توسیدیدس، مورخ آتن باستان و ژنرال ارتش، بر این باور بود که دلیل جنگ پلوپونز که در قرن پنجم پیش از میلاد مسیح رخ داد، «ظهور آتن و ترس ناشی از این امر در اسپارت بود که جنگ را اجتناب‌ناپذیر کرد.»
این تفکر، گراهام.تی.الیسون، دانش‌مند علوم سیاسی امریکایی را در سال ۲۰۱۲ ترغیب کرد که نظریه‌ای به نام «دام توسیدیدس» را مطرح کند.
او در این نظریه خاطرنشان کرد که از ۱۶ مناسبت تاریخی‌ای که در آن‌ها یک نیروی فرضی یک نیروی برحال را به چالش کشیده، ۱۲ مورد آن منجر به جنگ شده است.
هرچند، نظریه‌ی «دام توسیدیدس» امروزه اغلب برای توصیف رابطه‌ی رقابتی ایالات متحده و چین استفاده می‌شود، اما اجتناب‌ناپذیربودن درگیری مسلحانه از موضوع‌های داغ بحث‌ها است.
مخالفان این نظریه به زنجیره‌های درهم‌تنیده‌ی تأمینات، مکانیزم‌های حاکمیت بین‌المللی و تجارت دوجانبه اشاره می‌کنند که در سال گذشته به رکورد ۷۶۰ میلیارد دالری رسید. اما حامیان این نظریه به احیای ملی‌گرایی، تقویت نظامی و لفاظی‌های خصمانه‌ی روزافزون دو طرف اشاره می‌کنند که احتمالاً نگران‌کننده‌ترین آن‌ها هشداری در مورد چین است که روز جمعه از سوی مایک مینی‌هان، ژنرال چهارستاره‌ی امریکا به سربازانش ارائه شد: «ندای درونی‌ام به من می‌گوید که ما در سال ۲۰۲۵ جنگ خواهیم کرد.» با این حال، پنتاگون می‌گوید که اظهارات مینی‌هان «بیان‌کننده‌ی دیدگاه این وزارت‌خانه در مورد چین نیست.»
مینی‌هان که ریاست فرماندهی تحرک هوایی نیروی هوایی امریکا را بر عهده دارد، در یادداشتی که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، خطاب به رهبری و ۱۱۰۰۰۰ عضو این نیروها نوشت: «امیدوارم اشتباه کرده باشم.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
او توضیح می‌دهد: «شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، سومین دوره‌ی ریاست‌جمهوری خود را تضمین کرد و در اکتبر ۲۰۲۲ شورای جنگش را تشکیل داد. انتخابات ریاست‌جمهوری تایوان در ۲۰۲۴ است و این به شی دلیل ارائه خواهد کرد. انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده در ۲۰۲۴ برگزار می‌شود که برای شی یک امریکای درهم‌وبرهم ارائه خواهد کرد. تیم، دلیل و فرصت‌های شی جین‌پینگ، همگی برای سال ۲۰۲۵ هم‌آهنگ شده است.»
موضوع یادداشت «فرمان فبروری ۲۰۲۳ آماده‌سازی برای جنگ بعدی» است، و مینی‌هان به سربازانش دستور می‌دهد تا آمادگی‌های ماهانه‌ی خود را بگذرانند، از جمله به پرسنل دستور می‌دهد «امور شخصی خود را در نظر بگیرند.»
این اظهارات هیجان‌آور سبب ایجاد تعجب در دو سوی اقیانوس آرام شده است. دانیال.ال.دیویس، یک ژنرال بازنشسته‌ی امریکایی به نشریه‌ی تایم می‌گوید: «همه‌ی این‌ها چیزهایی اند که وقتی برای نبرد آماده می‌شوید، ابراز می‌کنید. یا او چیزی را می‌داند که ما نمی‌دانیم، یا واقعاً تلاش می‌کند همه را آزار دهد. اما مطمئناً می‌توانم بگویم، این‌ها خیلی غیرعادی است.»
در همین حال، ژنرال پاتریک رایدر، دبیر مطبوعاتی پنتاگون، در بیانیه‌ای می‌گوید: «چین چالش پیش‌روی وزارت دفاع است و تمرکز ما در کنار متحدان و شرکای مان بر همکاری برای حفظ یک اقیانوس هند_آرام صلح‌آمیز، آزاد و باز است.»
یادداشت مینی‌هان در تیتر روزنامه‌ی گلوبال تایمز حزب کمونیست چین «بی‌پروا و تحریک‌آمیز» توصیف شد. ژو بو، ژنرال بازنشسته‌ی ارتش آزادی‌بخش خلق و عضو ارشد مرکز امنیت و استراتژی بین‌المللی در دانش‌گاه تسینگ‌هوا، به تایم می‌گوید که طرح مینی‌هان «غیرمسئولانه» است. او می‌‌افزاید که «ژنرال امریکایی احتمالاً می‌خواهد با استفاده از این حربه و بدون ضایع‌کردن حتا یک گلوله، وجهه و اعتبار چین را لکه‌دار کند.»
