سلاموطندار یاشلر نینگ کوپ خاتینلیکّه مناسبتینی تېکشیریش اوچون مملکت نینگ ۲۸ ولایتیده سوراو اۉتکزگن، سوراو گه قتنشگن هر ۱۰ یاش دن سکیزتهسی کوپ خاتینلیکّه قیزیقمسلیکلرینی اېتگنلر. سوراو گه کوپراق کاپیسا و اېنگ آز نورستان ولایتی اهالیسی قتنشگن.
سوراو گه قتنشگن ۸۱.۳ فایز یاشلر کوپ خاتینلیکّه قیزیقمسلیکلرینی بیلدیرگنلر. شهرلیک ییگیتلر قیشلاقلیک ییگیتلر گه نسبتن کوپ خاتینلیکّه قرشی دیر؛ ۸۷.۹ فایز شهرلیکلر و ۶۴ فایز قیشلاقلیکلر کوپ خاتینلیکنی رد اېتگنلر.
بو سوراو ده ۴۰۰ ایرکک و ۴۰۰ عیال شامل ۸۰۰ کیشی قتنشگن و اولردن کوپ خاتینلیک حقیده سورهلگن. سوراو نینگ نتیجهسی اساسیده، عیاللر ایرککلر گه نسبتن ایرلری نینگ کوپ خاتینلیگی گه قرشی دیر؛ ۸۶ فایز عیاللر و ۷۶.۷ فایز ایرککلر کوپ خاتینلیکّه قرشیلیک کورستگنلر. اولر، خاتینلری اۉرتهسیده عدالت نی بیر تور برقرار اېته آلمسلیکنی اصلی دلیل عنوان قیلگنلر.
مذهبی، مالی و اجتماعی نقطه-نظریدن یاشلر کوپ خاتینلیک حقیده تورلی فکر-ملاحظه بیلدیرگنلر.
تدقیقات ده ۱۵ یاشر دن ۳۵ یاشر گه قدر کیشیلر اشتراک اېتگن و اولر نینگ کوپینچهسی زد نسلی (Generation Z) اولهراق تانیلهدی. ۱۹۹۰سنه دن ۲۰۱۰ سنه ده توغیلگن بو نسل اجتماعی، انسان حقلری، جندر تېنگلیگی، ایکّی تامانلمه مستقللیکّه علاقهمند بولیش حقیدهگی مسئلهلردن کوپراق آگاه بولگنلری اوچون کوپ خاتینلیکنی رد اېتهدیلر. اولر، بو فرهنگ نی عدالتسیزلیک و زمانهوی قدریتلر گه ضد دیب همده اقتصادی و قۉشمه حیات گه بیرگن وعدهلری طفیلی کوپ خاتینلیکّه قیزیقمهیدیلر.
کاپیسالیک اقبال گه کوره، خاتینی گه وعده بیرگنی اوچون کوپ خاتینلیکنی قبول قیلمهیدی. اونینگ کوپهیتیریشیچه: «سببی بالهلریم نینگ بدبخت بولیشی، عایله اۉرتهسیده جنجل تاپیلیشی؛ بیرینچی عیال گه بولگن سیوگی ایکّینچی عیالیم گه بولمسلیگی ممکن دیر.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفهمیزگه باش اورینگ!
کاپیسا یشاوچیلریدن باشقه بیری محمدآصف نینگ ایتیشیچه: «ایکّینچی مراتبه اویلنمهی من؛ خاتینیم و بالهلریم گه قولیلیک یرهته آلسم، شو یېترلی دیر.»
کوپ خاتینلیکّه قرشی بولگن عیاللردن ۳۵.۴ فایزی، ایرککلر خاتینلری نینگ اساسی احتیاجلرینی تأمینلهی آلمسلیکّه ایشانهدیلر. اولر نینگ ۲۷.۳ فایزی کوپ خاتینلیک بولگنلر نینگ اچیق تجربهلریدن عبرت آلگن و ۳۰ فایزی تورموش اورتاقلری نینگ یالغیز خاتینی بولیشینی اېتگنلر.
