سلام‌وطندار مملکت نینگ ۲۳ ولایتیده ۳۸۹ عیال بیلن صحبت اۉتکزگن که اولر نینگ ۳۹۰ ته‌سینی اویلی عیاللر تشکیل بیره‌دی. اوشبو تېکشیرو گه کوره، اویلی عیاللر نینگ ۶۳ فایزی ایرلری، و ایرلرینی عایله اعضالری نینگ اولر بیلن یخشی مناسبتده بولمسلیگی، یشش اوچون شرایط مناسب اېمسلیگی، قۉشمه تېریکچیلیک‌لریده باشقه‌لر نینگ اره‌لشووی باعث تورموش قورگنلریدن راضی اېمس‌لر. بو تېکشیرو ده عیاللر نینگ قنده‌ی تورموش قورگنی تېکشیریلگن اونگه اساس، اویلی عیاللر نینگ ۴۵.۵ فایزی جبری شکلده تورموش گه چیقریلگن.
اوشبو تېکشیروده قتشنگن شبنم گه کوره، عایله اعضالری نینگ اېسته‌گی بیلن اۉزیدن یاشی انچه فرقلی بولگن ایرکک بیلن توی قیلگن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، ایری او بیلن تورموش قوریشیدن آلدین باشقه خاتینی‌دن آلتی فرزندی بولگن. اونگه کوره، نهایت عایله‌وی قیینچیلیک و زوره‌وانلیک‌لر آشیشی بیلن ایری دن اېریلیب و ایکّینچی مراتبه باشقه ایرکک بیلن تورموش قورگن و حاضر ایکّینچی ایری دن هم ناراض. «مین ایکّینچی مرته توی قیلدیم؛ بو مرته هم قیین احوال گه قالدیم؛ یشش شرایطیم مناسب اېمس؛ یېگن نانیم زهرده‌ی تمام بوله‌دی؛ ایریم هر مرته کنایه اۉریب و مین بیلن یامان یانده شه‌دی.»
بو تېکشیرو ده قتنشگن عیاللر نینگ ۴۱.۷ فایزی تورموش گه چیقیش اوچون عایله اعضالری اولر نینگ راضی‌لیگینی سۉره‌گنلرینی اېته‌دیلر، بیراق ۱۲.۸ فایزی اېسه اۉز اېستک‌لری بیلن تومورش گه چیققن‌لرینی معلوم قیله‌دیلر. بو تېکشیرو اساسیده اویلی عیاللر ارا ۶۷ فایزی اېریم دلیل‌لر طفیلی تورموش قورگنلریدن ناراض و باشقه ۳۷ فایزی راضی.
اوشبو تېکشیرو ده قتنشگنلردن زینب گه کوره، اۉز اېسته‌گی بیلن تورموش قورمه‌گن و حاضر قۉشمه حیاتیدن ناراض. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «باشقه قیزلر کبی عایله‌م نینگ اېسته‌گی بیلن اویلندیم؛ حاضر خورسند اېمس من؛ ایریم نینگ عایله‌سی هردایم بیزنی تیریکچیلیگی‌میزده اره‌لشیب و ایریم نی مینگه قرشی تحریک قیله‌دیلر؛ هردایم اۉرته‌میزده جنجل.»
باشقه تاماندن، روان‌شناس‌لردن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، اویله‌نیش ده عیاللر نینگ راضی‌لیگی قۉشمه حیات و اولر نینگ روحی گه تاثیر قیلیشی ممکن.
روان‌شناس هبیت‌الله ابراهیم گه کوره: «باشقه‌لر نینگ اره‌لشووی اولر روحی کسل‌لیک، استرس و باشقه قیینچیلیک بیلن روپه‌ره بولیشی گه سبب بوله‌دی؛ اولر قۉشمه تیریکچیلیک‌لری گه دوام بیره آلمه‌یدی؛ قۉشمه تیریکچیلیک‌لری ده قیینچیلیک تاپیلیب و باله‌لری بو بدبخت‌لیکنی تحمل قیله آلمه‌یدیلر.»
بیراق اجتماعی ایش بیلرمان‌‌لر نینگ ایتیشلریچه، عیاللر قۉشمه تیریکچیلیک‌لریدن راضی بولمه‌گن حالده، اولر اۉزینی اۉلدیریش گه مجبور بوله‌دی که باله‌لری و جمعیت اوچون یامان عاقبتی بولیشی ممکن.
اجتماعی ایش بیلرمان راشد صدیقی نینگ ایتیشیچه، تورموش گه چیقریش دن آلدین قیزلر نینگ اېسته‌گیگه دقت قیلینمسلیک، قۉشمه تیریکچیلیک اوچون یامان عاقبتی بولیشی ممکن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «خورسند و موفق تیریکچیلیک اوچون یاش، اویله‌نیش گه راضی‌لیگی، تحصیل و اقتصاد قیز اوچون مهم دیر بولر اعتبار گه آلینمه‌یدی و کېین اېسه قیینچیلیک تاپیلیب و قیزلر نینگ اۉزینی اۉلدیریش و اوی دن قاچیشی گه سبب بوله‌دی.»
عیال حقوقی فعاللری، خاتین قیزلر بیلن یامان مناسبت، حقوق‌لریدن محروم اېتیش، اولر گه چېکلاو یره‌‌تیش و آگاهی‌سیزلیگینی، افغانستان ده عیال تیریکچیلیک‌لریده قیینچیلیک بیلن دوچ بولگن اساسی معمالردن عنوان قیله‌دیلر.
عیال حقوقی فعالی حسنا روفی گه کوره: «باشقه‌لر نینگ اره‌لشووی و قیزلر نینگ جبردن تورموش گه چیقریش زوره‌وانلیک حسابلنه‌دی؛ بولر قۉشمه تیریکچیلیک اچیق بولیشی گه سبب بوله‌دی و حتا یوق قیله‌دی؛ بوندن تشقری جمعیت اوچون یامان عاقبتی بولیب و عیاللر جمعیت گه یخشی باله تقدیم اېته آلمه‌یدیلر.»
برچه‌سی بیلن، سرپرست حکومت امر معروف و نهی منکر وزیرلیگی، بو وزیرلیک خاتین قیزلر نینگ حقوقی تأمین اېتیلیشی اوچون سعی-حرکت قیلماقده‌لیگیدن ایشانچ بیرگن.
مذکور وزیرلیک نینگ نشرات ایشلری بوییچه باشلیغی عبدالغفار فاروق، امر معروف و نهی منکر وزیرلیگی خاتین قیزلر گه نسبتن زوره‌وانلیک واقعه‌لرنی جدی شکلده تېکشیریشینی اېته‌دی. اونگه کوره: «بوتوغریده کوپ ایشلر بولگن؛ مملکت بویلب خاتین قیزلر گه نسبتن ۴۷۴۰ زوره‌وانلیک و ۴۸۰۰ جبری تورموش گه چیقریش واقعه آلدی آلینگن. جبردن تورموش گه چیقریله‌دیگن قیزلر بو وزیرلیک که کېلیب شکایت قیله آله‌دیلر.»
افغانستان سرپرست حکومتی عایله‌لر اۉرته‌سیده عیاللر نینگ حقوقینی تأمین اېتیش اوچون ترتیبلی ریجه‌لری بولگن حالده، عیاللر نینگ قیینچیلیک‌لری حل اېتیلیشی ممکن دیه ایشانیله‌دی.