اظهارات مینی‌هان فوری‌ترین نگرانی‌ای در حال ظهور است که بیان‌گر درگیری ایالات متحده و چین بر سر تایوان است؛ جزیره‌ای خودگردانی با ۲۳ میلیون جمعیت که بجینگ آن را جزو قلمرو خود می‌داند. فیلیپ دیویدسون، رییس پیشین فرماندهی هند و اقیانوس آرام ارتش ایالات متحده می‌گوید که او بر ارزیابی پیشین خود مبنی بر این که چین ممکن است تا سال ۲۰۲۷ به تایوان حمله کند، پای‌بند است.
روشن است که جنگ میان دو اقتصاد برتر جهان، اقتصاد جهانی را به اندازه‌ای متأثر خواهد کرد که اختلال ناشی از حمله‌ی روسیه بر اوکراین را تحت‌الشعاع قرار دهد. شی جین‌پینگ، در سخن‌رانی سال نو خود برخلاف سال گذشته از اصطلاح اتحاد چین و تایوان استفاده نکرد و به جای آن گفت: «ما به صلح و توسعه ارج می‌گذاریم و برای دوستان و شریکان ارزش قائلیم.»
ناظران بر این باور اند که مقام‌های چین مایل اند برخی از آسیب‌های واردشده به روابط خارجی و اقتصادی کشور شان را که از همه‌گیری کرونا و حمایت شی جین‌پینگ از حمله‌های پوتین ناشی می‌شود، ترمیم کند؛ اما خطوط سرخ پابرجاست. در دهم جنوری، ۳۶۵ قانون‌گذار در مجلس نمایندگان امریکا به تشکیل کمیته‌ی منتخب جدید امور چین برای بررسی تفرقه‌انگیزترین حوزه‌های روابط دوجانبه رأی دادند.
کوین مک کارتی، رییس جدید مجلس نمایندگان امریکا از حزب جمهوری‌خواه، به قانون‌گذاران گفت: «در هر دو حزب توافق وجود دارد که دوران اعتماد به چین کمونیست به پایان رسیده است.» مک کارتی با نگرانی نشان داد که قصد دارد از سلفش نانسی پلوسی که در ماه آگست از تایوان بازدید کرد، الگوبرداری کند؛ سفری که با مانورهای نظامی بی‌سابقه‌ای بجینگ روبه‌رو شد. در همین حال، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه‌ی روسیه، اواخر روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که شی جین‌پینگ در سال‌گرد تهاجم این کشور به اوکراین، به روسیه سفر خواهد کرد که بر اساس گزارش ساوت چاینا مارنینگ پست/South China Morning Post، این سفر «رویداد اصلی» کار روی اجندای دو کشور است.
از سوی دیگر، تقویت نظامی توسط هر دو طرف سرعت گرفته است. در حالی که ایالات متحده با داشتن ناوهای هواپیمابر، زیردریایی‌های هسته‌ای و کشتی‌های بزرگ، پیشتاز است؛ اما نیروی دریایی چین اکنون از نظر تعداد بزرگ‌ترین نیروی دریایی جهان است.
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
بر اساس اطلاعات نیروی دریایی ایالات متحده، به نظر می‌رسد که چین میان سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۰ نیروی دریایی خود را تا ۴۰ درصد افزایش دهد.
وزارت دفاع امریکا در نومبر ۲۰۲۱ پیش‌بینی کرد که چین قرار است ذخایر هسته‌ای خود را چهاربرابر کند و «تا سال ۲۰۳۰ حداقل ۱۰۰۰ کلاهک داشته باشد.» چین و روسیه در ماه دسمبر مانورهای نظامی مشترکی را در دریای چین شرقی و در نزدیکی جاپان و تایوان برگزار کردند و بر اساس گزارش‌ها، بجینگ در حال افتتاح یک پایگاه نظامی جدید در کامبودیا است.
در سوی دیگر، ایالات متحده بیشتر از هزینه‌ی مجموعی ۹ کشور دیگر روی ارتش خود هزینه می‌کند و بودجه‌ی دفاعی امریکا برای سال جاری که اخیراً تصویب شد، به رکورد ۸۵۸ میلیارد دالر رسید.
جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا و فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر جاپان، در ماه جنوری روی همکاری جدید در زمینه‌ی خنثاکردن تهدیدات احتمالی از فضا، توسعه‌ی جزایر غیرمسکونی برای تمرینات نظامی مشترک و تنظیم مجدد استقرار نیروهای امریکایی در جزیره‌ی اوکیناوای جاپان با افتتاح پایگاه جدید ۸ میلیارد دالری در گوام موافقت کردند. بنابر گزارش‌ها، ایالات متحده برای دست‌رسی بیشتر به پایگاه‌های نظامی فیلیپین نیز در حال گفت‌وگو است.
دام ایجاد شده است و جهان تنها می‌تواند امیدوار باشد که ما از ورود به آن اجتناب کنیم.
دیویس، از سربازان پیشین ارتش امریکا، می‌گوید: «من در بجینگ بی‌احتیاطی‌های زیادی می‌بینم و همین طور در پنتاگون و فرماندهی‌های مختلف نیز بی‌احتیاطی‌های زیادی می‌بینم و در این مورد خیلی نگرانم.»
