صلح و موفقیت افغانستان به مبارزه علیه فساد بسته‌گی دارد

تلاش‌های بالقوه در راستای صلح و نتایج نشست ۲۰۲۰ جینوا گام‌های مثبتی در مسیر صلح افغانستان بوده است. با این وجود، حتی اگر روند صلح به موفقیت بی‌انجامد، افغانستان برای رسیدن به ثبات اقتصادی، مسیر طولانی‌یی در پیش‌ دارد. مبارزه با فساد و آوردن اصلاحات و بالابردن ظرفیت در نهادهای کلیدی دولتی برای تقویت روابط بین دولت و جامعه، و تأمین صلح پایدار در افغانستان بسیار مهم است.

تعهدات قانونی بین‌المللی افغانستان برای جلوگیری از فساد و پی‌گرد قانونی فاسدان، اساساً از کنوانسیون سال ۲۰۰۳ سازمان ملل علیه فساد نشأت می‌گیرد؛ کنوانسیونی‌ که افغانستان در بیستم ماه فبروری ۲۰۰۴ آن را امضا و در ۲۵ آگست ۲۰۰۸ آن را تصویب کرد.

افغانستان در مبارزه با فساد پیشرفت‌های مداومی داشته است، اما این کشور برای پیروزی علیه فساد مسیر طولانی در پیش دارد. مبارزه با فساد یک عملکرد پیچیده است که قانون‌گذاری، تقویت نهادها، ایجاد سیستم، دیجیتالی‌شدن، داشتن ارادۀ سیاسی و هم‌چنان صلح و امنیت را شامل می‌شود. علاوه بر این، این کشور برای موفقیت در این راستا و رسیدن به هدف مورد نظر نیاز به منابع و حمایت همکاران بین‌المللی دارد.

در حالی ‌که افغانستان سرگرم بازسازی نهادهایش بود، دانمارک به عنوان یکی از حامیان اصلی این کشور در بخش قانون و عدالت در طول دو دهۀ گذشته در کنار افغانستان بوده است. دانمارک با داشتن سیاست «تحمل صفر در برابر فساد»، هم برای هزینه‌های داخلی دولت و هم برای استفاده از بودجه‌های توسعه‌یی بین‌المللی‌ خود، نقش اصلی را در حمایت از اقدامات علیه فساد در افغانستان ایفا کرده است.

دانمارک از طریق همکاری با برنامۀ توسعه‌یی سازمان ملل در افغانستان، از مبارزه با فساد، ایجاد شفافیت و یک‌پارچه‌گی حمایت مالی کرده است. پروژۀ (ACTION) از تقویت نهادها و تعامل مردم برای افزایش مشارکت عمومی و اعتمادسازی در نهادهای امنیتی و عدلی افغانستان پشتی‌بانی می‌کند. این پروژه در بخش‌های دولتی از مرکز عدلی مبارزه با فساد اداری برای افزایش ظرفیت‌شان در مبارزه با فساد در سطوح بالا حمایت کرده و در بخش مشارکت عمومی این پروژه برای بهبود اعتماد در دولت با جامعۀ مدنی همکاری می‌کند.

جمهوری کوریا در همین راستا، مسیر توسعه را سریع طی کرده است؛ کشوری که از خاکستر جنگ دهۀ ۱۹۵۰ برخاست و به عضویت سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) و کمیتۀ کمک و توسعه درامد. این کشور در طول این سال‌ها در زمینۀ چه‌گونه‌گی مبارزه با فساد تجربه و دانش بسیاری اندوخته است.

با پشتی‌بانی پروژۀ (ACTION) که توسط دانمارک حمایت مالی می‌شود، همکاری سفارت جمهوری کوریا و مرکز پالیسی یوان‌دی‌پی در سئول، یک برنامۀ تبادل تجربه با دفتر دادستانی کل، مرکز عدلی مبارزه با فساد اداری و کمیسیون تازه‌ایجادشدۀ مبارزه با فساد برگزار شد. نشست مشترک نشان داد که چه‌گونه کمیسیون مبارزه با فساد و حقوق مدنی جمهوری کوریا (ACRC) از ابزارهای راهبردی برای پیش‌گیری از فساد استفاده کرده است. این ابزارها شامل این دو مورد می‌شود:

1. تشخیص ابتکار مبارزه با فساد برای نظارت از تلاش‌ها (AIA) و جلوگیری از فساد در نهادهای عمومی.
2. ارزیابی خطر فساد (CRA) برای از میان برداشتن خطرات فساد در لوایح و قوانین.

این ابزارها توانست برای ای‌سی‌آرسی «ACRC» یک سازوکار موفق ایجاد کند. ای‌سی‌آرسی طی دو دهۀ گذشته توانست از این طریق سازمان‌های دولتی و خصوصی را وادار کند تا مبارزه با فساد را نهادینه کرده و نگرش‌های فعال را علیه فساد اجرایی کنند. تجربۀ کوریا اهمیت ادغام اقدامات علیه فساد در تمام فعالیت‌های دولت و سازوکارهای ارایۀ خدمات برای حاکمیت پایدار بر ضد فساد را نیز برجسته می‌کند.

