سلام‌وطندار تامانیدن ۲۷ ولایت‌ده ۳۲۶ عیال بیلن اوتکزیلگن تیکشیروی نتیجه‌سی گه کوره، اوشبو عیال‌لردن ۷۷ فایزی تور‌لی‌خیل زوره‌وانلیک‌لر بیلن روپه‌ره دیر. مذکور تیکشیرو اساسیده، تیکشیرو گه شرکت قیلگن هر تورت عیال‌دن اوچ عیال زوره‌وانلیک بیلن روپه‌ره دیر.
باشقه بیر تامان‌دن، سلام‌وطندار اوشبو تیکشیروده زوره‌وانلیک‌دن زیان کورگن عیاللر آره‌سیده زوره‌وانلیک تور‌لری نی تیکشیرگن دیر. سلام‌وطندار نینگ تیکشیروی اساسیده، مذکور تیکشیرو گه شرکت قیلگن زوره‌وانلیک‌دن زیان کورگن عیاللر آره‌سیدن، ۴۵ فایزی (ایما-اشاره، تهدید…) روحی زوره‌وانلیک، ۱۴ فایزی (کلتک‌لش) فیزیکی زوره‌وانلیک، ۴ فایزی جنسی زوره‌وانلیک، ۲۴ فایزی (جنسی، فیزیکی و روحی) اوچ تور زوره‌وانلیک و ۴ فایزی ایسه عینی پیتده فیزیکی و روحی زوره‌وانلیک‌لر بیلن روپه‌ره دیر.
اوشبو تیکشیرو گه شرکت قیلگنلردن بیری کیم‌لیگی سِر قالیش نی ایسته‌ب سلام‌وطندار گه ایتیشیچه: «شخصاً اوزیم او و بو تامانیدن اشاره و تعقیب بولیش کبی روحی زوره‌وانلیک بیلن روپه‌ره‌مین.»
شونینگدیک بو تیکشیروده زیان کورگن عیال‌لرگه بولگن زوره‌وانلیک ییری هم تیکشیریلگن. جواب بیرگنلردن ۳۹ فایزی یول، ۲۸ فایزی اوی، ۱۶ فایزی تعلیمی مکان‌لر، ۶ فایزی ایش ییری و ۸ فایزی ایسه هم اوشبو مکان‌لردن برچه‌سیده زوره‌وانلیک بیلن روپه‌ره بولگنلرینی اَیتگنلر.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفه‌میزگه باش اورینگ!
بو تیکشیرو گه شرکت قیلگنلردن بیری کیم‌لیک سِر قالیش نی ایسته‌ب ایتیشیچه: «کوپینچه وقت اوی‌ده ایمس؛ بیراق ایش ییری و تحصیلی و تعلیمی مکان‌لر و یول‌لرده زوره‌وانلیک بیلن روپه‌ره بوله‌میز؛ یولی‌میزده قرار تاپگن ییگیت‌لر، پرزه آته‌دیلر و آغیزلری گه کیلگن هر نرسه نی اَیته‌دیلر.»
مصاحبه بولگنلر نینگ جواب‌لریدن قولگه کیلگن معلومات گه کوره، شرکت قیلگنلردن ۴۲ فایزی ایش و تعلیم کبی دستلبکی حقلریگه قول تاپه آلمه‌سلیکلری، ۱۱ فایزی قشاق‌لیک و ایش‌سیزلیک و ۶ فایزی ایسه جنایت قیلیش گه مجبورلنیشی، ۶ فایزی انتخاب حقی بولمه‌گنی، ۹ فایزی ایسه اوشبو مورد‌لردن برچه‌سی سبب، ۱۵ فایزی هیچ بیر مورد نی بیللی قیلمه‌گنی و ۲ فایزی اوز رفتارلری سبب، زوره‌وانلیک بیلن روپه‌ره بولگنلر.
اوشبو تیکشیروده شرکت قیلگنلردن باشقه بیری، شونینگدیک کیم‌لیگی سِر قالیش نی ایسته‌ب ایتیشیچه: «فکرمچه زوره‌وانلیک بیلن روپه‌ره بولگنیم مورد‌لردن یالغیز اساسی سببی، دستلبکی ایرکین‌لیک‌لریم‌دن محروم بولگنیم دیر؛ تعلیم، تحصیل و ایش حقی کبی. بوگون برچه آرزو‌لریم، امید و هدف‌لریم اورته‌دن کیتیب و بیر محبوس کبی قماق‌خانه بورچه‌گی‌ده هیچ قیلمه‌گنیم بیر جنایت اوچون حبس گه آلینیب و هر کون روحاً اورته‌دن کیته‌مین.»
