
آمریکا از افغانستان خارج نمیشود
به هر حال آمریکاییها با بیمسئولیتی در افغانستان، فقط منافعشان را مرجع شمردند و نتوانستند یا نخواستند یک افغانستان با ثبات را به وجود آورند.

به هر حال آمریکاییها با بیمسئولیتی در افغانستان، فقط منافعشان را مرجع شمردند و نتوانستند یا نخواستند یک افغانستان با ثبات را به وجود آورند.

انتخابات زمینۀ مشارکت مردم در قدرت را فراهم میکند و در یک نظام مبتنی به قانون تاحدودی امکان سوء استفاده از قدرت را محدود میسازد. از این نظر تمسک به انتخابات در نظامهای سیاسی دیدگاه پیشرو است، اما در افغانستان این داستان فرق میکند؛ اینجا انتخابات فرایندیست که دست برتر از طریق تقلب و فساد حضورش در قدرت را توجیه میکند. از نخستین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۳ تاکنون هرچند انتخابات که در افغانستان برگزار شده، همه با تقلب آمیخته بوده است.

همانطوری که آمریکا تلاش میکند برای پایان جنگ طولانیاش به یک توافقنامۀ موقت با طالبان دست یابد و فرصتی برای رئیس جمهور بایدن فراهم شود تا به سمت یک سیاست خارجی زیرکانه حرکت کند، این کشور آماده میشود تا حضور نیروهایش در افغانستان را پس از پایان مهلت اول ماه مه که سال گذشته بر سر آن با طالبان موافقت کرده بود، تمدید کند.

یک نواری ویدیویی در شبکههای اجتماعی منتشر شده که محمداشرف غنی و مارشال عبدالرشید دوستم را در حال خوشوبش نشان میدهد. در این نوار ویدیویی عبدالرشید دوستم تمایل نشان میدهد با روشی که در ایام کرونایی میان سیاستمداران معمول بود، ساعد خود را با ساعد غنی مماس کند.

نظام مستقر در افغانستان مدعی ماهیت اسلامی است و بر اساس مادۀ سوم قانون اساسی در افغانستان هیچ قانونی نمیتواند مخالف احکام دین اسلام باشد. در ساحت قانونگذاری متشرعانۀ افغانستان، فقه حنفی غالب است.

از زمان آغاز مذاکرات صلح میان ایالات متحده آمریکا و گروه طالبان به اینسو، بسیاری از طرفهای دخیل در جنگ افغانستان به این دیدگاهاند که برای پایان جنگ در کشور، جایگزینکردن یک تشکیل تازه با حکومت کنونی امر لازمیست. شماری این تشکیل را حکومت عبوری، شماری هم حکومت موقت و اخیراً «دولت انتقالی صلح» میخوانند.

در سیاست یافتن سخن راست، به قول معروف دشوارتر از یافتن موی در خمیر است. بنابر این، دشوار است حقیقت را در میان انبوهی از سخنانی که در مورد صلح گفته میشود، درک کرد. احتمال تحقق هر قول و قراری در این زمینه امر نسبیست. به هر حال، برای فهم رویدادها بهترین روش گذاشتن پازلهای مختلف کنار هم است. یکسال از موافقتنامۀ دوحه گذشت و چنانچه این موافقتنامه عملی میشد، اکنون شرایط متفاوتی میبود و ممکن طالبان قدرت را در کنترل میداشتند و تازیانۀ شریعت آنان بر تن آدمیان زیادی نقش بسته میبود.

شورش ملای لنگ در برابر پروژۀ اصلاحات امانالله در سال ۱۹۲۴ میلادی، نقطۀ عطفی در تاریخ کشور است. این شورش را بسیاری از تاریخنگاران واکنش ارتجاعی در برابر نوگرایی میدانند. از زمان تشکیل افغانستان نوین در زمان عبدالرحمان خان و مشخصشدن مرزهای سیاسی کشور، این شورش نخستین واکنش داخلی در برابر دولت مستقری است که مبنای مشروعیتاش را در دین و جهادیگری میجوید.