فساد برای افغانستان یک مسألۀ اساسی است؛ همان‌گونه که این کشور در نشست جینوا برای افغانستان در مبارزه علیه فساد تعهد کرد. این مسأله در چهارچوب همکاری با افغانستان برای ادامۀ پشتی‌بانی، یکی از شروط اصلی جامعۀ جهانی نیز به شمار می‌رود.

مبارزه با فساد برای سازمان ملل موضوعی اصلی در رسیدن به توسعۀ پایدار یا «اس‌دی‌جی» است. «اس‌دی‌جی» پیوند روشنی میان فساد و جوامع صلح‌آمیز و فراگیر ایجاد می‌کند. این نهاد و اهداف آن در کاهش رشوه، تقویت نهادها و دست‌رسی به اطلاعات نه‌تنها از آرزوهای ارزش‌مند است، بل‌که از شرایط مهم برای دست‌یابی به توسعۀ پایدار نیز به شمار می‌رود.

مبارزه با فساد کار دشواری‌ست که نیاز به تلاش‌های درازمدت و تعهد دارد، این یک روند دوام‌دار است که نه‌تنها به مشارکت نهادهای دولتی بل‌که به مشارکت مردم برای پاسخ‌گویی نهادها، شفافیت‌سازی و مسئولیت‌پذیری و ارایۀ خدمات یک‌سان به جامعه نیز نیاز دارد.

خوش‌حالیم که می‌بینم دفتر دادستانی کل، کمیسیون مبارزه با فساد و مرکز عدلی مبارزه با فساد اداری افغانستان برای جلوگیری، بررسی، پی‌گرد قانونی و رسیده‌گی به پرونده‌های فساد گام‌های عملی برداشته‌اند. مبارزه با فساد نیازمند تقویت نهادهاست که از طریق ایجاد ظرفیت‌سازی نهادی و فنی آنان به شیوۀ پایدار ایجاد می‌شود.

دانمارک و جمهوری کوریا، از طریق برنامۀ توسعه‌یی سازمان ملل متحد به حمایت‌شان از تلاش‌های افغانستان برای تقویت نهادها در جلوگیری و ریشه‌کن‌‌سازی انواع فساد با استفاده از ابزارهایی مناسب، ادامه خواهند داد؛ این مسأله‌یی اساسی است که بدون هماهنگی بین تمام بازیگران و رغبت در پیوستن جمعی به تلاش‌ها، عملی نخواهد بود. مسیر پیش‌رو ممکن است دشوار باشد، اما اگر ما با این کشور در مبارزه با فساد همکاری کرده و متحد و یک‌پارچه عمل کنیم، می‌توانیم به این هدف دست یابیم.

منبع: سازمان ملل متحد

نویسنده‌گان:

۱- ناتالیا فینبرگ

ناتالیا فینبرگ، سفیر دانمارک در جمهوری اسلامی افغانستان است. او پیش از انتصاب به این پست به‌عنوان رئیس مأموریت در دفتر نماینده‌گی دانمارک در رام الله فلسطین کار کرده است.

بانو فینبرگ در پست‌های مختلف وزارت خارجۀ دانمارک کار کرده است که ریاست هم‌کاری‌های چند جانبه و توسعۀ سیاسی از جملۀ آن‌هاست. او به‌عنوان سفیر دانمارک در کامپلای اوگاندا و معاون رئیس مأموریت در سفارت دانمارک در داکای بنگلادیش نیز خدمت کرده است.

۲- شی تی هو

آقای شی تی هو سفیر جمهوری کوریا در جمهوری اسلامی افغانستان است. آقای شی تی هو یک دیپلمات کارکشته است که تجربۀ دو دهه کار در وزارت خارجۀ کوریا را دارد. 

۳- عبدالله الدرداری

عبدالله الدرداری نمایندۀ برنامۀ توسعه‌یی سازمان ملل متحد مقیم افغانستان است. او پیش از پیوستن به یو ان‌ دی‌ پی به‌عنوان مشاور ارشد بانک جهانی و معاون دبیر اجرایی و اقتصاددان ارشد کمیسیون اقتصادی و اجتماعی ملل متحد برای آسیای غربی کار کرده است. او به‌عنوان معاون نخست‌وزیر و رئیس کمیسیون برنامه‌ریزی کشور سوریه نیز فعالیت کرده است. آقای الدرداری مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته‌های روابط بین‌الملل و اقتصاد از دانشگاه‌های کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه اقتصاد لندن به‌دست آورده است. علاوه بر این، او دکترای خود در رشتۀ اقتصاد را در دانشگاه ریچموند ایالات متحده به پایان رسانده است.