بو تیکشیروده زوره‌وانلیک‌دن زیان کورگن عیال‌لردن ۴۳ فایزی عادی اهالی، ۱۶ فایزی عایله اعضاسی، ۱۰ فایزی تورموش اورتاغی تامانیدن، ۹ فایزی حکومتی کوچ‌لر تامانیدن و باشقه ۴ فایزی ایسه ایش ییری‌ده زوره‌وانلیک بیلن روپه‌ره بولگنلری نی ایتگنلر.
شو رقم، اوشبو تیکشیرده زوره‌وانلیک‌دن زیان کورگن عیاللر، سواد‌سیزلیک و اهالی نینگ معلومات سطحی قویی بولگنی، ناتوغری عنعنه‌لر و عادت‌لر، تبعیض، قشاق‌لیک و ایش‌سیزلیک و مخدره ماده گه چلینیش نینگ کوپه‌یشی کبی عامل‌لر نی، فایزلر ترتیبی‌ده ۲۵، ۲۲، ۱۷، ۱۶، ۲ عیاللر برابریده زوره‌وانلیک سبب‌لری دیگنلر.
بو تیکشروده زیان کورگن عیال‌لردن زوره‌وانلیک‌دن کیین‌گی صورت تاپگن اقدام‌لر هم تیکشیریلگن. جواب بیرگنلردن ۶۷ فایزی زوره‌وانلیک حل قیلینیشی و تیکشیریلیشی اوچون هیچ اقدام قیلمه‌گنلر و ۳۰ فایزی اونینگ حل و تیکشیریلیشی اوچون اقدام قیلیب و ۳ فایزی ایسه اوشبو سوراق نی جواب بیرمه‌گن.
جواب بیرگنلردن ۲۱ فایزی زوره‌وانلیک حل قیلینیشی و تیکشیریلیش پروسه‌سی نی عایله بیلن صحبت، ۸ فایزی عدلی نهاد‌لر آرقه‌لی و ۵ فایزی ایسه اوزلری گه قرشی صورت تاپگن زوره‌وانلیک نینگ خوفسیزلیک نهاد‌لر تامانیدن تیکشیریلیب و حل بولیشی اوچون اقدام قیلگنلر.
شونینگدیک ۲۸ فایز اوزلری گه قرشی صورت تاپگن زوره‌وانلیک نینگ تیکشیریلیشی و حل بولیشی اوچون قورقوو سبب، اقدام قیلمه‌گنلر. ۱۶ فایزی اهالی فکری، ۱۴ فایزی قرینداشلری حمایتی بولمه‌گنی، ۱۰ فایزی اوشبو مورد‌لردن برچه‌سی اوچون اوزلری برابریده صورت تاپگن زوره‌وانلیک حلی و تیکشیریلیشی اوچون اقدام قیلمه‌گنلری نی بیان قیلگنلر. اوشبو تیکشیروده زوره‌وانلیک‌دن زیان کورگن عیال‌لردن ۷۰ فایزی گه کوره، عیاللر برابریده زوره‌وانلیک قضیه‌لری نینگ تیکشیریلیش پروسه‌سی گه ایشانچلری یوق و ۲۸ فایزی گه کوره، اقدام‌دن کیین زوره‌وانلیک قضیه‌لری نینگ تیکشیریلیشی گه ایشانه‌دیلر و ۲ فایزی ایسه اوشبو سوراق گه جواب قیترمه‌گن.
شونده‌ی بیرحالده، جمعیت‌شناسلر و روانشناسلردن قطاری، سلام‌وطندار نینگ تیکشیرو نتیجه‌سی‌نی، اوشبو تیکشیرو گه شرکت قیلگن هر تورت عیال‌دن، اوچ عیال زوره‌وانلیککه روپه‌ره بولگنی نی حیرت‌لی دیب و ایتیشلریچه، بو وضعیت نینگ دوام تاپگنی صورت‌ده، جمعیت نینگ برچه‌سی نی تاثیر آستیده قوییب و حتا کیله‌سی نسل‌لر گه یامان تاثیر قوییشی ممکن.
