سلام‌وطندار نینگ جمهوریت توزومی سۉنگی اوچ ییلی ده تورموش گه چیققن ۴۰ عیال و افغانستانده سیاسی توزوم اۉزگریشیدن کېین تورموش گه چیققن باشقه ۴۰ عیال بیلن اۉتکزگن صحبتی اساسیده، سۉنگی اوچ ییلده مملکت بویلب جبری تورموش گه چیقیش کوپه‌یگن.
سلام‌وطندار نینگ سوراوی اساسیده سۉنگی سیاسی اۉزگریش‌لردن کېین تورموش گه چیققن ۴۰ عیالدن ۳۹ نفری جبری و عایله‌لری نینگ اېسته‌گی بیلن اوی‌لنگنلر و جمهوریت توزومیده تورموش گه چیققن ۴۰ عیالدن سکیز نفری جبری و عایله‌لری نینگ اېسته‌گی بیلن تومورش گه چیققنلر.
مملکت ده سیاسی اۉزگریشدن سۉنگ تورموش گه چیققن ۴۰ عیال، قیزلر نینگ اوقیشدن محروم اېتیلیشی و اهالی اۉرته‌سیده‌گی میش-میش‌لر طفیلی عایله‌لری اولرنی جبردن تورموش گه چیقیریش گه مجبور بولگنلرینی اېته‌دیلر.
سیاسی اۉزگریشدن کېین تورموش گه چیققن بنفشه (مستعار) گه کوره: «اۉزگریشدن آلدین اوقووچی اېدیم و اسلام امیرلیگی تامانیدن مکتب‌لر ایشیگی یاپیلیش پیتیده ۱۲-صنف اوقووچیسی اېدیم و اوقیشنی دوام اېتّیره آلمه‌دیم و ساوچی کېلیشی بیلن تورموش گه چیقیشیم گه قرار قبول قیلیندی و آته-آنه‌م نینگ قرارینی قبول قیلیش گه مجبور بولدیم و اقتصادی احوال هم سابق کبی اېمس اېدی»
جبردن تورموش گه چیققن‌لردن باشقه بیری سایره نینگ ایتیشیچه: «اۉزگریشدن سۉنگ آته-آنه‌م تورموش گه چیقیش گه مجبور قیلدیلر، اوی ده اولتیریب و اوقیش گه دوام بیره آلمسلیگیم اوچون، اوقیشنی دوام اېتّیره آلمه‌دیم و عایله توی قیلیش گه مجبور قیلدیلر.»
سلام‌وطندار نینگ اۉتکزگن سوراوی اساسیده، اۉزگریشدن کېین تورموش گه چیققن ۴۰ عیال نینگ یاشلری ۱۶ دن ۲۵ یاشر بولگن. اولر ارا ۱۰ نفری ۱۸ یاشنی تولدیرمه‌گن عیال دیر.
بو عیاللر ارا آلتی نفری اوقووچی و باشقه ۳۴ نفری طلبه بولگنلر.
اوقووچی ۱۶ و ۱۷ یاشرلیک‌لریده تورموش گه چیقریلگن زکیه و مهریه نینگ ایتیشلریچه، اوقیش فرصتی اولردن آلینمه‌گن تقدیرده، عایله‌لری هېچ قچان بونده‌ی قرار آلمس اېدیلر.
۱۷ یاشر اوقووچی زکیه گه کوره: «۱۷ یاشر من بیر ییل آلدین ۱۴۰۲-ییلده تورموش گه چیقدیم و تورموش گه چیقیشیمدن بیر ییل آلدین مکتب‌لر ایشیگی یاپیلدی و توقیزینچی صنف اوقووچیسی اېدیم مکتب باره آلمه‌دیم. ساوچیلر کېلدی آته‌م آنه‌م بیلن مصلحت قیلیب میندن اجازه‌ت‌سیز تومورش گه چیقردیلر.»
شونینگدیک ۱۶ یاشر اوقووچی مهریه نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «۱۶ یاشرلیگیمده تورموش گه چیقدیم و حاضر ۱۹ یاشر من و اوقیشنی دوام اېتّیره آلمه‌گنیم اوچون نهایت خسته و افسرده من لېکن تورموش قورگنیمدن جوده هم راضی من بیراق شرایط اوچ ییل آلدین کبی بولگنده اېدی تورموش قوریش گه هېچ قچان راضی بولمسدیم و حاضرگی شرایط طفیلی تورموش گه چیقیش گه مجبور بولدیم.»
