بررسی سلام‌وطندار از نظرسنجی ۴۰۰ جوان دختر و پسر در ۲۰ ولایت افغانستان نشان می‌دهد که ۷۹.۵ درصد این جوانان انگیزه‌ی مهاجرت در سر دارند. این جوانان، می‌گویند که برای رسیدن به اهداف و خواسته‌های شان، چشم‌های خود را به آن سوی مرزها دوخته اند.
از میان ۳۱۴ جوان که ۷۹.۵ درصد جامعه‌ی آماری را تشکیل می‌دهند و قصد مهاجرت دارند، ۳۵ درصد گفته اند که برای ادامه‌ی تحصیل و پیش‌رفت شغلی، ۳۳.۴ درصد به دلیل چالش‌های اقتصادی و نبود فرصت‌های شغلی و ۳۱.۵ درصد دیگر برای رسیدن به ثبات اجتماعی و آینده‌ی بهتر، قصد مهاجرت دارند.
عبدالله ۲۸ساله، باشنده‌ی پروان، می‌گوید که برای ادامه‌ی تحصیل و ساختن آینده‌ی بهتر، قصد دارد افغانستان را ترک کند. او می‌افزاید: «تحصیل همیشه برایم مهم بوده؛ اما در این کشور نه فرصت است نه حمایت؛ وقتی می‌بینم تمام تلاش‌هایم نادیده گرفته میشود، مجبور می‌شوم به رفتن فکر کنم؛ مهاجرت برای من یک راه فرار نیست، یک راه رسیدن است.»
هدیه‌ی ۲۴ساله، باشنده‌ی کابل، می‌گوید که مهاجرت تنها راه برای دنبال‌کردن آرزوهایش است. «زندگی برایم روزبه‌روز سخت‌تر میشود. نه کار است و نه آرامش روانی؛ با این همه مشکلات اقتصادی هیچ امیدی برای ساختن آینده ندارم؛ مهاجرت یعنی فرصتی برای نفس‌کشیدن.»
سلام‌وطندار را در اکس دنبال کنید
صنم ۲۸ساله، دیگر باشنده‌ی کابل، می‌گوید که بی‌کاری، نبود ثبات اجتماعی و چالش‌های روانی، سبب شده که به مهاجرت فکر کند. او می‌افزاید: «از وقتی چشم باز کردم، همیشه درگیر بی‌ثباتی بودم؛ آرامش و آینده معلوم نیست؛ تنها امید ما این است که در جایی زندگی کنیم که زحمت‌های ما دیده شود و بتوانیم روی پاهای خود بایستیم.»
از میان ۸۶ جوانی که قصد مهاجرت از افغانستان را ندارند، ۵۲ تن که ۶۰.۵ درصد را تشکیل می‌دهد، گفته اند که به دلیل چالش‌های مالی و ناآشنایی با زبان و قوانین کشورهای مقصد، قصد مهاجرت ندارند. ۲۳.۳ درصد جمعیت آماری به دلیل احساس مسئولیت، علاقه و تعهد نسبت به کشور قصد مهاجرت ندارند و ۱۶.۲ درصد دیگر نیز شرایط اجتماعی و اقتصادی موجود را برای زندگی شان قابل قبول دانسته و تصمیم مهاجرت ندارند.
سیداحمد ۲۸ساله، باشنده‌ی کابل که به دلیل نداشتن هزینه و امکانات، قصد مهاجرت‌کردن ندارد، می‌گوید: «امکاناتش را نداریم و هزینه‌های رفتن بالا است؛ زبان و شرایط کشورها را هم نمی‌دانیم؛ همیشه احساس کردم که مسئولیتی در برابر وطن دارم؛ اگر همه بروند، کی باقی می‌ماندکه چیزی را تغییر بدهد.»
شماری از کارشناسان مسائل اجتماعی، می‌گویند که افزایش تمایل جوانان به مهاجرت، نشانه‌ای از بحران عمیق در ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی در یک کشور است که سبب میشود توان تولید، نوآوری و توسعه‌ی جامعه کاهش چشم‌گیر داشته باشد.
سلام‌وطندار را در تلگرام دنبال کنید
احمدراشد صدیقی، کارشناس مسائل اجتماعی، می‌گوید که با مهاجرات جوانان جامعه به کم‌بود نیروی کار فعال روبه‌رو خواهد شد. «جوانان برای این که آینده‌ی نسبی را در کشورهای بیرونی تأمین کنند، به بهانه‌های مختلف مانند کار تحصیل یا مصونیت فزیکی مهاجرت می‌کنند؛ از نگاه جامعه‌شناسی این یک روند مخرب و فاجعه‌بار است که می‌تواند جامعه را به تلاطم بکشاند.»
صدیقی، می‌افزاید که با ایجاد فرصت‌های آموزشی باکیفیت، تأمین امنیت جانی و شغلی و نبود رفتارهای تبعیض‌آمیز با جوانان، می‌توان مهاجرت جوانان را کاهش داد. «اگر فرصت تحصیل و مصوونیت فزیکی و شغلی ایجاد شود؛ برخوردهای دوگانه با آنان صورت نگیرد و کاری شود که جوانان دل‌گرم در وطن شود، این سبب میشود که دیگر جوانان انگیزه و تصمیم بیرون رفتن از کشور را نداشته باشند.»
با این همه، عبدالمطلب حقانی، سخن‌گوی وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان، می‌گوید که برای پیش‌گیری از مهاجرت جوانان و رسیدگی به بازگشت‌خوردگان به افغانستان برنامه‌هایی را روی دست دارند. «آن‌هایی که قانونی می‌روند در وزارت امور داخله ثبت میشود و جوانانی که به کشور می‌آیند برای شان امتیاز می‌دهیم؛ مهارت های شان را می‌نویسیم تا در آینده مطابق به مهارت‌های شان زمینه‌های کاری برای شان فراهم کنیم.»
بر بنیاد گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، در ۲۰۲۴ بیش از دو میلیون و ۴۶۹ هزار تن افغانستان را ترک کرده اند.
