نرگس، باشنده‌ی کابل، مادری که پسر جوان ۲۳ ساله‌اش، به استفاده‌ی داروی نشئه‌آور ترامادول، معتاد شده است، می‌گوید که فروش آزادانه‌ی این دارو در داروخانه‌های شهر کابل، سبب فراهم‌شدن زمینه‌ی اعتیاد پسرش شده است. نرگس، با انتقاد از فروش غیرقانونی این داروی نشئه‌آور، از حکومت می‌خواهد که یک سازوکار سنجیده و منظم را برای جلوگیری از فروش آزادانه‌ی داروهای نشئه‌آور، روی دست بگیرد.
نرگس، می‌گوید: «من بسیار نگرانی و درد داشتم، خواب راحت هم نداشتم. داکتر/پزشک به من داروی ترامادول را تجویز کرد و یک یا دو بار از نسخه‌ی داکتر استفاده کردم؛ چون شنیده بودم که این دارو سبب خواب راحت می‌شود. در هنگام استفاده‌ی این دارو، دردم آرام و خودم خواب‌آلود می‌شدم؛ اما پس از مدتی، متوجه شدم که پسرم هم از این دارو استفاده می‌کند. پسرم ۲۳ ساله است، در خانه بسیار پرخاش، جنگ و خواهرانش را نیز لت‌وکوب می‌کرد، یک بار وسایل خانه را هم شکست. همان وقت فهمیدم که به این دارو معتاد شده است.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
در همین حال، پزشکان می‌گویند که استفاده‌ی بیش از اندازهی ترامادول و بدون توصیه‌ی پزشک، سبب اعتیاد، حملات مرگی/تشنجی و حتا سرطان، در میان افراد سالم به ویژه جوانان، می‌شود. صدام شیرزی، استاد فارماکولوژی/داروشناسی در یکی از دانش‌گاه‌های خصوصی در کابل، می‌گوید که این دارو، ترکیبی از تریاک است که برای تسکین دردهای شدید و متوسط، به بیماران توصیه می‌شود.
او می‌افزاید: «به لحاظ طبی، ترامادول از جمله داروهای انالژزیک و از رده‌ای داروهای دارای تریاک است. معمولاً، این دارو را به بیمارانی که درد شان با داروی بروفن و پرستامول، رفع نشود؛ مثلاً دردهای عصبی، شکستگی و سوختگی، توصیه می‌کنیم.»
آقای شیرزی، می‌گوید که داروی ترامادول، نباید بدون مشوره و نسخه‌ای با تاریخ جدید از سوی پزشک مربوط، استفاده یا هم استفاده‌ی آن باید متوقف شود. او می‌افزید: «گرفتن این دارو نزد افغان‌ها یک موضوع بسیار معمول است که آن را، از داروخانه‌ها با دوز کم‌تر دریافت می‌کنند. با اولین بار استفاده‌ی آن، مغز حساسیتی نشان نمی‌دهد؛ اما با استفاده‌ی دوام‌دار این دارو، مغز نمی‌تواند با همان دوز، عمل‌کردی انجام بدهد و فرد مجبور می‌شود که از دوز بالاتر استفاده کند و این، سبب عوارضی چون سردرد، درد شکم و حتا مرگی، می‌شود.»
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
با این حال، جاوید هژیر، سخن‌گوی اداره‌ی ملی غذا و داروی افغانستان، قاچاق و خریدوفروش غیرقانونی داروی ترامادول را تأیید می‌کند و می‌گوید که تیم‌های نظارتی این اداره، از فروش داروی ترامادول در داروخانه‌های ثبت‌شده، به گونه‌ی منظم نظارت می‌کنند؛ اما به گفته‌ی او، شناسایی افراد متخلف، دشوار است. او می‌افزاید: «این دارو، با اندازهی ۲۵۰ میلی‌گرام برای سه نوبت در روز، از سوی داکتر تجویز می‌شود؛ ولی متأسفانه در این اواخر جوانان، از آن به عنوان مواد نشئه‌آور استفاده می‌کنند. نه تنها در داروخانه‌ها، بل به گونه‌ی قاچاق به کشور وارد و خریدوفروش می‌شود که خریدوفروش این دارو، از سوی اداره‌ی ملی غذا و ادویه، کاملاً منع است.»
بر اساس معلومات وزارت صحت عامه، ۵۰ درصد افراد معتاد به مواد مخدر در افغانستان را، معتادانی که از داروهای نشئه‌آور و مواد مخدر کیمیاوی استفاده می‌کنند، تشکیل می‌دهد. از سویی هم، پزشکان باور دارند که استفاده‌ی داروهای نشئه‌آور، زمینه را برای استفاده‌ی دیگر گونه‌های مواد مخدر، فراهم می‌کند.
