پس از روی‌کارآمدن دوبارۀ امارت اسلامی، هزاران تن از شهروندان افغانستان راهِ مهاجرت را در پیش گرفته و راهی کشورهای ایران، ترکیه و پاکستان شده‌اند. اکنون شماری از مهاجران افغان در کشورهای نام‌برده می‌گویند که با مشکلاتی بسیار دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ از افزایش بهای مواد خوراکی گرفته تا مزد کم در بدل کار بسیار و رفتار نادرست پولیس با آنان.
شماری از مهاجران افغان که به تازه‌گی از ایران ردومرز شده و به کشور بازگشته‌اند، شاکی‌اند و می‌گویند که در هنگام بازگشت به کشور در اردوگاه‌های ایران از سوی نظامیان این کشور به گروگان گرفته شده‌اند و از آنان اخاذی شده است.
امروز بیستم جون، برابر با روز جهانی پناهنده‌گان است. این روز توسط سازمان ملل متحد به‌منظور احترام به پناهجویان در سراسر جهان نام‌گذاری شده است. در روز جهانی پناهنده‌گان از قدرت و شجاعتی که پناهنده‌گان برای فرار از مشکلات، درگیری و شکنجه از کشورشان به خرج می‌دهند، تجلیل می‌شود.
شماری از باشنده‌گان بغلان پیکر عزیزآغا، فرزند بزرگ و نان‌آور یک خانوادۀ هشت‌نفری را این‌جا در یکی از مناطق این ولایت، با تمام آرزوهایش به خاک می‌سپارند. عزیزآغا ۲۸ سال سن داشت و دانش‌آموختۀ دانشکدۀ تعلیم و تربیۀ دانشگاه بغلان بود. او پس از فراغت از دانشگاه، دو نیم سال تمام در بخش اداری این دانشکده به گونۀ افتخاری کار کرد.
حمید حمیدی، از جوانان ولایت پروان است. او در سال ۲۰۱۷ و پس از پایان دورۀ مکتب، مهاجرت بی‌مدرک قانونی/نامنظم را به هدف رسیدن به اروپا با پیمودن راه‌های دشوارگذر برای زنده‌گی بهتر در پیش گرفت؛ اما مهاجرت موفق نداشت. حمید طعم تلخ مهاجرت را زمانی چشیده که تازه از مکتب فارغ شده بود. او نخست به ایران و از آن‌جا به ترکیه رفت.
با آن‌که افغانستان یک کشور رو به توسعه است، جنگ، ناامنی و وضعیت بد اقتصادی در این کشور سبب شده است عده‌یی از شهروندانش با پذیرفتن خطرهای بسیار جانی و مالی به کشورهای همسایه و اروپایی بی‌مدرک قانونی/نامنظم مهاجرت کنند. بیش‌تر شهروندان افغانستان به‌ویژه جوانان که در مناطق دوردست یا هم در مناطق زیر حاکمیت طالبان زنده‌گی می‌کنند، راه مهاجرت نامنظم را در پیش می‌گیرند.
حکومت پاکستان، پیش از این به مهاجران افغان در پاکستان تا ۳۱ دسمبر ۲۰۲۲ مهلت داده بود که مدارک خود را تمدید کنند، یا هم این کشور را ترک کنند. اکنون اما با پایان مهلت تعیین‌شده، بازداشت مهاجران افغان از سوی پلیس پاکستان افزایش یافته است.
حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان، بازداشت مهاجران افغان توسط حکومت پاکستان و رفتار این کشور با مهاجران زندانی را، نادرست و خلاف ارزش‌ها خوانده است. آقای کرزی، از پاکستان خواسته است که به عنوان یک همسایه‌ی متمدن با مهاجران افغان بر اساس حقوق بشر و اصول بین‌المللی رفتار کند.
سفارت افغانستان در اسلام‌آباد، اعلام کرده که زندانی‌کردن و شکنجه‌کردن شهروندان مهاجر و مسافر افغانستان در پاکستان، بسیار دردآور است و نتیجه‌ی خوبی برای روابط دو کشور برادر ندارد.
بیش از ۳۰۰ مهاجر افغان به شمول زنان و کودکان در حالی در زندان‌های پاکستان به سر می‌برند که پیش از این، دولت این کشور به مهاجران غیرقانونی تا ۳۱ دسمبر مهلت داده بود که این کشور را ترک کنند؛ در غیر آن، به زندان انداخته خواهند شد. در همین حال، کمیسیون ملی حقوق بشر پاکستان، با نگرانی از وضعیت مهاجران افغان در پاکستان …
شماری از آوارگان داخلی در بادغیس، هم‌زمان با برچیده‌شدن اردوگاه آوارگان این ولایت از سوی امارت اسلامی، می‌گویند که آنان در وضعیت بد اقتصادی قرار گرفته اند و نیاز فوری به غذا و سرپناه دارند.
مقام‌های ارشد امارت اسلامی، امروز (یک‌شنبه، ۲۷ قوس) در برنامه‌‌ای به مناسبت بزرگ‌داشت از «روز جهانی مهاجران» در کابل، اطمینان می‌دهند که برای حل مشکلاتی که شهروندان افغانستان در کشورهای گونه‌گون روبه‌رو اند، تلاش دارند.
غفور، یک تن از مهاجران افغان در پاکستان، می‌گوید در حالی که شهروندان مهاجر افغانستان در پاکستان با مشکلات اقتصادی و اجتماعی روبه‌رو اند، تهدید بازداشت و فشار از سوی حکومت پاکستان، نگرانی جدی‌ای را برای آن‌ها ایجاد کرده است. او به سلام‌وطندار می‌گوید: «ما با مشکلات روبه‌رو هستیم، نمی‌دانیم چه کار کنیم؟»
اگنس کالامار، دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل، روز جمعه، ۲۵ قوس، نامه‌ای سرگشاده به شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، نوشته و خواستار رسیدگی به مشکلات مهاجران افغان در این کشور شده است. در نامه‌ی دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل آمده که پاکستان فاقد قوانین ملی برای پشتیبانی از پناهجویان است و روش مشخصی برای تعیین وضعیت پناهندگی ندارد.
این نشست چهارجانبه، برای بررسی مشکلات شهروندان مهاجر افغانستان در کشورهای همسایه، میان نمایندگان سازمان ملل متحد، ایران، پاکستان و امارت اسلامی، فردا در تهران برگزار می‌شود و برای پنج روز ادامه خواهد داشت.