روانشناسلردن شرف‌الدین عظیمی نینگ ایتیشیچه، روحی ساغ‌لیققه ایگه بولمه‌گن عیال، باشقه‌لر اوچون یخشی بیر عیال بوله آلمه‌یدی. انه شوو سبب، زوره‌وانلیک نی اورته‌دن کیتگزیش اوچون، کینگ بیر شکلده معلومات بیریلیشی کیره‌ک.
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «هر تامان‌دن زوره‌وانلیک آستیده قرار تاپگن یا-ده قربانی بولگن عیاللر گه، آز یا-ده اوزون وقت‌ده قیین‌چیلیک تاپیله‌دی. آز پیتده ناامید بوله‌دیلر و اویقو قیین‌چیلیک‌لری بیلن دوچ کیله‌دیلر، زیریکه‌دیلر، رابطه‌لری زیان کوره‌دی و اوزون مدت‌ده حتا اوزلری نی اولدیریش، مخدره ماده و جنایت‌لر گه یوز کیلتیره‌دیلر.»
عین حالده، جمعیت شناس‌لردن ضیا نیک‌زاد نینگ ایتیشیچه، مملکت‌ده عیاللر برابریده زوره‌وانلیک، جمعیت‌ده نیچه لایه‌لیک یامان عاقبتی بولیشی ممکن. عایله آره‌سیده قیین‌چیلیک ایجاد قیله‌دی و جمعیت‌ده قیین‌چیلیک‌لر ایجاد بولیشی گه سبب بوله‌دی.
اونینگ ایتیشیچه: «زوره‌وانلیک عیاللر نینگ اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بولیم‌لردن اوزاق قالیشلری گه سبب بوله‌دی؛ چونکه زوره‌وانلیک صورت تاپگنی پیتده، عیال یالغیز اوزی قرار آلالمه‌یدی و یالغیز قالیش نی ایسته‌یدی و عموما عیاللر اوچون جمعیت ناتینچ بولیشی ممکن.»
باشقه بیر تامان‌دن، عیال حقوقی فعال‌لری، مملکت‌ده عیاللر برابریده زوره‌وانلیک واقعه‌لری کوپهیگنی خصوصیده خواطر بیلدیریب ایتیشلریچه، عیاللر تعلیمی و فعالیتی برابریده یره‌تیلگن چیکلاو‌لر، زوره‌وانلیک‌لر کوپه‌یشی گه سبب بولگن و اولر سرپرست حکومت‌دن اوشبو واقعه‌لر نینگ اورته‌دن کیتیشی اوچون عملی آدیم‌لر آلینیشی نی ایسته‌گنلر.
عیال حقوقی فعالی سودایه نورستانی نینگ ایتیشیچه: «زوره‌وانلیک صورت تاپگنی و اونینگ برابریده اقدام صورت تاپمه‌گنی پیتده، بو کوپینچه قیین‌چیلیککه سبب بوله‌دی. زوره‌وانلیک میزانی کوپهیگنی صورت‌ده، عایله‌وی قیین‌چیلیک‌لر کوپه‌یه‌دی و حتا جمعیت وضعیتی نی بوزه‌دی.»
مدافعه وکیل‌لردن قطاری، عدلی و قضایی نهاد‌لرده عیال‌لردن حمایتی میکانیزم‌لر نینگ منحل بولگنی نی، عیاللر نینگ کوپینچه زوره‌وانلیک بیلن روپه‌ره بولگنی گه سبب بولگن دلیل‌لردن عنوان قیله‌دیلر. اولر نینگ ایتیشلریچه، هر مملکت نینگ قضایی نهاد‌لری مسئولیتی، یشاوچیلری نینگ بشری حقوقی نی تامین‌لش دیر و زیان کوره‌دیگن بولیم‌لر نینگ تانیلیشی و عیاللر جمعیت نینگ یریمی صفتیده قانونی حمایت‌لر آستیده قرار تاپیشلری کیره‌ک.
مدافعه وکیل و حقوقی فعال‌لردن بیری نورآقا شعیب نینگ ایتیشیچه: «زوره‌وانلیک‌لر کوپه‌یگن دیر؛ چونکه نه ایش مصروفیت‌لری بار، نه تعلیم و انه شوو مسئله‌لر اوزی عیاللر برابریده زوره‌وانلیک نینگ یوقاری کیتیشی گه سبب بوله‌دی و نیمه قیین‌چیلیک‌لر بارلیگیدن خبر آلیش، بشری حقوق مسئله‌لری رعایت بولیشی و بولمه‌سلیگی‌دن خبر آلیش حکومت مسئولیتی دیر.»
