سلام‌وطندار نینگ ۲۲ ایر-خاتین بیلن اۉتکزگن صحبتی اساسید، اولر ارا ۱۵ ایر-خاتین قۉشمه حیات‌لریده عایله اعضالری نینگ اره‌لشووی قره‌مه-قرشی‌لیک، وقتینچه‌لیک اجره‌لیش و حتا ایر و خاتین اۉرته‌سیده زوره‌وانلیکّه سبب بولگنلرینی اېتگنلر. اوشبو ۱۵ ایر-خاتین نینگ کوپه‌یتیریشیچه، اوی ایشلری، قرار قبول قیلیش، دم‌آلیش، کییم-کیچک، تعلیم، سودا، یشش جای و حتا باله نینگ تربیه‌لش ایشلریده عایله اعضالری اره‌لشگن.
بو ایر-خاتین‌لردن بیرقطاری گه کوره، قۉشمه حیات‌لریده باشقه‌لر نینگ اره‌له‌شووی باعث حتا تورموش قورگنلریدن پشیمان بولیش‌لری گه آلیب بارگن.
بلخ‌لیک ساره گه کوره، قۉشمه حیات‌لری نینگ بیرینچی کونیده، ایری نینگ عایله اعضالری اونگه مکتب باریش گه اېزین بیرمه‌گن.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، اولر نینگ قۉشمه حیات‌لریده اره‌لشوو او و ایری اۉرته‌سیده قره مه‌قرشی‌لیک تاپیلیب و انده-سنده ایری اونینگ کلتکلنیشی گه آلیب بارگن. «اولر مینگ تور بهانه بیلن اوستیمگه ظلم قیلیشه‌دی. حامله بولدیم حتا حامله‌دارلیک پیتیده شفقت قیلمه‌دیلر ایشله‌تر اېدیلر. حامله‌دارلیک پیتیده نیچه مراتبه ایریم کلتکله‌دی. یگانه اېسته‌گیم شفاکار بولیش اېدی اېته آلمه‌دیم.»
باشقه تاماندن، کابل‌لیک ۳۲ یاشر و تورت باله آنه‌سی گیتی گه کوره، ایری و باله‌لری بیلن علیحده یشه‌ماقده، شو بیلن هم ایری نینگ عایله اعضالری سودا آلیش، کییم-کیچک ساتیب آلیش، باله‌لری نینگ تربیه بیریش و قنده‌ی تیریکچیلیک قیلیش ایشلریده اره لشه‌دیلر.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «اېنگ کیچیک گپنی ایریمگه یېتکیزردیلر و اونی اونچه‌لیک تجربه‌سی یوق اېدی، انده-سنده اۉرته‌میز گه جنجل بولر اېدی، بعضی وقت‌لر عصبانبی بولیب و جنجل قیلردی، باله‌دار بولگنی‌میزدن سۉنگ هم بو حل بولگنی یوق.»
سلام‌وطندار نینگ معلوماتی اساسیده، ایر-خاتین نینگ تیریکچیلیگیده باشقه‌لر نینگ اره‌لشووی نه‌فقط خاتین بلکه ایر نی هم ایریم قیینچیلیک بیلن دوچ قیلگن. بو گزارش ده آلتی ایرکک و ۱۶ عیال بیلن صحبت اۉتکزیلگن، عیاللر نینگ ۱۲ نفری و ایرکک‌لر نینگ اوچ نفری قۉشمه حیات‌لریده عایله اعضالری نینگ اره‌لشوویدن شکایت قیلگن.
تورموش قورگنیدن اوچ ییل اوته‌یاتگن ۳۰ یاشر نصرت‌الله نینگ ایتیشیچه: «قۉشمه حیات ده ایر نینگ عایله اعضالری اره‌لشووی طبیعی دیر. تورموش قورگنی‌میزدن اوچ ییل اوتماقده. تورموش قوریش مراسمی هوتل ده اۉتکزیلیشی و کییم-کیچک بونده‌ی بولیشینی بویردیلر.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
تورموش قورگنیدن ۱۳ ییل اوته‌یاتگن ۳۲ یاشر حمید جان گه کوره، قۉشمه حیات ده عایله اعضالر نینگ اره‌لشووی نیچه مراتبه او و تورموش اورتاغی اورته‌سیده جنجل تاپیلیشی گه سبب بولگن.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «مسئولیتیم کوپراق قین‌آنه و قین‌ایناغم تامانیدن تعیینلنه‌دی، ایشلری‌میز گه ۶۰ فایز اره لشه‌دیلر»
باشقه تاماندن، ایر-خاتین‌لردن بیرقطاری، قۉشمه حیات‌لریده باشقه‌لر نینگ اره‌لشووی باعث تورموش قورگنلریدن پشیمان بولیش گه قدر آلیب بارگنلرینی اېته‌دیلر.
کابل‌لیک فاطمه نینگ ایتیشیچه: «باله‌لریم گه کییم-کیچک ساتیب آلیش گه قدر اره‌لشر اېدی، میندن پول آلیب و اۉز تنلردی، تورت یاشر بولگنیمچه تنلاو حقیم یوق اېدی، اوغلیم گه نیمه آلیب بیره‌ی، نیمه کیدیره‌ی برچه نرسه نی قیین‌آنم تنلردی. بویداق‌لیک یخشی‌راق اېدی.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
اوشبو ایر-خاتین‌لردن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، قیین کونلرنی باشدن کېچریش و تورموش اورتاغی بیلن جنجل قیلیش دن کېین نهایت مستقل طرزده حیات گه دوام بیریب و باشقه‌لر گه قۉشمه تیریکچیلیک‌لری گه اره‌لش گه ایزین بیرمسلیکّه قرار قیلگنلر. اولر گه کوره، مستقل بولیشدن سۉنگ قۉشمه حیات‌لریده‌گی جنجل گه چېک قوییلگن.
