حیض یا-ده پریود، هر آی‌ده عیاللر بچه‌دانی نینگ ایچکی ساحه‌سیدن قان کیلیش گه دییله‌دی که افغانستان ده «تابو» بولیب قالگن و بو حقده گپلش «شرمنده‌لیک» حساب‌لنه‌دی.
بادغیس ده عیاللردن قطاری نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشلریچه، حیض پیتیده طبی امکانیت‌لردن آگاهی‌سیزلیک باعث ساغلیق قیینچیلیک بیلن دوچ بولیب و تورلی‌خیل عیاللر گه خاص کسل‌لیکلر گه چلینگنلر.
بادغیس مرکزی قلعهی نو شهری گه نسایی-ولادی شفاکارلردن بیری نینگ یانیگه کسللیگی دوالنیشی اوچون بارگن صابره نینگ ایتیشیچه، بیل آغریغی، قاووق آغریغی، قرین آغریغی، تناسلی ناحیه‌سی نینگ آغریغی و حاضر ایسه حیضی نینگ بند بولیشی اوچون شفاکار یانی گه کیلگن.
صابره نینگ کوپه‌یتیریشیچه، شفاکار یانیگه بارگنی‌دن کیین، حاضر ایسه حیض کوریش پیتیده طبی امکانیت‌لردن آگاهی‌سیزلیک و حیض نینگ شرمنده‌لیک بیلیش نینگ اوشبو کسللیگی سببی بیله‌دی. «مین نیمه قیلیش نی بیلمس ایدیم؛ نم‌لی تکه‌لردن قوللنیدیم؛ شرم ایدی و شرم قیلیدیم که تکه‌لریم نی قویاش گه قویسم و قورقه‌ر ایدیم که ایرککلر کورسه. زچگی پیتده هم پاک تکه و طبی امکانیت و بو رقم نرسه‌لر یوق ایدی و بولسه هم بیزلر بیلمس ایدیک.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
قلعهی نو شهری‌ده نسایی-ولادی شفاکارلردن بیری نینگ یانیگه دوالنیش اوچون بارگن عیاللردن باشقه بیری آذر نینگ ایتیشیچه، توی قیلگنی‌دن ۱۰ ییل بولگن؛ لیکن حاضرگچه باله‌سی بولمه‌گن.
مذکور عیال نینگ کوپه‌یتیریشیچه، شفاکار باله‌سی بولمسلیگی سببی نی «تخمدان کیستی» دیب تشخیص قیلگن که کیست نینگ تاپیلیش عامل‌لریدن بیری، طبی امکانیت‌لر نی رعایت قیلمسلیک دیر. آذر گه کوره: «تکه‌دن قوللنه‌من؛ لیکن حاضر آغریدی، بیلمه‌یمن که نیمه قیلسم؟ تکه‌لردن کوپینچه‌سی پلاستیکی و یالغیز سوو بیلن یووه‌من.»
شونده‌ی بیرحالده، بادغیس مرکزی ده حیض کوریش پیتیده طبی امکانیت‌لر حقیده بیراز آگاهی‌لری بولگن قیزلردن قطاری نینگ ایتیشلریچه، اوشبو ولایت‌ده قیزلردن کوپ قطاری طبی امکانیت‌لردن آگاهی‌سیزلیک سبب، حیات‌لری نی حتا خطر بیلن روپه‌ره قیله‌دیلر.
بادغیس ده قیزلردن بیری نازگل ابراهیم‌زاده نینگ سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «یقین‌داشلریمیزدن بیری حیض کوریش پیتیده، تکه‌دن قوللنه‌دی و نیگه طبی امکانیت‌لردن قوللنمه‌یسین دیگنیم‌ده، حیض پیتده قوللنیله‌دیگن طبی امکانیت خارج‌دن کیله‌دی و مواد بولیب و کیله‌جک‌ده خوفلی بولیشی ممکن دیه‌دی.»
شونده‌ی بیرحالده، مذکور قیزلردن باشقه بیری لطفه شریفی نینگ ایتیشیچه، ساغلیق نهاد‌لر اینیقسه عامه ساغلیق وزیرلیگی اهالی اینیقسه عیاللر گه آگاهی‌لیک بیریش اوچون بو توغریده مسئول دیر.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «برچه قیزلر و عیاللر حیض کوریش پیتیده و شونینگدیک زچگی یا-ده نفاس دوری‌ده ساغلیق موضوع‌لر نی درست شکلده نظر گه آلیشلری کیره‌ک.»
عین حالده، قابله‌لر حیض کوریش پیتیده، طبی امکانیت‌لردن عیاللر نینگ آگاهی‌لیگی گه تاکید‌لب و ایتیشلریچه، اهالی آره‌سیده ناتوغری ایشانچلر بار که حیض پیتیده ساغیلق قاعده‌لر گه قرشی دیر.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
اولر گه کوره، حیض پیتیده حمام قیلمسلیک، طبی امکانیت‌لردن فایده‌لنمسلیک و درست آوقتلنمسلیک، عیاللر گه خاص کسل‌لیکلر نینگ ایجاد بولیشی سببلریدن دیر.
بادغیس ده‌گی قابله‌لردن لایقه آرمانی نینگ ایتیشیچه: «عیاللر تکه‌دن قوللنگنلری پیتده، اونینگ پاک یوویب، اوتو قیلیب و قویاش گه قوییشلری کیره‌ک تا مکروب‌لری اولسه و بچه‌دان گه انتقال قیلمسه و شو رقم ساغلیق خصوصیده کوپ توجه قیلیشلری کیره‌ک.»
شونینگدیک اوشبو ولایت‌ده‌گی قابله‌لردن باشقه بیری عبیده سلیمانی نینگ ایتیشیچه: «اوشبو دوره‌ده ساغلیق موضوع‌لر نینگ نظر گه آلینمه‌گنی صورت‌ده، چیققن قان قیته بچه‌دان ایچیگه کیریب و لخته بوله‌دی که عقیم بولیش گه سبب بوله‌دی.»
بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ معلوماتی ساسایده، افغانستان ده قیزلردن ۵۰ فایزی حیض کوریش خصوصیده معلومات‌لری بولمه‌گنی بیرحالده، بیرینچی مرته تجربه قیله‌دیلر. اوشبو قیزلردن ۷۰ فایزی ایشانچلری اساسیده حمام قیلمه‌یدیلر و ۱۲ فایزی ایسه طبی امکانیت‌لردن فایده‌لنه آلمه‌یدیلر.