گزارش ده صحبت قیلگن عیاللردن ۳۴ نفری، اوقیش گه دوام بیره آلمسلیک‌لری اوچون تورموش قوریش گه مجبور بولگنلر.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
طلبه حمیده گه کوره: «تخار بیلیم یورتی اقتصاد فاکولته‌سی اوچینچی ییل طلبه‌سی اېدیم شرایط و اۉزگریش باعث اوقیشنی دوام اېتّیره آلمه‌دیم و تورموش قوریش گه راضی اېمس اېدیم و عایله نینگ قراری اساسیده تورموش گه چیقدیم. ریجه‌سیزلیک و اۉزگریش اوچون تورموش گه چیقیشدن باشقه یول یوق اېدی، تورموش گه چیقگنیمدن راضی من بیراق اونچه‌لیک اېمس چونکه غایه‌لریمگه ایریشیش اوچون اوقیشنی دوام اېتّیره آلمه‌دیم.»
طلبه‌لردن باشقه بیری پروانه نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «تورموش قورگنیمدن ایکّی ییل اوتماقده و بیر اوغلیم بار و اۉزگریش کېلمه‌گن حالده اېدی اصلا تورموش قوریش اوچون مثبت آواز بیرمسدیم چونکه بیلیم یورت ده اوچینچی ییلیم اېدی حاضرگی دولت بیلیم یورت‌لر ایشیگینی یاپدی، اۉزگریشدن آلدین بهانه‌م بار اېدی و ساوچیلرنی رد قیلر اېدیم لېکن حاضر اوقیشنی دوام اېتّیره آلمه‌دیم و عایله‌م نینگ قراری اساسیده تورموش گه چیقیش گه مجبور بولدیم.»
قیزلر نینگ تعلیم دن محروم اېتیلیشی گه قۉشیمچه، میش-میش‌لر کوپینچه قیزلردن قربان‌لیک آلگن. گزارش ده صحبت قیلگن بیش عیال، میش-میش‌لر طفیلی تورموش گه چیقیش گه مجبور بولگنلرینی اېتگن.
مذکور عیاللردن بیری امینه (مستعار) گه کوره: «هه، تورموش گه چیققن من؛ ۲۰ یاشرلیگیمده اوی‌لندیم. احوال سابق کبی بولگنده اېدی، تورموش گه چیقمسدیم؛ چونکه آرزوم بار اېدی تعلیم گه دوام بیریب و بیلیم یورت اوقیشنی اېستر اېدیم.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
مذکور عیاللردن باشقه بیری معصومه نینگ ایتیشیچه: «هه، تورموش گه چیققن من؛ ۱۷ یاشرلیگیمده تورموش گه چیقدیم؛ افغانستانده اسلام امیرلیگی حاکم بولگچ، ۱۱-صنف مکتب اوقووچیسی اېدیم. اسلام امیرلیگی حاکمیتیدن کېین تورموش قوریب و مکتب‌لر ایشیگی یاپیلدی.»
بو گزارش ده، جمهوریت توزومی نینگ سۉنگی اوچ ییلیده تورموش قورگنلر تېکشیریلگن. جمهوریت توزومیده تورموش قورگن ۴۰ عیالدن» سکیز نفری عایله‌لری نینگ قراری و ۳۲ نفری تنلاو ده و قرار قبول قیلیش ده فعال حصه‌لری بولگنی اوچون تورموش قورگنلر.
بو عیاللر نینگ کوپینچه‌سی، اوقیش یکونی، تورموش قوریش و فکری بلاغت گه اېریشیش، اراده‌لی و اۉزلری نینگ قراری و عایله‌لری نینگ مصلحتی بیلن تورموش قوریب و حاضرگی تیریکچیلیک‌لریدن راضی‌لیک‌لرینی اېتگنلر.
اوشبو گزارش اساسیده، جمهوریت توزومیده قیزلر کوپراق ۱۷ یاش دن ۲۷ یاش گه قدر تورموش گه چیقر اېدی و قانونی یاشنی تولدیرمه‌ی تورموش گه چیقیش کم اېدی. مذکور عیاللر ارا تورت نفری ۱۸ یاشنی تولدیرمسدن تورموش گه چیققنلر.
صدف و بنفشه، اوقیش یکونی، اۉزلری نینگ قراری و تنلاوی همده عایله‌لری نینگ مصلحتی اساسیده تورموش گه چیققنلر.