حسینه نینگ ایتیشیچه: «حاضر وظیفه‌م بار لېکن برچه مینگه قرشی دیر، قین‌ایناغم کېلیب کتّه خاتین سنگ باله‌لرینگنی باق دیېر اېدی. دم‌آلیش، بازار گه چیقیش گه قین‌آنم و قین‌سینگیل‌لریم اره‌لشر اېدیلر»
شونینگدیک، نور احمد نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «عیاللرنینگ اېسته‌گی شو که هوتل ده توی قیلیب و بویوک مراسم اۉتکزیش دیر، کوپ آلتین آلیش. آلدینلر جوده هم یخشی اېدی. نه تومورش اورتاغیم نینگ عایله‌سی تامانیدن و نه هم اۉزیم نینگ عایله اعضالریم تامانیدن قۉللب-قوتلنمه‌دیک، تورت ییل بیلیم یورت نی اۉز سعی-حرکتیم بیلن اوقیدیم.»
بو گزارش ده صحبت قیلگن ۲۲ ایر-خاتین دن آلتی ایر-خاتین، قۉشمه تیریکیچلیک‌لریده باشقه‌لر هېچ اره‌لشمه‌گنلرینی اېتگن.
بو ایر-خاتین‌لر قۉشمه تیریکچیلیک‌لریدن راضی‌لیک بیلدیریب ایتیشلریچه، اۉزلری نینگ یخشی مدیریتی و عایله‌لری نینگ آگاهی‌لیگی، قۉشمه تیریکچیلیک‌لریده هېچ کیم اره‌لشمه‌گن.
اسما گه کوره: «ایریم نینگ عایله اعضالری هېچ اره‌لشمه‌گن توی مراسمی یا که باشقه ایشلرده هېچ کیم اره‌لشگن یوق چونکه ایریم نینگ عایله اعضالری اوقیمیشلی و هوشیار دیر، کېلین یا که اوغیل‌لری نینگ تیریکچیلیگیده اره‌لشگن حالده قیینچیلیک تاپیلیشینی بیله‌دیلر.»
قۉشمه حیاتیده هېچ کیم ارلشمه‌گن رامین نینگ ایتیشیچه: «قۉشمه حیات ده هېچ کیم اره‌لشمسلیگی کېره‌ک، چونکه هر کیم نینگ اېسته‌گی و علاقه‌سی فرقلی دیر، ایر یا که قیز عایله اعضالری اۉز فکر-ملاحظه‌لرینی بیلدیره‌دی، یخشی نرسه و یخشی سۉزگه برچه قانیقیشی درکار.»
شونینگدیک، قۉشمه حیاتیده هېچ کیم ارلشمه‌گنلردن باشقه بیری عبیدالله گه کوره: «یوق؛ الحمدالله تورموش اورتاغیم نینگ عایله اعضالری اوقیمیشلی دیر، قۉشمه حیاتی‌میزده حاضرگچه اره‌لشگن‌لری یوق و انشاءالله بوندن کېین هم ارلشمه‌یدیلر دیب اویله‌ی من.»
جمعیت شناس‌لر نینگ ایشانچی گه کوره، قۉشمه حیات ده عایله‌لر نینگ اره‌لشووی ایر-خاتین‌لر اۉرته‌سیده ناراضی‌لیک و قیینچیلیک تاپیلیشی گه سبب بوله‌دی.
جمعیت‌شناس امید افغان، قۉشمه تیریکچیلیک ده عایله‌لر نینگ اره‌لشووی و اولر نینگ حیاتیده سلبی عاقبت‌لری خصوصیده بونده‌ی فکر-ملاحظه بیلدیره‌دی: «قۉشمه تیریکچیلیک ده عایله‌لر نینگ اره‌لشووی اولر نینگ قۉشمه حیاتیده سلبی تأثیر قویه‌دی، جمله دن جنجل، استرس، مستقل‌لیک کمه‌یشی و ایشانچ‌سیزلیک، ایر-خاتین مناسبتی ضعیف بولیشی و حتا اجره‌لیشی گه آلیب باره‌دی.»
اسلام امیرلیگی امر معروف و نهی منکر وزیرلیگی سلام‌وطندار نینگ سوالی گه یوللـه‌گن متنی جوابی ده بوتوغریده کوپ ایضاح کېریتمه‌گن بولسه ده؛ بیراق بو وزیرلیک عایله‌لر نینگ شکایت‌لری گه دقت قیلیش‌لرینی معلوم قیلگن.
امر معروف و نهی منکر وزیرلیگی نینگ سۉزلاوچیسی عبدالغفار فاروق یوللـه‌گن متنی جوابیده بونده‌ی فکر-ملاحظه بیلدیرگن: «شریعت نقطه نظریدن هېچ کیم نینگ اره‌لشوو حقی یوق هر قنده‌ی اره‌لشوو جرم سنله‌دی. امر معروف وزیرلیگی گه عاید بولسه اونگه ایریشیله‌دی، شکایت قیلگن قناعت قیلمه‌گن حالده بو موضوع نی رسمی طرزده محکمه گه یوباره‌میز که جزا هم بیرسه.»
افغانستان مقیاسیده جبر دن تورموش گه چیقریش ایر-خاتین‌لر اینیقسه یاشلر نینگ اساسی قیینچیلیگی اته‌لگن بیرحالده، بو گزارش ده صحبت قیلگن ایر-خاتین‌لر قۉشمه حیات‌لریده باشقه‌لر نینگ اره‌لشوویدن شکایت قیله‌دیلر.