پاکستان ده مقیم افغان عایله‌لریدن بیرقطاری نینگ سلاموطندار گه ایتیشلریچه، باله‌لری تعلیم دن محروم بولیب و پاکستان نینگ دولت مکتب‌لری گه کیریش گه رخصت بیریلمه‌یدی. ۲۰۲۱-ییل آگست آی ده افغانستان ده سیاسی اوزگریش دن سونگ کوپ سانده عایله‌لر ایریم قیینچیلیک و تهدیدلر طفیلی قوشنی مملکت‌لر جمله دن پاکستان گه باش پنه‌ایزلب بارگنلر؛ بیراق اقتصادی، خوفسیزلیک و اجتماعی قیینچلیک‌لر گه قوشیمچه مهاجرت یورت ده باله‌لری تعلیم دن محروم بولگن.
سکیز باله آنه‌سی و حاضر پاکستان پایتختی اسلام‌آباد ده یشه‌یاتگن خاتمه ربی نینگ ایتیشیچه، پاکستان دولت مکتب‌لری باله‌لری گه کیریش گه رخصت بیرمه‌یدی و خصوصی مکتب‌لر ده باله‌لرینی کیریتیش اوچون امکانیتی یوق دیر. خاتمه نینگ ایتیشیچه: «اولر افغان اوقووچیلرینی دولت مکتب‌لری گه قبول قیلیشمه‌یدی و خصوصی مکتب‌لر ده کوپ پول سوره‌شه‌دی؛ بو مقدار پول نی تولش توانیم یوق، اقتصادی قیینچیلیگیم بار. کتّه فرزندیم کسل او دوالنیشی کیره‌ک. شونی اوچون باله‌لریم نینگ کیله‌جگیدن خواطر ده من.»
افغان عیاللریدن باشقه بیری رییسه نجیب گه کوره، ایری افغانستان ده خارجی‌لر بیلن بیرگه ایشلر ایدی و بیر باله‌سی اردو ده ایدی؛ جان‌لری خطر گه بولیشی اوچون پاکستان گه باش‌پنه‌ایزلب باریش گه مجبور بولگن؛ بیراق پاکستان ده باشقه قیینچیلیک‌لر گه قوشیمچه باله‌لری تعلیم دن محروم بولگن. بانو نجیب پاکستان ده اقتصادی قیینچیلیک‌لریدن نالیب ایتیشیچه، عایلهسی نینگ سرپرست‌لری آغیر ایشلرنی بجریشه‌دی شو بیلن هم اوی اجاره‌سی و درآمدلرینی تامینله‌ی آلمه‌یدیلر. او نینگ کوپه‌یتیریشیچه، اقتصادی احوالی یخشی بولگنده باله‌لری نینگ اوقیشی اوچون تعلیم زمینه‌سی یره‌تیب بیرردی.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
اونگه کوره: «بیر تاماندن ایش و وظیفه‌دن قالدیک، باشقه تاماندن باله‌لریمیز تعلیم دن محروم بولدیلر. بیر فرزندیم ۱۰-صنف اوقووچیسی ایدی حاضر مکتب باره آلمه‌یدی. ایکّی باله‌م کانکور سیناوینی اوتکزگن ایدیلر؛ بیری دری تیل و ادبیات و باشقه بیری اقتصاد فاکولته‌لری گه کامیاب بولگندیلر. اولر تعلیم‌لری گه دوام بیریشه آلمه‌دی؛ پاکستان بیلیم یورت‌لری گه کیریب تعلیم‌لرینی دوام ایتّیریش اوچون قوربی‌میز ییتمه‌یدی.»
اونگه کوره، اولر دنیا همجمعیت نینگ وعده‌لری باعث پاکستان گه باش پنه‌ایزلب بارگنلر؛ لیکن اولر اوز ایشلرینی باشله‌گنلری یوق. او دنیا همجمعیت دن مقصد قیلگن مملکت‌لر گه تیزلیک بیلن یوباریشنی ایسته‌یدی. رییسه نجیب نینگ بوتوغریده ایتیشیچه: «حاضرگی قیینیچلیک‌لردن قوتیلیش اوچون بیزنی بو ییردن چیقریشنی ایسته‌یمیز و باله‌لریم تعلیم‌لری گه دوام بیرسینلر. برچه‌میز نینگ حیاتی‌میز تباه بولدی.»
برچه قیینچیلیک‌لر بیلن افغانستان نی ترک قیلیب پاکستان گه باش پنه‌ایزلب بارگن ملَکه‌لی عیاللردن بیرقطاری، افغان باله‌لری گه تیکین درس بیره‌دیلر. حاضر اسلام‌آباد ده یشه‌یاتگن بو عیاللر دن فرشته غزنوی نینگ ایتیشیچه، کوپ سانده افغان باله‌لری دستلبکی تعلیم دن محروم بولیشگن و اوی ده غایه‌سیز اوتکزماقده و او اوز یشش اوی ده اولرنی اوقیته‌دی.