صدف نینگ ایتیشیچه: «۲۵ یاشر من و استاد ربانی بیلیم یورتی اجتماعی بیلیم‌لر فاکولته‌سیدن فارغ بولگن من. تورموش قورگنیمدن بیش ییل اوتماقده؛ ۲۰ یاشرلیگیمده تورموش گه چیقدیم، اۉزیم و عایله‌م مصلحتی اساسیده اوی‌لندیم حاضر راضی من؛ چونکه ایریم تورلی ساحه‌لرده هردایم قۉللب-قوتله‌یدی.»
بنفشه نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «هه تورموش قورگن من؛ تورت ییل اوتماقده؛ بیر قیزیم بار. اوقیشنی بیتّیریب تورموش گه چیقدیم فکریمچه ۲۵ یاشر من. حاضر خورسند من ایریم مین بیلن یخشی معامله قیله‌دی و حیات دن راضی من.»
برچه‌سی بیلن، عیال حقوقی فعاللری نینگ ایتیشلریچه، افغانستانده‌گی قیزلر کلتور و عنعنه‌لر طفیلی هردایم عایله‌لر تامانیدن جبری و قانونی یاشنی تولدیرمسدن تورموش گه چیقریله‌دی؛ بیراق سۉنگی اوچ ییلده عیاللر گه یره‌تیلگن چېکلاولر باعث کوپه‌یگن.
عیال حقوقی فعالی یلدا عظیمی گه کوره: «افغانستانده هر دایم قیزلر قانونی یاشنی تولدیرمسدن تورموش گه چیقریله‌دی. قیز قانونی یاشنی تولدیرمه‌گن بولسه حتا اۉزینی تانیمه‌یدی؛ قۉشمه تیریکچیلیک نی آلغه آلیب باریش اۉز جاییده. باله‌دار بولسه قنده‌ی قیلیب باله‌سیگه تربیه بیرسین.»
جمعیت‌شناس‌لر نینگ ایشانچی گه کوره، عیاللر جمعیت نینگ یریمینی تشکیل بیره‌دی و عیاللر اوقیش و تحصیل دن محروم اېتیلگن حالده، تورموش گه چیقریلیب و بو احوال کېله‌جک نسللر نینگ تربیه‌سی گه سلبی تأثیر قویه‌دی.
جمعیت‌شناس‌لردن شفیق‌الله انصار نینگ ایتیشیچه: «برچه‌میز بیله‌میز بوگون‌لیک سینگلی‌میز، اېرته‌‌نگی آنه دیر؛ تعلیم و تحصیل کېله‌جک باله و بیر جمعیت ده‌گی نسل نینگ قنده‌ی تربیه‌لش ده رولی جوده هم کوپ دیر، بونده‌ی احوال دوام تاپگن حالده بدبخت‌لیک، چاره‌سیزلیک و تربیه‌لش ضعفی بیلن دوچ بولیشی‌میز ممکن.»
شو بیلن بیرگه، سرپرست حکومت سۉزلاوچیسی نینگ اورین باسری حمدالله فطرت سلام‌وطندار بیلن اۉتکزگن صحبتیده، اولر هردایم عیاللر نینگ حقوقی تأمین اېتیلیشی اوچون تلاش قیلیب کېلگن و بوتوغریده اسلام امیرلیگی رهبری آلتی ماده‌لیک فرمان صادر قیلگنینی معلوم قیله‌دی.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «بو فرمانده جبری تورموش گه چیقریش، مهریه آلیش، میراث و اسلام خاتین-قیزلر گه قائل بولگن حقوق و کوپ خاتین‌لیک‌لر حقیده آگاهی‌لیک بیریلگن، اۉرته‌لریده عدالت تأمین اېتیلیشی بیلدیریلگن، مسجدلر همده معلومات و مدنیت وزیرلیگی آرقه‌لی اهالی گه بو فرمان یېتکیزیلیشی اېتیلگن.»
افغانستانده خاتین-قیزلر ییللر بویلب تورلی چېکلاولر بیلن روپه‌ره بولگن، بیراق مملکتده‌گی سۉنگی سیاسی اۉزگریش‌لر و عیاللر گه یره‌تیلگن چېکلاولر دن کېین، قانونی یاشنی تولدیرمه‌گن قیزلر نینگ تورموش گه چیقریلیشی کوپه‌یگن.