امسال صدمین سالگرد تولید فیلم «کودک»، یکی از بهترین فیلمهای چارلی چاپلین است. نابرابری، اختلاف ثروت، ظلم و ستم جنسی و تبعیض سوژههای پرداختهشده در این فیلم است. از دید منتقدان کودک فیلمی کلاسیک است که تاریخ انقضا ندارد و به هر عرصی میتواند ربط داشته باشد.

اخیراً ملا برادر، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر در نامهیی سرگشاده «به مردم ایالات متحدۀ آمریکا» خواستار عملیشدن توافقنامۀ دوحه شده است. لحن این نامه ملتمسانه است و در آن آمده که موضوع افغانستان از طریق توسل به زور حل نخواهد شد و جنگ ۱۹ سالۀ جاری مردم افغانستان را با فاجعۀ عظیم و مشکلات بسیار مواجه ساخته است. برادر نوشته که این جنگ برای آمریکا هم هزینۀ مالی و جانی بسیاری داشته و حیثیت این کشور را نیز آسیب رسانده است.

حکومت به رهبری اشرف غنی مدعی جمهوری و حکومت قانون است. اما ناظران منصف و بیطرف متفقاند که این حکومت شباهت چندانی به جمهوری مبتنی بر مردمسالاری در مفهوم نوین آن ندارد و قانون نام دامیست که برای به دامافکندن رقیبان به کار میرود و «جمهوریت» انباشت از انواع فساد و دروغ است.

سه رهبر شبهنظامیان طالبان به شبکۀ انبیسی گفتهاند که جنگجویان این گروه از رخصتیهای سنتی زمستانی برای اجرای وظیفه در خط مقدم جنگ فراخوانده شدهاند؛ زیرا این نگرانی وجود دارد که دولت بایدن در مهلت توافقشدۀ ماه می سربازان خارجی را از افغانستان بیرون نکند.

احترام و به رسمیتشناختن تفکیک قوا توسط حکومت انحصارطلب افغانستان کاری بسیار دشواریست. حکومت بهویژه ارگ به دلیل تمایل شدید به انحصار قدرت و ماهیت

مذاکرات دور دوم صلح از زمان آغاز تاکنون هیچگونه پیشرفتی نداشته است. هر دو طرف مذاکرات، بیمیل و سرخوردهاند و نسبت به همدگیر بدبین و بیاعتماد. دور نخست مذاکرات میان طالبان و هیأت افغانستان بیش از ۹۰ روز زمان در بر گرفت، اما برایند آن بسیار ناچیز بود. در این مدت طالبان به هیچ وجه از موقفشان کوتاه نیامدند، آنان نشان دادند که برای رسیدن به مطالبات خود تا چه میزان سازش ناپذیراند.

جو بایدن در سال ۲۰۰۹ زمانی که به معاونت ریاستجمهوری رسید، هزاران سرباز آمریکایی در افغانستان مشغول نبرد با طالبان بودند و جنگ در سیاست خارجی آمریکا به یک مشکل جدی تبدیل شده بود. تلفات سربازان آمریکایی در افغانستان در درازای چند ماه پس از رویداد ۱۱ سپتامبر افزایش یافته بود، القاعده حملههای گستردهیی را علیه سربازان آمریکایی در نوار مرزی پاکستان راهاندازی کرده و پنتاگون خواستار نیروهای بیشتر بود.

جو بایدن، پیرترین رئیسجمهور آمریکا دیروز رسماً قدرت را تحویل گرفت. روشن است که رسیدهگی به اقتصاد آسیبدیدۀ آمریکا از کرونا، مبارزه با افراطگرایی معتقد به برتری نژاد سفید، بهبود روابط آمریکا با متحدانش، رسیدهگی به مشکلات خاورمیانه و روابط این کشور با چین از اولویتهای آقای بایدن است. اما این پیرمرد در قضیۀ افغانستان با آزمون دشواری مواجه است.