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
بانو غزنوی گه کوره، مکتب مضمون‌لریدن بیرقطارینی باله‌لر گه اورگته‌دی و بو اقدامی دن مقصد باله‌لرنی تعلیم دن محروم بولمسلیگی عنوان قیله‌دی. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «تیکین روشده افغانستان ده‌گی باله‌لر گه آنلاین درس بیره‌من. پاکستان ده هم باله‌لر اوچون انگلیس تیلی و عیاللر گه سواد اورگه‌تیش ایکی صنفیم بار؛ چونکه اولر اقتصادی قیینچیلیک باعث مکتب و تعلیمی مرکزلر گه باره آلمه‌یدیلر. مین الله رضاسی اوچون اولر گه درس بیره‌من.»
پاکستان ده عایلهسی یخشی اقتصاد گه ایگه بولگن باله‌لر نینگ اوقیتیش هم قیین دیر. فرشته غزنوی نینگ بوتوغریده ایتیشیچه، پاکستان مکتب‌لری ده افغان باله‌لری تیلنی بیلمه‌یدی. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «افغان باله‌لری اردو و انگلیسچه تیل نی بیلمه‌یدیلر و افغان‌لر پاکستان ده کوپ قالیش اوچون کیلگن یوق و اولر اروپا، امریکا و باشقه مملکت‌لر گه کیتیشنی ایسته‌یدی. تعلیم بوییچه قیینچیلیک بار و مین بو موضوع حلی اوچون اولر گه درس بیره‌من.»
بانو غزنوی گه علاوه، بیرقطار عیاللر اسلام‌آباد نینگ «B17» منطقه‌سیده توپلنیب و افغان باله‌لری گه تیکین طرز ده درس بیریشماقده. بو منطقه ده «آفتاب» آتیده بیر مکتب امریکاده مقیم افغانستان‌لیک بیر عایله تامانیدن قوریلگن و بو مکتب حسینا هاشمی تامانیدن باشقریلماقده.
اونگه کوره، تعلیم دن محروم بولگن افغان باله‌لری گه درس بیریش اوچون افغان سابق عیال اوقیتووچیلری و باشقه عیاللرنی توپله‌گن و اولر تیکین شکلده درس بیریشه‌دی. بو مکتب توقیز آی آلدین قوریلگن بانو هاشمی نینگ ایتیشیچه، ایشلری حاضرگچه نورمال شکلده آلغه بارماقده؛ بیراق اقتصادی قیینچیلیک بیلن دوچ‌لر و بو مکتب ده باله‌لر نی درس بیریش جریانی توخته‌لیشی ممکن.
حسینا هاشمی نینگ کوپه‌یتیریشیچه، اوشبو مکتب نی ۹۰ اوقووچی سیغیش امکانیتی بیلن قورگندیلر، حاضر بو مکتب ده ۴۰۰ اوقووچی درس اوقیماقده. اونگه کوره: «اوقیتووچیلر تیکین روش ده درس بیریشه‌دی و اوقووچیلر هیچ خره‌جت تولمه‌یدی. بو ییر گه باش پنه‌ایزلب کیلگن عایله‌لر نینگ باله‌لری درس اوقیش اوچون مدرسه قوریش؛ فکریم گه کیلدی.»
بیرقطار اوقیتووچیلر مذکور مکتب ده مملکت کیله‌جک نسلینی درس بیریش دن خورسندلیک قیله‌دیلر. بو اوقیتووچیلر گه کوره، اولر نینگ انسان سیورلیک تویغوسی حاضرگی مهاجرت نینگ قلتیس شرایطی ده بو مکتب گه باریب درس بیریش گه مجبور قیلگن. بو اوقیتووچیلردن حبیبه جامی نینگ ایتیشیچه: «قیین کونلرنی باش دن کیچیرماقده‌میز. پاکستان دولتی بیز گه اعتبار بیرمه‌یدی. شونی اوچون بیر-بیریمیزنی قوللب و باله‌لر گه درس بیره‌میز.»
افغان باله‌لری پاکستان دولت مکتب‌لری گه قبول قیلنمسلیک سببینی انیقلش اوچون پاکستان حکومت رسمی‌لری نینگ فکر-ملاحظه‌سینی اورگه‌نیش اوچون تلاش قیلدیک لیکن موفق بولمه‌دیک؛ بیراق افغان عایله‌لری نینگ بو قیینچیلیگینی پاکستان ده بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ قاچقین‌لر ایشلری بوییچه عالی کمیساری دفتر سوزلاوچیسی (UNHCR) قیصر افریدی بیلن شریک قیلدیک، اونینگ بوتوغریده ایتیشیچه: «تعلیم ده‌گی اصلی معما قاچقین‌لر نینگ ثبت‌نام قیلیشی دیر. اولر ثبت و راجستر بولگن حالده، اولرنی قوللب-قوتلش اوچون بیز گه زمینه یره‌تیله‌دی. اولر حکومت تامانیدن ثبت‌نام بولگن تقدیرده، مکتب قیینچیلیک‌لری حل بوله‌دی.»
ایتیش کیره‌ک، پاکستان حکومتی و بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ قاچقین‌لر ایشلری بوییچه عالی کمیساری تامانیدن ترقه‌لگن معلومات اساسیده، ۲۰۲۱-ییل ده افغانستان‌لیک قریب ۶۰۰ مینگ کیشی پاکستان گه باش پنه‌ایزلب بارگنلر.
