مسئله بیانی:
کمپیوترلر گه آدملر کبی فکر یوریتیش، قرار قبول قیلیش و حتا انسان حرکتلرینی تقلید قیلیش امکانینی بیرووچی واسطه یعنی مصنوعی هوشدن قوللـهنیش، حاضرگی کونده یاشلر گه کېلهجکلرینی توزیش، خلاقیت و مهارتلرینی ایشکه توشیریش امکانیتینی یرهتیب بیرگن. مصنوعی هوش ساینس بیلیمینینگ رواجلنگن و جاذبهلی واسطهلریدن بولیب و سۉنگی سنهلرده کوپینچه آدملرنینگ اوزیگه جذب اېتگن. بو سوراو اۉتکزیلیشیدن مقصد افغانستان یاشلرینینگ مصنوعی هوش بیلن تانیشی و اوندن قندهی قوللـنیشنی انیقلش دیر؛ اوشبو سوراوده یاشلرنینگ ایش و تحصیللریده مصنوعی هوشدن فایدهلنیشی، اولر گه قنچهلیک تأثیر قیلیش مسئلهسی بحث گه آلینگن.
تدقیقات تاریخی
حاضرگی کونده مصنوعی هوشدن قوللـهنیش و اونینگ آدملر حیاتی گه تأثیری اساسی مسئله گه ایلنگن. افغانستان یاشلرینینگ تکنالوژی و اونینگ واسطهلریدن قوللـهنیشی حقیده تورلی تدقیقات و سوراولر اۉتکزیلگن؛ بیراق یاشلرنینگ مصنوعی هوش بیلن تانیش درجهسینی انیقلش خصوصیده سوراو اۉتکزیلمهگن. بو سوراوده یاشلرنی تنلش، اولرنینگ مصنوعی هوش بیلن تانیش درجهسینی انیقلش و یاشلر حیاتیده مصنوعی هوش تأثیرلری تېکشیریلگن.
سوراو مقصدی
بو سوراونینگ اصلی مقصدی، افغانستان یاشلرینینگ مصنوعی هوش بیلن تانیش درجهسی و حیاتلریده مصنوعی هوشدن قندهی قوللـهنیشنی انیقلش دیر. بو واسطه حقیده آگاهیلیک بیریش اوچون تکلیفلر، سوراونینگ باشقه غایهلریدن سنلهدی.
سوراو سواللری
۱. یاشلر مصنوعی هوش بیلن قنچهلیک تانیش؟
۲. یاشلر مصنوعی هوشدن قیسی ساحهلرده قوللنهدی؟
۳. مصنوعی هوش یاشلر حیاتیده قنچهلیک یاردم بیرگن؟
سوراو اسلوبی
بو سوراو کیفی و کمی اسلوب جملهدن سوال توزیع قیلیش، مصاحبه و گوگل فارم و مصاحبه شکلده اۉتکزیلگن و SPSS دستوریدن فایدهلنیلیب تحلیل اېتیلگن.
سوراو زمانی
بو گزارش، میلادی ۲۰۲۴-ییل، ۱۵ نومبردن اوشبو میلادی ییلنینگ ۱۰ دسمبر کونیگچه تیارلنگن.
سوراو قیینچیلیکلری
افغانستانده سوراو اۉتکزیش قیین بولسهده بیراق بو سوراو هم ایریم قیینچیلیکلر بیلن اۉتکزیلگن.
۱. یاشلردن بیرقطاری حتا مصنوعی هوشنینگ دستلبکی فایدهلری بیلن تانیش اېمسلیگی باعث سواللر گه اساسی طرزده جواب قیتره آلمهگنلر.
۲. جمعیتده معلومات توپلش بو سوراونینگ باشقه معمالریدن بیری دیر؛ چونکه کوپینچه یاشلرنینگ انترنتدن فایدهلنه آلمسلیگی سوراو گوگل فارملری یوباریلیشی قیینچیلیک بیلن دوچ بولدی.
گزارش تفصیلاتی
سلاموطندار یاشلرنینگ مصنوعی هوش بیلن تانیشلیگی و اولرنینگ اوندن فایدهلنیشی و بو تکنالوژی واسطهدن قوللـهنیش حقیده خواطرلرنی انیقلش اوچون مملکت ۳۴ ولایتیده ۳۹۵ یاش بیلن سوراو اۉتکزگن. سوراو گه قتنشگنلرنینگ ۹۷ نفری که ۲۴.۶ فایزنی تشکیل بیرهدی، عیاللر بولگن.
