یافته‌های سلاموطندار از گفت‌وگو با ۲۰ ورزش‌کار زن در افغانستان، نشان می‌دهد که از این میان، ۱۷ تن شان به دلیل محدودیت‌های وضعشده بر ورزش زنان، خواهان مهاجرت به بیرون از کشور اند.
آن‌ها، به سلاموطندار می‌گویند که می‌خواهند برای رسیدن به اهداف خود در عرصه‌ی ورزش، به کشورهای دیگر مهاجرت کنند.
از میان ۲۰ بانوی گفت‌وگوشونده، ۱۷ تن ورزش‌کار تیم ملی در رشته‌های مختلف ورزشی و سه تن دیگر ورزش‌کاران عضو ورزش‌گاه‌های دولتی بوده اند که به دلیل بسته‌شدن ورزشگاه‌ها و محدودیت‌های وضعشده در برابر ورزش‌کاران زن در افغانستان، اکنون بی‌کار و خانه‌نشین شده اند.
از میان ۱۷ ورزش‌کار زن که سلاموطندار بان آن‌ها گفت‌وگو کرده است، دو بازی‌کن تیم ملی «موی‌تای»، نُه بازی‌کن تیم ملی فوتبال، پنج بازی‌کن والیبال و یک بازی‌کن تیم ملی بوکس بوده اند. سه ورزش‌کار دیگر، که شامل تیم ملی نبودند، یکی از آن‌ها در رشته‌ی موی‌تای، یک ورزش‌کار رشته‌ی فیتنس (زیبایی‌اندام) و دیگری هم بازی‌کن تیم «کابل کلپ» فدراسیون تیم ملی فوتبال افغانستان و هم‌چنان ورزش‌کار رشته‌ی بوکس بوده اند.
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
از میان ورزش‌کاران زن گفت‌وگوشده در این گزارش، تنها یکی از آن‌ها که در دوران جمهوری بازی‌کن رشته‌ی بوکس بود، اکنون در پاکستان زندگی می‌کند.
پروین حسینی، ورزش‌کار رشته‌ی موی‌تای که پنج سال در تیم ملی و عمره که او نیز ۱۲ سال در تیم ملی فوتبال بانوان افغانستان بازی کرده اند، می‌گویند که به دلیل محدودیت‌های وضعشده در برابر ورزش‌کاران زن، تصمیم دارند کشور را ترک کنند.
پروین، می‌گوید: «شخصاً برای خودم ورزش‌کردن یکی از مهم‌ترین علاقه‌هایم بود و آرزو داشتم که یک روز بتوانم با این هدف به خودم، وطنم و مردم مفید باشم. اگر این شرایط تغییر نکند و به زنان حق داده نشود، نمی‌توانیم در کشور بمانیم.»
همین گونه، عمره می‌گوید آرزو دارد در کشوری زندگی کند که بتواند در آن جا آزادانه ورزش کند. «مهم نیست که کدام کشور؛ آسیایی یا اروپایی یا هر چه باشد، فقط یک کشور باشد که من بتوانم در آن آزاد ورزش کنم، حق انسانی خود را داشته باشم و آزادانه هر آرزویی که دارم، به آن برسم.»
از میان ۲۰ ورزش‌کار زن که سلاموطندار با آن‌ها گفت‌وگو کرده، ۱۷ تن شان می‌گویند که به دلیل محدودیت‌های وضعشده در برابر ورزش زنان از سوی حکومت سرپرست، به ناخوشی‌های روانی گرفتار شده اند. آن‌ها، می‌افزایند که پس از ازدست‌دادن امیدواری رسیدن به اهداف و آرزوهای شان، از زندگی خسته شده اند و ادامه‌ی زندگی برای شان دشوار شده است.
مروه، باشنده‌ی میدان‌وردک که بازی‌کن فوتبال بوده است، به سلاموطندار می‌گوید: «چون ما خیلی ورزش می‌کردیم، بدن ما به ورزش عادت کرده بود و واقعاً از وقتی که ورزش را ترک کرده‌ام، همیشه افسرده‌ام و بدنم آسیب دیده است. به لحاط روانی، رؤیاهایی که داشتم از بین رفت؛ با یک تغییر نظام، چیزی که رؤیایم بود زیر خاک رفت.»
صفا گلزار، باشنده‌ی پروان که هفت سال در تیم منتخب فوتبال نوجوانان بازی کرده است، می‌گوید که به لحاظ روانی از شرایطی که در آن قرار گرفته، بسیار متأثر شده است. او می‌افزاید: «ضربه‌ی روحی خیلی شدیدی خوردم تا جایی که دوای روانی استفاده کردم و مشاوره‌های روانی گرفتم؛ چون خیلی زحمت کشیده بودم.»
افزون بر این، از میان بانوان گفت‌وگوشونده در این گزارش، ۱۴ ورزش‌کار به سلاموطندار می‌گویند که در گذشته با درآمدی که از این راه داشتند، نیازهای خود و خانواده‌های شان را تأمین می‌کردند؛ اما اکنون در کنار مشکلات دیگر، در وضعیت بد اقتصادی نیز قرار دارند.
شیما محمدی، باشنده‌ی سمنگان که بازی‌کن رشته‌های فوتبال و اسکیت بوده است، می‌گوید: «وضعیت اقتصادی ما اصلاً خوب نیست، حتا روزهایی شده گرسنگی را تیر کردیم من و فامیلم، دیگر راه و چاره‌ای به دختران در افغانستان، نمانده است.»