بادغیسلیک ۳۰ یاشر و ایکّی باله آنهسی فیروزه گه کوره: «بیر عیال، کوپ خاتینلیک بوتون قیینچیلیکلرینی بیلیب باشقه عیال نینگ تیریکچیلیگینی بوزیب و ایری بیلن اویلنهدی؛ ایرککلر کوپ خاتین آلیشهدی؛ ایکّیلهسی عیبدار بو گَل واقعهلر گواهی بولگن من حتا کوپ جنجل تاپیلگن.»
بیراق تورموش قورمهگن قیز و ییگیتلر نینگ، کوپ خاتینلیکّه مناسبتی باشقچه.
فاریابلیک هدیه نینگ ایتیشیچه: «هېچ بیر قیز خاتینی بولگن ایرکک بیلن اویلنیشنی اېستمهیدی؛ عیالی بولگن ایرکک بیلن تورموش گه چیقیشنی قولی حس قیلمهی من؛ اۉز قدریمنی قوریقلشیم کېرهک.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
بامیان یشاوچیسی الطاف، کوپ خاتینلیک ایکّی تامان نینگ مناسبتی بوزیلیشی گه سبب بولیشینی اېتهدی. «کوپ خاتینلیک یخشی اېمس؛ حاضرگی شرایط ده سیوگی، راضیلیک و روحی تینچلیک بولگن اېنگ یخشی حیات دیر؛ نیچه عیال بولسه تینچلیک یوقالهدی و جنجل تاپیلهدی.»
ایرککلر مالی و مذهبی و عیاللر اېسه شرعیت رخصت بیرگنی اوچون ایرلری باشقه خاتین آلیش سببی عنوان قیلگنلر.
فاریابلیک ۲۹ یاشر احمدجمشید گه کوره، اسلام ده کوپ خاتینلیک مجاز بولگنی اوچون اوچینچی مراتبه تورموش قوریش گه قرار قیلگن. اونینگ کوپهیتیریشیچه: «عدالت نی رعایت قیلیش گه اورینهمن، بیرینچی و ایکّینچی خاتینیم نینگ راضیلیگی بیلن اوچینچی خاتین آلیب و ییر یوزیده مسلمانلر سانی کوپهیشنی اېستهی من.»
عیال حقوقی فعاللریدن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، بیرینچی خاتینی نینگ رخصتسیزلیگی بیلن باشقه خاتین آلیش، عیاللر گه زورهوانلیک قیلیش دیر. عیال حقوقی فعالی حسنا رووفی گه کوره: «ایکّینچی خاتین آلگن حالده ایر بیرینچی خاتینی و بالهلری نینگ تربیتی گه دقت قیلمهیدی. بو معما جمعیتده یامان عاقبتی بولیشی ممکن.»
دین عالمی عطاءالله انس گه کوره، خاتینلر اۉرتهسیده عدالت نی بیر تور برقرار اېتیش ایرککلر نینگ اساسی ایشی دیر. «اسلام نینگ تورموش اورتاق حقیدهگی شرطلری قولی اېمس. هر بیر عیال گه مستقل حیات، مستقل اوی و اولر نینگ هر بیری گه کییم-کیچک و آزیق-آوقت آلیب بیریش، بو موضوع جوده هم مهم دیر.»
امرمعروف و نهی منکر وزیرلیگی سۉزلاوچیسی محمدعاکف مهاجر نینگ ایتیشیچه: «عالملر کوپ خاتینلیکنی مستحب بیلهدیلر و ایرکک بیر خاتین بیلن احتیاجلرینی قاندیره آلمسه؛ کوپ خاتینلیک مباح دیر.»
بوندن آلدین، سلاموطندار ایرلری کوپ خاتینلیک بولگن ۱۹ عیال بیلن صحبت قیلگن اېدی اوشبو عیاللر روحی، اجتماعی و اقتصادی قیینچیلیک بیلن روپهره بولگنلرینی اېتگن اېدیلر.