همان‌طوری که آمریکا تلاش می‌کند برای پایان جنگ طولانی‌اش به یک توافق‌نامۀ موقت با طالبان دست یابد و فرصتی برای رئیس جمهور بایدن فراهم شود تا به سمت یک سیاست خارجی زیرکانه حرکت کند، این کشور آماده می‌شود تا حضور نیروهایش در افغانستان را پس از پایان مهلت اول ماه مه که سال گذشته بر سر آن با طالبان موافقت کرده بود، تمدید کند. با نزدیک‌شدن به پایان مهلت خروج، رای‌زنی‌ها در مورد سرنوشت ۲۵۰۰ سرباز آمریکایی که در افغانستان باقی مانده‌اند، به شدت افزایش یافته است. دولت ترامپ در ماه فبروری سال گذشته و پس از گفت‌وگو با طالبان موافقت کرد تا نیروهای خود را در ماه مه از افغانستان خارج کند.
در حالی که دولت بایدن می‌گوید در بارۀ تمدید حضور نیروهای این کشور در افغانستان تاکنون هیچ تصمیمی گرفته نشده است، مسئولان و کارشناسان به نشانه‌هایی اشاره می‌کنند که احتمال می‌دهد آمریکا خروج کامل نیروها از افغانستان را به تعویق بیاندازد تا فرصت بیشتری برای پیش‌برد پیشنهادش مبنی بر تقسیم قدرت داشته باشد و امیدوار است از این طریق بتواند بن‌بست ایجاد شده میان حکومت افغانستان و طالبان را بشکند.
لورا میلر که به عنوان مقام ارشد دولت‌های اوباما و ترامپ در امور افغانستان خدمت کرده است می‌گوید، این که در مدت ۶۰ روز دیگر نیروهای آمریکایی را بدون ایجاد امنیت از افغانستان خارج کنیم – نیروهای اعضای دیگر ناتو را به حال خود رها کنیم – غیرقابل پذیرش خواهد بود؛ زیرا چنین عملی شانس رسیدن آمریکا به یک توافق نهایی را با خطر مواجه می‌کند؛ توافقی که بر اساس آن آمریکا بدون ترس از این که افغانستان بار دیگر به پناهگاه تروریستان تبدیل شود، نیروهایش را این کشور خارج کند.
میلر می‌گوید، با گذشت هر روز احتمال تمدید حضور نیروهای آمریکایی برای طالبان آشکارتر می‌شود و ممکن است این گروه و حامیانش در پاکستان از یک برنامۀ خروج بازبینی‌شده، حمایت کنند.
رئیس جمهور آمریکا نیز مانند اسلافش باراک اوبا و دونالد ترامپ، برنامه‌اش برای پایان جنگ را اعلام کرده است؛ جنگی که از سال ۲۰۰۱ تا کنون برای آمریکا میلیاردها دالر هزینۀ مالی داشته و دست‌کم ۱۰۰ هزار شهروند افغانستان و بیش از دوهزار سرباز آمریکایی در آن کشته شده‌اند. حتی زمانی که رئیس‌جمهور اوباما در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ افزایش نیرو را مورد بررسی قرار داد، بایدن که در آن زمان معاون رئیس‌جمهور بود از عدم موفقیت افزایش تعداد سربازان صحبت کرد و از روی‌کرد محدودتر با تعداد سربازان کمتر که بر تهدیدهای تروریستی متمرکز باشد، حرف زد.
بایدن که حالا سکاندار کاخ سفید است، باید هشدارهای مشاوران ارشد نظامی‌اش در مورد خطرات خروج ناگهانی نیروها را مورد توجه قرار دهد؛ هشدارهایی که علیه انگیزه‌های خودش و خواسته‌های رو به افزایش خروج نیروها از سوی برخی از نماینده‌گان مجلس از هر دو حزب شامل می‌شود.