سرپرست حکومت امر بالمعروف و نهی عن‌المنکر وزیرلیگی مسئوللری سلام‌وطندار تیکشیروی نی رد قیلیب ایتیشلریچه، افغانستان ده عیاللر نینگ بشری حیاتی وضعیتی عادی شکلده دوام قیلماقده.
اوشبو وزیرلیک سوزلاوچیسی محمدعاکف مهاجر نینگ ایتیشیچه، مملکت‌ده عیاللر حقوقی هر وقت گه قره‌گنده یخشی تامین بولگن و مذکور وزیرلیک محتسب‌لری، عیال نینگ ارزشی و مقامی حقیده دایم یشاوچیلر گه معلومات بیرگن. اونگه کوره، زوره‌وانلیککه دوچ کیلگن عیال نینگ قضیه‌سی، اسلامی شریعت چارچوبه‌سیده تیکشیریله‌دی.
بیزلرنینگ توییترده هم تعقیب قیلینگ!
اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «بیرگنیگیز آمار نی رد قیله‌من و اصلا قبول قیلمه‌یمن؛ چونکه بو رقم بیر نرسه یوق و امیر‌المؤمنین بو کبی واقعه‌لر گه ارزش بیره‌دی و بو توغریده مخصوص بویروغ محاکم گه صادر بوله‌دی و عیاللر قضیه‌لری اولویت‌ده قرار تاپیشی گه امر بیریله‌دی و امر بالمعروف و نهی عن‌المنکر وزیرلیگی برچه ریاست‌لری گه عیاللر گه ظلم قیلیش و عیاللر حقی نی تلف قیلیش یا-ده اولر نینگ اذیت قیلیش و میراث‌دن حق بیرمسلیککه هیچ کیم نینگ حقی بولمه‌گنی خصوصیده امر قیلگن؛ چونکه عیاللر هم جمعیت نینگ بیر بولیمی دیر، ایرکک‌لر گه حق بیریلگنی کبی، عیاللر گه هم حق بیریلگن و هیچ کیم عیاللر حقوقی تلف بولیشی گه حق بیرمه‌یدی.»
امر بالمعروف و نهی عن‌المنکر وزیرلیگی سوزلاوچیسی سلام‌وطندار نینگ معلوماتی نی شونده‌ی بیرحالده رد قیله‌دی که، سرپرست حکومت نینگ عالی دادگاه مطبوعات باشلیغی مولوی راشد نینگ ایتیشیچه، اسلام امیر‌لیگی نینگ قدرت گه ایریشگنیدن حاضرگچه، اوشبو اداره‌ده عیاللر برابریده ۱۴۲ زوره‌وانلیک قضیه ثبت بولگن دیر. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «هه عیاللر برابریده زوره‌وانلیک موضوع‌سی حاضرگچه بار. ۱۴۰۱-ییل‌ده ۱۴۲ قضیه کیلگن که بو آره‌ده ۱۱۶ ته قضیه تیکشیریلگن.»
سلام‌وطندار نینگ تیکشیروی گه شرکت قیلگن زوره‌وانلیک‌دن زیان کورگن قریب ۷۰ عیال، سرپرست حکومت تامانیدن عیاللر برابریده زوره‌وانلیک قضیه‌لری نینگ تیکشیریلیشی گه ایشانچلری یوقلیگی نی اَیتگنلری بیرحالده، امر بالمعروف و نهی عن‌المنکر وزیرلیگی سوزلاوچیسی و عالی دادگاه مطبوعات باشلیغی عیاللر برابریده زوره‌وانلیک قضیه‌لری نینگ تیکشیریلیشی‌دن خبر بیرگنلر.
اوتگن ایکی ییل‌ده سرپرست حکومت عیاللر نینگ چیکلش بوییچه ۵۰دن آرتیق فرمان صادر قیلگنی بیرحالده، اوشبو تیکشیرو معلومات‌لری مملکت‌ده عیاللر برابریده زوره‌وانلیک آماری یوقاریلیگی نی کورسته‌دی. گرچند اسلام امیر‌لیگی رسمی‌لری اوشبو فرمان‌لر نی جمعیت نینگ اصلاح قیلیش عنوان قیله‌دیلر؛ بیراق مدنی فعال‌لر دایم بو اقدام‌لر نی عیاللر نی جمعیت‌دن «سیستماتیک اوچیریش» دیگنلر.
