دوره‌ی بارداری، برای مادران دوره‌ی حیاتی و نیازمند مراقبت‌های ویژه است تا سلامت مادر و جنینش تضمین شود. در زمان بارداری، بدن زنان تغییرهای زیادی را حس می‌کند که می‌تواند بر سلامت و کیفیت زندگی آنان هنگام بارداری و پس از آن، تأثیر بگذارد. بسیاری از زنان در افغانستان به ویژه در بخش‌های دوردست، به دلیل رعایت‌نکردن فاصله میان زایمان‌ها، تغذیه‌ی ناسالم، رعایت‌نکردن مراقبت‌های بهداشتی و دست‌رسی‌نداشتن به خدمات درمانی، در دوره‌ی بارداری و پس از آن، با خطر ازدست‌دادن زندگی خود و کودک شان روبه‌رو اند.
در این گزارش، با ۳۳ زن در ولایت‌های گوناگون گفت‌وگو شده که گفته اند در دوره‌ی بارداری و پس از آن، مراقبت‌های درست را دریافت نکرده اند. شماری از این زنان گفته اند که به دلیل دریافت‌نکردن مراقبت‌های دوره‌ی بارداری کودکان شان را از دست داده و اکنون به بیماری‌های جسمی و روانی مبتلا شده اند. از میان ۳۳ زن گفت‌وگوشونده در این گزارش، شش تن از آن‌ها گفته اند که به دلیل دریافت‌نکردن مراقبت‌های بهداشتی هنگام بارداری، کودک شان را از دست داده اند، یک تن کودک دچار معلولیت به دنیا آورده و ۲۶ تن دیگر نیز، به بیماری‌های جسمی دچار شده است.
۱۱ تن از گفت‌وگوشوندگان در این گزارش، پایین‌بودن سطح آگاهی، هشت تن چالش‌های اقتصادی و ۱۴ تن دیگر انجام کارهای شاق را از دلیل‌هایی گفته اند که سبب شده در هنگام بارداری مراقبت درست را دریافت نکنند.
مرینا که مادر پنج فرزند است، می‌گوید که چهار ماه پیش به دلیل بی‌توجهی و دریافت‌نکردن مراقبت‌های بهداشتی هنگام بارداری و پس از آن، کودکش را از دست داده است. او می‌افزاید: «در کلینیک رفته نمی‌توانستم؛ هنگامی که درد به‌دنیاآمدن کودکم را احساس کردم، لباس‌شویی داشتم؛ مرا به کلینیک رساندند؛ اما کودکم از دست رفت؛ اگر می‌فهمیدم که انجام کارهای شاق به خود یا کودکم ضرر دارد، آن کارها را نمی‌کردم.»
فریبای ۳۰ساله که مادر چهار فرزند است نیز، می‌گوید که به دلیل استفاده از داروها در هنگام بارداری، کودکش را از دست داده است. او می‌افزاید: «زیاد سردرد می‌شدم؛ از داروهای قوی استفاده می‌کردم؛ اما بعد متوجه شدم که باردار استم؛ کودکم به دلیل استفاده از دارو و بی‌توجهی، در بطنم از بین رفت.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
زنان در دوره‌ی بارداری، نیازمند تغذیه‌ی سالم و مراقبت‌های درمانی منظم هستند تا سلامتی خود و کودک شان تضمین شود. از میان زنانی که در این گزارش با آنان گفت‌وگو شده، هشت تن از آن‌ها گفته اند که به دلیل ناتوانی اقتصادی و نداشتن تغذیه‌ی سالم، دوره‌ی بارداری دشواری را سپری کرده اند.
گل‌جان، می‌گوید که به دلیل مشکلات اقتصادی نتوانسته هنگام بارداری تغذیه‌ی درست دریافت کند، به همین دلیل کودکش با وزن کم به دنیا آمده است. او می‌افزاید: «یک هفته پس از زایمان، گل‌دوزی کردم و سرم فشار آمد؛ چشم‌هایم ضعیف شد؛ نزدیک زایمان باید استراحت می‌کردم؛ چون پزشکان اجازه‌ی کار نداده بود؛ اما من کار می‌کردم. کودکم که به دنیا آمد، خیلی ضعیف است؛ چون نتوانستم خودم را تغذیه کنم»
مژده نیز، می‌گوید که به دلیل مشکلات اقتصادی هنگام بارداری در بیرون از خانه کار می‌کرد و درست مراقبت نشده، به همین دلیل هنگام زایمان عمل شده است. «من نه خواب کافی و نه خوراک درست داشته‌ام؛ از صبح تا شام حتا گاهی از طرف شب هم کار می‌کردم؛ من بسیار ضعیف شده بودم و شیرم خشک شده بود؛ کودکم که از اول بیمار و ضعیف بود، از شیر مادرش هم محروم شد.»