در همین حال، زهرا (نام مستعار) دیگر باشنده‌ی سمنگان که ۱۲ سال در تیم ملی فوتبال افغانستان و در رشته‌ی بوکس بازی کرده، می‌گوید که برادر بزرگ ندارد و پدرش نیز سال‌خورده است؛ به همین دلیل، با منع‌شدن زنان از ورزش، به کار در خانه‌های دیگران رو آورده است. او می‌افزاید که مشکلات زندگی در بیش از دو سال گذشته به حدی برای او دشوار بوده که یک بار اقدام به خودکشی کرده است.
زهرا، می‌گوید: «مشکلات اقتصادی بسیار زیاد کمرشکن بود. برادر بزرگ ندارم، پدرم پیر است، خرج و مصرف من را کی می‌پردازد؟ من چه کار کنم؟ از مصارف خانواده نمی‌توانم برآمده نمی‌توانم، صفاکاری کردم که به خانواده‌ام بتوانم نان حلال پیدا کنم.»
با این حال، زهرا فیاضی، معاون فدراسیون ملی والیبال افغانستان در نظام پیشین، می‌گوید که بانوان در افغانستان حق هیچ گونه فعالیت‌های ورزشی را ندارند. او، از نهادهای بین‌المللی می‌خواهد که از ورزش‌کاران زن در افغانستان، پشتیبانی کنند. «متأسفانه که اجازه‌ی هیچ گونه فعالیت ورزشی را ندارند و تقریباً همه‌ی شان خانه‌نشین شده اند. خواست ما از ارگان‌های بین‌المللی است که از زنان حمایت کنند، زنان افغانستان را فراموش نکنند، ورزش‌کاران زن داخل افغانستان هستند، چشم شان به کسانی است که بیرون هستند.»
در همین حال، شماری از کارشناسان امور ورزشی، می‌گویند که ورزش برای سلامتی انسان مفید است و حذف زنان از عرصه‌ی ورزش، آن‌ها را به بیماری‌های جسمی و روانی مبتلا می‌کند. آن‌ها، از حکومت سرپرست می‌خواهند که فرصت‌هایی را به زنان فراهم کند تا در چهارچوب قوانین اسلامی ورزش کنند.
ضیاءالله حسینی، کارشناس امور ورزشی، در این باره می‌گوید: «پیشنهاد ما به حیث ورزش‌کار این است که مطابق شریعت و کشورهای اسلامی که به خانم‌ها اجازه‌ی ورزش داده اند، امارت اسلامی هم مطابق پالیسی خود به خانم‌ها کلپ‌های ورزشی را ایجاد بکند تا آن‌ها بتوانند ورزش کنند.»
هم‌زمان، فعالان حقوق زن، علت منع زنان از عرصه‌ی ورزش را ناروشن می‌دانند و از امارت اسلامی می‌خواهند که به زنان اجازه‌ی ورزش‌کردن را بدهد. آن‌ها، تأکید می‌کنند که دوام محدودیت‌های وضعشده بر ورزش بانوان، سبب افزایش مشکلات و ناخوشی‌های روانی در زنان می‌شود.
زهرا محمدی، فعال حقوق زن، می‌گوید: «مثل تمام موضوعات دیگر، این هم می‌تواند دلیل بسیار نامعلوم و گنگ داشته باشد که حکومت چرا نمی‌تواند به زنان اجازه‌ی ورزش‌کردن را بدهد؟ خواست ما از حکومت این است که اجازه بدهد مردم زندگی عادی شان را داشته باشند.»
فروزان داوودزی، دیگر فعال حقوق زن، نیز می‌گوید وضع محدودیت‌های بیشتر، سبب می‌شود که زنان و حتا جامعه با مشکلات بیشتر روبه‌رو شوند. «بیشتر خواهران ما که تحت فشارهای روحی اند، اگر این فشارها بیشتر شود، این موضوعات جامعه را به طرف مشکلات می‌برد. خواست ما از امارت اسلامی این است که ساحات سپورتی را نباید ببندند.»
سلاموطندار را در شبکه‌ی «ایکس» دنبال کنید
از سویی هم، شماری از پایتخت‌نشینان، ورزش را برای سلامتی انسان مفید می‌دانند و از حکومت سرپرست می‌خواهند که در کنار مردان، زمینه‌ی ورزش را به زنان نیز فراهم کند.
فیروزه رسولی، باشنده‌ی شهر کابل، می‌گوید: «ورزش عمل‌کردی است که به مرد و زن فایده دارد و راهی است که بدن انسان سلامت باشد. ما از حکومت امارت اسلامی خواهش‌مندیم تا به هر نحوی که می‌شود ،زمینه‌ی خوب ورزش‌کردن را به دختران فراهم کند.»
مرضیه احمدی، دیگر باشنده‌ی کابل، می‌افزاید در شرایط کنونی، زنانی که نمی‌توانند ورزش کنند به بیماری‌های مختلف مبتلا شده اند. او می‌افزاید: «من شاهد چندین نفر از هم‌کاران و دوستان خود بوده‌ام، وقتی که ورزش را ایلا کردند، افزایش وزن و تکلیف‌های مختلف روانی برای شان پیش آمده است.»
خواستیم در این گزارش دیدگاه مسئولان کمیته‌ی ملی المپیک و دیگر نهادهای حکومتی را در باره‌ی وضعیت ورزش و ورزش‌کاران زن، داشته باشیم؛ اما با تلاش‌های پی‌هم موفق نشدیم.
این در حالی است که دیدبان حقوق بشر، در ۱۵ قوس ۱۴۰۱، اعلام کرده بود که به دلیل محدودیت‌های وضعشده بر ورزش زنان در کشور، عضویت افغانستان در کمیته‌ی المپیک به تعلیق درآمد.