بو سوراو ده، قتنشگنلرنینگ یاشی تېکشیریلگن اولرنینگ ۲۴.۴ فایزی ۱۵-۲۰یاشر، ۴۳.۴ فایزی ۲۰-۲۵یاشر، ۱۸.۸ فایزی ۲۵-۳۰ یاشر و ۱۳.۵ فایزی ۳۰- ۳۵ یاشر بولگنلر.
سوراو گه قتنشگنلرنینگ تحصیل درجهسی تېکشیریلگن که ۲۷.۷ فایزی طلبه، ۲۰.۱ فایزی فوق بکلوریا، ۴۵.۹ فایزی لیسانس و ۶.۳ فایزی ماستر بولگنلر.
بو سوراو ۳۴ ولایتده اۉتکزیلگن کابل ۳۵ فایز اشتراکچی بیلن بیرینچی اورینده، بلخ ۱۰.۹ فایز اشتراکچی بیلن ایکّینچی اورینده، پروان ۱۰.۲ فایز اشتراکچی بیلن اوچینچی اورینده، پنجشیر ۷.۶ فایز اشتراکچی بیلن تورتینچی اورینده، کاپیسا ۷.۱ فایز اشتراکچی بیلن بیشینچی اورینده و خوست ولایتی ۰.۳ فایز اشتراکچی بیلن آلتینچی اورینده قرار تاپگن.
مصنوعی هوش بیلن تانیشلیک بو تدقیقاتنینگ اساسی موضوعلریدن دیر سوراو گه قتنشگن ۳۹۵ کیشیدن ۲۹۰ نفری که ۷۳.۶ فایزنی تشکیل بیرهدی، مصنوعی هوش بیلن تانیش بولگنلرینی اېتگنلر. سوراو گه جواب قیترگنلرنینگ ۱۰۵ نفری که ۲۶.۴ فایزنی تشکیل بیرهدی مصنوعی هوش بیلن تانیش اېمسلیکلرینی معلوم قیلگنلر.
مصنوعی هوش بیلن تانیش بولگنلردن ۶۵.۹ فایزی، مجازی ترماقلر آرقهلی، ۲۷.۲ فایزی اورتاقلری آرقهلی و ۶.۹ فایزی هم تعلیمی دستورلر آرقهلی مصنوعی هوش بیلن تانیش بولگنلرینی اېتگنلر.
سواو گه جواب قیتریب و مصنوعی هوش بیلن تانیش بولگنلردن تکنالوژی اوشبو واسطهسی حقیده قنچهلیک آگاه بولگنلیکلری سورهلگن، ۴۰.۲ فایزی کوپ تانیش بولگنلرینی معلوم قیلگن. ۳۴.۶ فایزی بیر آز تانیش بولگنلری و ۲۵.۲ فایزی هم مصنوعی هوش بیلن اېنگ آز تانیش بولگنلرینی اېتیشگن.
سوراو گه جواب قیترگنلرنینگ ۴۱.۴ فایزی، مصنوعی هوشدن تحصیل و ظرفیت نی آشیریش؛ ۳۴.۵ فایزی هم بو واسطهدن تحصیل، ایش، دمآلیش و اویین-کولگو، ۱۵.۶ فایزی یالغیز ایش ساحهسی و ۸.۵ فایزی هم دمآلیش و اویین-کولگوده فایدهلنگنلرینی معلوم قیلگنلر.
اوشبو تکنالوژی واسطهدن قوللنیش حقیده تشویشلر، اوشبو سوراو گه بحث گه آلینگن باشقه موضوعلردن بیری سنلهدی. مصنوعی هوش بیلن تانیش بولگنلردن ۳۵.۸ فایزی، مصنوعی هوشدن قوللـهنیش آدملرنینگ میهسی کندلیگی، ایش امکانیتی آزلیگی و کیشینینگ امنیتی تهدید بولیشینی اېتگن. سوراو گه جواب قیترگنلرنینگ ۳۵.۲ فایزی میه کند بولیش ورینتی گه جواب قیترگنلر. ۱۳ فایزی هم شخصی معلومات تهدید بولیشینی مصنوعی هوشدن قوللنیش اساسی خواطر عنوان قیلگن. ۹.۱ فایزی هم بو واسطهدن هېچ خواطرده بولمهگنی و ۶.۸ فایزی مصنوعی هوشدن جمعیتده ایش امکانیتی کمهیشی گه سبب بولیشینی اېتگنلر.