این رای‌زنی‌ها در حالی انجام می‌شود که طالبان با استفاده از کاهش نیروهای خارجی نفوذ خود در ولایت‌های مورد منقاشه را افزایش داده و شهرها و شهرک‌ها را محاصره کرده‌اند. مقام‌های ادارۀ بایدن افزایش خشونت‌ها را به عنوان یکی از ابعاد ناکامی طالبان در مورد پای‌بندی به توافق‌نامۀ ذکر کنند که حکومت پیشین سال گذشته با این گروه امضا کرد.
یک مقام ارشد حکومت آمریکا بدون ذکر نامش ماه گذشته گفت: «فکر می‌کنم کارهایی هست که برای پای‌بندی کامل آن‌ها باید انجام شود.» او گفت که حکومت آمریکا معتقد است طالبان رابطۀ‌شان را با القاعده به گونۀ کامل قطع نکرده‌اند.
برخی مقام‌ها در حکومت افغانستان که از آسیب‌پذیری‌شان در شکست نظامی از سوی طالبان آگاه‌اند، علاقه‌مندند آمریکا در افغانستان بماند و بر شبه‌نظامیان برای پای‌بندی به توافق‌نامۀ دوحه فشار وارد کند.
رهبران طالبان دست‌کم به گونۀ علنی از واشنگتن خواسته‌اند، بدون توجه به تغییر حکومت، نیروهایش را طبق توافق از افغانستان خارج کند. محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در دوحه می‌گوید، ایالات متحده در مورد تغییر برنامۀ خروج به گونۀ رسمی صحبتی نکرده است. او می‌گوید: «ما توافق‌نامه‌یی داریم که توسط ابر قدرت آمریکا امضا شده است، آنان مجبورند از این توافق‌نامه پیروی کنند؛ زیرا این توافق‌نامه حمایت‌های سازمان ملل و جامعۀ جهانی را با خود دارد.»
همان‌گونه که دستیاران ارشد بایدن، سیاست این کشور در مورد افغانستان را بازبینی کرده‌اند، فرماندهان نظامی خطرهایی را بیان کرده‌اند که از نظر آنان نتیجۀ خروج زودرس آمریکا خواهد بود. از جملۀ این خطرات احتمال جنگ داخلی در افغانستان، افزایش حملات تروریستی علیه آمریکا و واژگونی دستاوردهای حقوق بشری به‌دست‌آمده را می‌توان برشمرد.
برخی مقام‌های نظامی نیز در مورد نامناسب‌بودن اول ماه مه برای خروج بدون مشکلات امنیتی و لوژستیکی هشدار می‌دهند. در حالی که افراد نظامی و پیمان‌کاران را با هواپیما می‌توان خارج کرد، با خروج عجولانه نیاز است تا تجهیزات حساسی که ارزش آن‌ها به میلیون‌ها دالر می‌رسد از بین برده شده و به دنبال آن دیپلمات‌ها در سفارت آریکا برای کابل کاهش یابد.
یک مقام امریکایی می‌گوید: «در این برهه، ما درون یک روزنۀ برنامه‌ریزی‌شده برای خروج منظم قرار داریم، هر چه به اول ماه مه نزدیک‌تر می‌شویم، این شتاب بیشتر می‌شود.»
لوید اوستین، وزیر دفاع که ماه پیش با خبرنگاران صحبت می‌کرد، گفت: «ایالات متحده به خروج عجولانه و بی‌نظم از افغانستان اقدام نمی‌کند که نیروها یا اعتبار متفقین را در معرض خطر قرار دهد.»
مقام‌های چندین کشور اروپایی می‌گویند، هرچند حکومت آمریکا به مشورۀ نزدیک با متحدانی که در افغانستان نیرو دارند، متعهد است، اما این کشورها در جریان جزئیات طرح پیشنهادی که توسط اقای بلینکن ارایه شده، قرار ندارند.
