سلاموطندار برای بررسی میزان مهاجرت جوانان میان خانواده‌ها و پیامدهای آن، سروی‌ای را در کابل راه‌اندازی کرده که در آن از ۳۱۲ خانواده پاسخ گرفته است. یافته‌های این سروی سلاموطندار نشان می‌دهد از میان ۳۱۲ خانواده‌ای که نمونه‌ی آماری گرفته شده است، از ۲۳۸ خانواده اعضای خانوادههای شان مهاجرت کرده اند و ۷۷ درصد از خانواده‌هایی که عضو خانواده‌ی شان مهاجرت کرده است، گفته اند که بیش‌ترین رقم مهاجرت میان اعضای خانوادههای شان در سه سال پسین و پس از تحولات سیاسی در افغانستان صورت گرفته است.
هم‌چنان ۲۳۸ خانواده که اعضای خانوادههای شان مهاجرت کرده اند، در پاسخ به این که کدام عضو خانواده‌ی شان مهاجر شده است، ۶۱ درصد آنان گفته اند که برادر جوان شان مهاجر شده است؛ ۱۵ درصد هم گفته اند که خواهر شان مهاجرت کرده است. پنج درصد از پاسخ‌دهندگان گزینه‌ی شوهر را انتخاب کرده اند؛ هشت درصد پاسخ‌دهندگان هم گفته اند که فرزند شان مهاجر شده است؛ هفت درصد از این خانواده‌ها گفته اند که دختر و پسر شان مهاجر شده است. چهار درصد نیز گزینه‌ی پدر را انتخاب کرده اند.
۷۷ تن آنان که ۳۱.۸ درصد را تشکیل می‌دهد، مشکلات اقتصادی، امنیتی و ناامیدی به آینده را، از دلیل‌های مهاجرت اعضای خانوادههای شان عنوان می‌کنند. ۳۰.۶ درصد آنان تنها مشکلات اقتصادی را پاسخ گفته اند. به همین ترتیب، ۲۶ درصد آنان گزینه‌ی ناامیدی به آینده را انتخاب کرده و هم‌چنان ۱۱.۶ درصد آنان مشکلات امنیتی و تهدیدها را پاسخ گفته اند.
سلاموطندار را در اکس دنبال کنید
در این سروی که در کابل به راه انداخته شده بود، از نمونه‌ی آماری که شمار آنان به ۳۱۲ خانواده می‌رسید، پرسیده شده است که اگر زمینه‌ی مهاجرت به شما فراهم شود، مهاجرت می‌کنید؟ هم‌چنان سلاموطندار برای بررسی علاقه‌مندان خانواده‌ها برای مهاجرت یافته است که از ۳۱۲ تن، ۲۵۸ تن آنان که ۸۳ درصد را تشکیل می‌دهد، گفته اند که برای ساختن زندگی بهتر و فرار از مشکلات موجود در افغانستان، می‌خواهند کشور را ترک کنند. ۱۷ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته اند که ترک کشور نمی‌کنند و می‌مانند تا کشور را بسازند.
در همین حال، شماری از جوانانی که به کشور برگشته اند، به سلاموطندار می‌گویند که پس از روی‌کارآمدن امارت اسلامی در افغانستان، به کشورهای منطقه مهاجر شده اند؛ اما به دلیل برخوردهای غیرانسانی کشورهای میزبان و توهین‌هایی که متوجه مهاجران بود، به کشور برگشته و به ادامه‌ی تحصیل و کار پرداخته اند.
شمس‌الدین نبی‌زاده، می‌گوید: «از افغانستان طرف ایران رفتیم، در ایران هم‌راه ما مثل یک کالای تجارتی برخورد می‌شد. از آن جا رفتیم سوی ترکیه و در ترکیه از این بدتر بود. از آن جا سمت کشورهای اروپایی حرکت کردیم؛ دو-سه بار با قاچاق‌بری که گپ زده بودیم رفتیم؛ در کشور دیگر هم برخورد زشت با ما شد و وقتی گیر می‌کنند، لباس و همه چیز را از جانت بیرون و لت‌وکوب می‌کنند؛ ابروهای مرا تراشیده بودند. بعد از آن تصمیم گرفتم که به کشور برگردم و برگشتم و حالا مصروف تحصیل خود هستم.»
ایمل، نیز می‌گوید: «من دو سال در ترکیه بودم، پول داشتم؛ اما آرامش نداشتم و برخورد درست هم با ما صورت نمی‌گرفت و به کشور برگشتم. اکنون شش ماه است که در کشور خود هستم؛ این جا مصروف شغل خود خیاطی هستم.»
سلاموطندار را در تلگرام دنبال کنید
با این حال، جامعه‌شناسان، می‌گویند که اگر به جوانان توجهی صورت نگیرد و به آنان بسترهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به ویژه تحصیل و شغل فراهم نشود، فرار جوانان کشور را به یک بحران بدتر از این خواهد کشاند و عواقب ناگواری را به هم‌راه خواهد داشت.
ضیا شمس، جامعه‌شناس، می‌گوید: «بخش مهمی از جامعه وقتی مهاجرت می‌کنند یا مهاجرت کرده، جامعه نیروهای بسیار اساسی خود را از دست می‌دهد و کسانی دیگر که در جامعه استند؛ ولی انگیزه و فکر بیرون‌رفت از آن جامعه را دارند. به این ترتیب، جامعه تضعیف می‌شود و جامعه به یک جامعه‌ی سال‌خورده یا کودک‌ها تبدیل می‌شود و از طرفی دیگر، بخش کادری و تخصصی جامعه هم بیرون می‌شود که باعث اخلال و توان‌مندی در ادامه‌ی حیات جامعه می‌باشد.»
خواستیم در باره‌ی رقم دقیقی از مهاجران از یگانه مرجع مهاجران که وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان است، آمار داشته باشیم؛ اما با تماس‌های مکرر موفق نشدیم. با این که مهاجرت در افغانستان پدیده‌ی جدیدی نیست؛ اما پس از فروپاشی جمهوری در ۱۵ آگست ۲۰۲۱، به گونه‌ی کم‌‌پیشینه‌ای افزایش یافته؛ تا آن جا که افغانستان بیش‌ترین رقم مهاجرت‌های قانونی و غیرقانونی را در منطقه به خود اختصاص داده است.