اوشبو سوراو گه مصنوعی هوشنینگ ایشانچی حقیده سورهلگن، جواب قیترگنلرنینگ ۶۵ فایزی بو واسطهدن آلهدیگن معلومات گه نسبی ایشانچی، ۱۸.۳ فایزی بوتونلی ایشانچلری و ۱۶.۷ فایزی مصنوعی هوش گه ایشانه آلمسلیکلرینی معلوم قیلگنلر.
مصنوعی هوش ایریم قولیلیکلر کېلتیرگن، سوراو گه قتنشگنلرنینگ ۴۵.۳ فایزی مصنوعی هوش تحصیل و ایشلریده بیر آز قولیلیک کېلتیرگنی، ۳۹.۴ فایزی هم کوپینچه قولیلیک کېلتیرگنی، ۱۰.۷ فایزی هم آزراق قولیلیک کېلتیرگنی و ۴.۶ فایزی هم ایش و تحصیللریده هېچ قندهی قولیلیک کېلتیرمهگنینی اېتگنلر.
سوراو گه قتشنگنلردن، مصنوعی هوش قیسی ساحهلرده اولر اوچون قولیلیک کېلتیرگنی سورهلگن. ۴۱.۴ فایزی مصنوعی هوش تحصیل و ظرفیتلرینی آشیریش، ۳۴.۵ فایزی تحصیل، ایش و دمآلیش، ۱۵.۶ فایزی ایش و ۸.۵ فایزی هم دمآلیش، اویین-کولگو ساحهسیده اولر اوچون قولیلیک کېلتیرگنینی معلوم قیلگنلر.
تکلیفلر
۱- یاشلر اۉز مهارتلرینی آشیریش و قولگه کېلتیریش اوچون تکنالوژی اوشبو واسطهدن قندهی قوللـهنیش حقیده تورلی تعلیمی و عملی دستورلر اۉتکزیلسین.
۲- مصنوعی هوش فایدهلری حقیده ساده تیل گه آچیقلمه بیریش اوچون ویدیو قالبیده محلی تیللر، کورستمه کتابچهلری و آنلاین دستورلر اۉتکزیلسین.
۳- رسمی و نارسمی دستورلرده مصنوعی هوش فایدهلرینی کېریتیش اوچون بیلیم یورتلر، مکتبلر و عالی درگاهلر همکارلیک قیلسین.
۴- مصنوعی هوش و قیینچیلیک اوچون بومیسازلیک یوللرنی قیدیریش ساحهسیده مطالعه و تدقیقات اۉتکزیلیشی اوچون تورلی ولایتلرده تدقیقاتی مرکزلر آچیلسین.
۵- یاشلرنینگ مصنوعی هوشدن فایدهلنیش گه قیزیقیشی، انترنت و تکنالوژی واسطهلریدن قولیلیک بیلن فایدهلنیش اوچون کوچلی آست قورمهلر اینیقسه اوزاق منطقهلرده قوریلسین.
۶- مصنوعی هوش گه تیهنیب ایش آچیش نیتی بولگن یاشلر اوچون حمایتی دستورلر جملهدن مالی، مصلحتی و یول کورستمهلری اۉتکزیلسین.
۷- مصنوعی هوشدن فایدهلنیشنینگ مثبت و منفی عاقبتلری حقیده آگاهیلیک بیریش دستورلر و شخصی امنیت تهدید بولیش، ایش امکانیتلری کمهیشی و باشقه اجتماعی قیینچیلیکلر گه دایر تشویشلرنی کمهیتیریش اوچون دستورلر اۉتکزیلسین.
۸- کوندهلیک حیاتده مصنوعی هوشدن یخشی فایدهلنیش حقیده آگاهیلیک بیریش و یامان فایدهلنیش اونگی آلینیشی اوچون قاعدهلر کېریتیلیشی درکار.