بسیاری از زنان در افغانستان به ویژه در بخش‌های دوردست، سرگرم انجام کارهای شاق اند و به مراقبت‌های درست هنگام بارداری و پس از آن، دست‌رسی ندارند.
هنگامه، باشنده‌ی پشتون‌کوت فاریاب که مادر دو فرزند است، می‌گوید که به دلیل انجام کارهای شاق، جنینش در پنج ماهگی سقط شده است. او می‌افزاید: «در قریه زندگی می‌کنم؛ در دوره‌ی بارداری کارهای شاق زیاد می‌کردم؛ یک روز به دلیل انجام کار شاق، خونریزی کردم و سرانجام کودکم سقط شد.»
زهرا، باشنده‌ی کندز نیز، می‌گوید: «شش ماهه باردار بودم؛ حویلی ما خشت داشت، وقتی خشت را به طرف دیگر حویلی می‌بردم، درد احساس کردم؛ خیلی به مشکل روبه‌رو شدم؛ یک روز درد را تحمل کردم؛ وقتی نزد داکتر رفتم، گفت کار شاق انجام دادی.»
۲۶ زن گفت‌وگوشونده در این گزارش، گفته اند که هنگام بارداری و زایمان مراقبت‌های لازم را دریافت نکرده و اکنون مشکلات صحی برای شان ایجاد شده است.
شگوفه‌ی ۳۰ساله، می‌گوید که به دلیل دریافت‌نکردن مراقبت‌های بهداشتی، اکنون دچار کمردردی شده است. او می‌افزاید: «در دوره‌ی بارداری خواب و خوراکم منظم نبود؛ کارهای شاق هم مجبور بودم انجام دهم؛ حالا به خاطر همین موضوع‌ها کمر‌درد می‌شوم.»
سکینه که مادر پنج فرزند است نیز، می‌گوید: «کمردردی دارم؛ سردرد می‌شوم و خیلی زود اعصابم خراب می‌شود؛ بعضی روزها سرم ضعف می‌آید؛ اگر من هنگام بارداری یا پس از آن متوجه خود می‌‌بودم و کسی می‌بود که در کارکردن هم‌راه من کمک می‌کرد، حالا دچار این بیماری‌ها نمی‌شدم.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
شماری از پزشکان، با مهم‌خواندن مراقبت‌های دوره‌ی بارداری و پس از آن، می‌گویند که زنان باید در هنگام بارداری مراقبت‌های منظم را دریافت کنند تا سلامت مادر و کودکش با خطر روبه‌رو نشود.
سونیتا بهرام، متخصص نسایی ولادی، می‌گوید که در صورتی که مادران مراقبت‌های دوره‌ی بارداری را دریافت نکنند، افزون بر سقط جنین سبب مرگ مادر شده می‌تواند. او می‌افزاید: «یک زن باردار باید مراقبت شود حتا شش ماه پیش از بارداری باید آمادگی صحی را شروع کند تا پروسه‌ی بارداری به صورت درست پیش برود؛ اگر مراقبت‌های بهداشتی درست نباشد، ممکن بارداری در سه ماه اول خاتمه پیدا کند و جنین سقط شود؛ یا جنین رشد مناسب نداشته باشد و کودک کم وزن باشد و قبل وقت به دنیا بیاید »
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت افغانستان یکی از کشورهایی است که میزان بلند مرگومیر مادران را دارد و در هر دو ساعت یک زن در افغانستان هنگام بارداری یا زایمان جان شان را از دست می‌دهند.
وزارت صحت عامه اما می‌گوید که در پنج ماه گذشته ۳۰۰ زن در افغانستان هنگام زایمان جان شان را از دست داده که در مقایسه به سال‌های گذشته کاهش را نشان می‌دهد.
شرافت زمان، سخن‌گوی وزارت صحت عامه، می‌گوید که مراجعه‌نکردن زنان به مرکزهای درمانی هنگام بارداری، از علت‌های اصلی مرگومیر مادران و کودکان است. او می‌افزاید: «سازمان صحی جهان ارقامی را که ارائه کرده، درست نیست؛ وزارت صحت عامه برای زنان خدمات ارائه کرده است؛ در بخش نسای ولادی ۳۵۰ شفاخانه جدید ایجاد شده و ۲۸۸ شفاخانه دیگر در پلان است که برای مادران ساخته شود.»
بارداری، از دوره‌های حساس برای زنان است که مراقبت‌های ویژه‌ی خودش را دارد. چیزی که زنان باردار در افغانستان به دلیل‌های گوناگون از جمله پایین‌بودن سطح سواد، ناتوانی اقتصادی، دست‌رسی‌نداشتن به خدمات درمانی و تغذیه‌ی سالم، از آن محروم می‌شوند.
