اگر روند صلح به موفقیت بی‌انجامد، افغانستان برای رسیدن به ثبات اقتصادی، مسیر طولانی‌یی در پیش‌ دارد. مبارزه با فساد و آوردن اصلاحات و بالابردن ظرفیت در نهادهای کلیدی دولتی برای تقویت روابط بین دولت و جامعه، و تأمین صلح پایدار در افغانستان بسیار مهم است.

بخش پایانی؛ داوودخان چه‌گونه به تاریخ پیوست؟

داوودخان به کمک نظامیان وابسته به حزب دموکراتیک خلق به قدرت رسیده بود و به همین دلیل برای اعضای این حزب چپ‌گرا در حکومت سهم زیادی داده شد. به نقل از صمد غوث، کمونیست‌ها به سرعت از این فرصت استفاده کرده و در معارف و بخش‌های فرهنگی نفوذ کردند.

داوود خان چه‌گونه به تاریخ پیوست؟

محمدداوود خان عموزادۀ ظاهرشاه در دوران صدارتش، با مشخصۀ ناسیونالیست معتقد به ارزش‌های افغانی- پشتونی به سیاق فاشیسم، در خانوادۀ سلطنتی جایگاه خود را روشن کرد. این مرد خودرای مشتاق اتحاد پشتون‌ها بود، به همین دلیل با کشور تازه‌تشکیل پاکستان، وارد تنازع شد و بنیاد دشمنی با این کشور همسایه را مستحکم کرد.

کووید ۱۹؛ با «فراموشی» چه کنیم؟

ویروس کووید ۱۹ از ویروس‌های مهلکی‌ست که تأثیرات بی‌شماری بر افراد مصاب در جریان ابتلا و پس از آن به‌جا می‌گذارد. بروز تب، جان‌دردی، سرفه، گلودردی، بی‌خوابی و از دست‌دادن حس بویایی و بینایی از عوارضی‌ست که در نتیجۀ ابتلا به این ویروس در فرد به وجود می‌آید. افزون بر این بر بنیاد پژوهش‌ها این ویروس تأثیرات مخربی بر قلب، ریه‌، کلیه‌، پوست بدن و در نهایت مغز و اعصاب فرد به‌جا می‌گذارد.

تأثیر رخداد تاریخی بر اکنون؛ نگاهی بر سرنوشت هزاره‌ها در تاریخ افغانی

تاریخ افغانستان از کشتار و پاک‌کاری قومی و مذهبی مشحون است؛ فجایع ماهیت تاریخی دارند و با گذشت زمان یا تغییر وضعیت، نقش رخدادهای تاریخی بر زنده‌گی ما در اکنون و آینده یا کم‌رنگ است یا موثر. تأثیر رخداد تاریخی شاید به گونۀ کامل بر زنده‌گی ما بی‌اثر نشود، بلکه کم‌اثر خواهد شد. به گونۀ مثال، قتل عام مردم سبزه‌وار قدیم در زمان تیمور گورکانی را در نظر بگیرید که در اواخر قرن ۱۴ میلادی اتفاق افتاد.

ابهام در سرنوشت افغانستان؛ طالبان صلح نمی‌کنند

طبق آن‌چه جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده تا حدود ۵ ماه دیگر نیروهای آمریکایی افغانستان را ترک خواهند کرد. به نظر می‌رسد این‌بار آمریکایی‌ها به این قول خود عمل می‌کنند. در گذشته به تکرار تاریخ‌هایی برای خروج نیروهای خارجی از افغانستان مقرر شده، اما هرگز خروج انجام نشده بود.

غنی تا کجا می‌تازد؟

دی‌شب توضیحات اشرف غنی در مورد نقشۀ یک صفحه‌یی او برای رسیدن به صلح از تلویزیون ملی نشر شد. نقشۀ غنی برای صلح در واقع همان برگه‌یی‌ست که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و سه مرحله را برای رسیدن به آن‌چه که «صلح عادلانه و پایدار» خوانده شده است، پیش‌بینی می‌کند. غنی

نشست استانبول؛ غیبت مردم و تقلای سیاست‌مداران فرصت‌طلب

احتمالاً در میانه‌های ماه روان میلادی نشست استانبول در ترکیه برگزار خواهد شد. آمریکا تصمیم گرفته سرپرستی این نشست را سازمان ملل متحد انجام دهد تا امکان مشارکت و توافق نظر میان کشورهای دخیل در قضیه افغانستان فراهم شود. گفته‌ می‌شود که در این نشست سرنوشت افغانستان رقم خواهد خورد.