لیزا کورتز که از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۱ به عنوان مقام ارشد کاخ سفید برای افغانستان کار کرده است، می‌گوید، یکی از هدف‌های اصلی طالبان خروج نیروهای خارجی بوده است. ممکن است در مورد خواستۀ خروج نیروها در ماه مه نرمش نشان دهند، تنها به این دلیل که این موضوع می‌تواند در روند صلح به این گروه مشروعیت بین‌المللی بدهد.
این گروه از رسیدن به توافقی که از سوی آمریکا حمایت شود، نفع می‌برد؛ زیرا این توافق می‌تواند نام افراد طالبان را از فهرست تحریم‌های بین‌المللی حذف کرده و حمایت‌های جامعۀ جهانی برای حکومت آیندۀ افغانستان را به همراه آورد. او می‌گوید: «اگر طالبان بگویند که همه چیز تمام است، چیزی برای از دست‌دادن خواهند داشت- ما به جنگ تمام عیار بر خواهیم گشت.»
بررسی موشکافانه مهلت خروج نظامی کمتر از دو هفته پس از طرح پیشنهادی آمریکا مطرح می‌شود. طرحی ایالات متحده در آن از حکومت موقت سخن گفته و انتونی بلینکن، وزیر امور خارجه در نامه‌اش به محمداشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان از یک طرح بلند پروازانۀ دیپلماتیک صحبت کرده که به نظر می‌رسد نیروهای خارجی پس از اول ماه مه نیز در افغانستان حضور خواهند داشت.
در میان نشست‌های برنامه‌ریزی‌شده، یک نشست سازمان ملل متحد است که در آن وزیران خارجۀ روسیه، چین، هند، پاکستان، ایران و ایالات متحده شرکت خواهند کرد و این نشست احتمالی که برای ۲۶ ماه مه برنامه‌ریزی شده، پس از سال‌ها اولین نشست میان ایران و آمریکا خواهد بود. انتظار می‌رود رهبران افغانستان و طالبان نیز در ماه آینده در ترکیه با هم دیدار کنند.
حکومت افغانستان و طالبان هیچ‌کدام تاکنون به طرح تقسیم قدرت که از سوی ادارۀ بایدن پیشنهاد شده است، تعهد نکرده‌اند. غنی گفته است که حکومت کنونی تنها از طریق انتخابات می‌تواند جایگزین داشته باشد. بلینکن در خواسته‌اش از غنی برای بررسی دقیق پیشنهاد آمریکا هشدار داده است که خروج کامل نیروهای آمریکایی که منجر به تسخیر سریع مناطق بیشتر توسط طالبان می‌شود، هنوز به عنوان یک گزینۀ احتمالی روی میز است.
مقام‌های چندین کشور اروپایی می‌گویند، هرچند حکومت آمریکا به مشورۀ نزدیک با متحدانی که در افغانستان نیرو دارند، متعهد است، اما این کشورها در جریان جزئیات طرح پیشنهادی که توسط اقای بلینکن ارایه شده، قرار ندارند.
یکی از مقام‌های ارشد اروپایی که به دلیل حساسیت موضوع از ذکر نامش خودداری می‌کند، می‌گوید: «من این را مشوره نمی‌دانم، این اطلاع‌رسانی انتخابی است.» یک مقام حکومتی دیگر عضو ناتو می‌گوید، آنان برای اولین بار از طریق رسانه‌ها از نامۀ بلینکن آگاهی یافته‌اند.
در حالی که تعداد نیروهای ائتلاف در افغانستان از تعداد نیروهای آمریکایی بیشتر است، اما این نیروها از نظر عملیات هوایی، استخبارات و حمایت‌های لوژستیکی به ایالات متحده وابسته‌اند. متحدان به گونۀ واضح گفته‌اند که اگر آمریکا از افغانستان خارج شود، آنان نمی‌توانند در این کشور بمانند. آنان نیز گفته‌اند خروج مطمئن و منظم پیش از اول ماه مه از افغانستان برای نظامیان‌شان نامناسب است.
منبع: واشنگتن‌پست
برگردان: علی احمدی
