افغانستانده عیاللر گه کېنگ کولملی یرهتیلگن چېکلاولر بیلن، عیاللردن بیرقطاری تورلی ساحهلرده فعالیتلریگه دوام بیریب و حتا باشقه عیاللر گه ایش امکانیتینی یرهتیش گه اولگورگنلر.
سلاموطندار، سودا، صناعت، طبیات، یېتکرمه و محنتچیلیک (دهقانچیلیک) ساحهلریده فعالیت آلیب بارهیاتگن ۲۶ عیال بیلن صحبت قیلگن، اوشبو عیاللرنینگ بعضیلری کیچیک امکانیتلردن فایدهلنیب و حاضرگی قیین احوالده فعالیتلریگه دوام بیریش گه اولگورگنلر.
اوشبو گزارشده صحبت قیلگن عیاللردن توقیز نفری، سودا و صناعت بولیمیده فعالیت قیلهدی، ییتّی نفری طبیات بولیمیده، آلتی نفری محنتچیلیک و باشقه تورت نفری یېتکرمهلرده فعالیت قیلماقدهلر.
«خدمات تعلیمی حرفوی زنان افغان موسسه» باشلیغی و «افغانستان تدبیرکار عیاللری بوردی» مسئولی کریمه رحیمیار گه کوره، جمهوریت توزومی تونتریلیشیدن کېین هردایم ایش امکانیتلرینی یرهتیش و عیاللر گه مصلحت بیریش اوچون سعی-حرکت قیلیب کېلگن.
بو عیال، اسلام امیرلیگی تامانیدن عیاللر گه یرهتیلگن چېکلاولرنی، عیاللرنینگ ترقیاتی اوچون مانع بیلمهیدی. برچه چېکلاولر و قیینچیلیکلر بیلن عیاللر اوچون امکانیت بارلیگیگه ایشانهدی. اونینگ کوپهیتیریشیچه: «اسلام امیرلیگی کېلگنیدن اوچ ییل اوتماقده؛ ایشیمنی رواجلنتیردیم و قیزلری اوقیشدن محروم بولگن، اقتصادی احواللری یخشی بولمهگن و بالهلرینی ساتووچی عایلهلر بیلن همکارلیک قیلهمیز و روحی نقط-نظریدن زیان کورگن عیاللرنی ایش بیلن تأمینلب و اولر گه تیکین طرزده مصلحت بیرهمیز.»
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفهمیزگه باش اورینگ!
کییم-کیچک ایشلب چیقریش بولیمیده فعالیتی بولگن تدبیرکار عیاللردن باشقه بیری شکریه شمسنینگ ایشانچی گه کوره، عیاللر هر قندهی شرایطده تسلیم بولمسلیگی کېرهک. اونینگ ایتیشیچه: «کییم-کیچک ایشلب چیقریش بولیمیده ایشلهی من. نظام تونتیریلیشیدن کېین ایشیمنی کېنگهیتیریش گه قرار قیلدیم و ۳۰ عیال بو ییرده ایش بیلن تأمینلنگن. عیاللر یخشی کونلر گواهی بولیشیگه ایشانهمن و تسلیم بولمهسینلر.»
باشقه ساحهلرده هم» عیاللر فعالیتلری گه دوام بیریش اوچون باشقه یوللرنی تاپگنلر. اوقیتووچی بولگن برشنا نیکزاد و محبوبه، ایشلری گه چېکلاو یرهتیلگن بولسهده بیراق باشقه ایش تاپیش گه اولگورگنلرینی اېتهدیلر.
برشنا نیکزادنینگ ایتیشیچه: «اۉزیم بیر انستیتوتده ایشلردیم؛ بیراق عیاللرنینگ ایشیگه یرهتیلگن چېکلاولردن سۉنگ هم تسلیم بولمهدیم و حاضر ساغلیق بیر مرکزده ایشلهیپمن. انسان اېستهگن تقدیرده غالب بولهدی، انسان اۉزینی کوچلی حس قیلیب و اۉزیگه ایشانیشی لازم.»
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
محبوبه گه کوره: «برچه چېکلاولر بیلن، بار امکانیتلردن کوپراق فایدهلنیش گه سعی-حرکت قیلدیم. بونگه قۉشیمچه، ایشخانمده باشقه عیاللر گه ایش امکانیتینی یرهتگن من که اۉزلرینی تیکلب و اقتصادی نقطه-نظریدن مستقل بولسینلر دیب.»
اوشبو عیاللرنینگ باشقه بیرقطاری، حاضر هم ایش بیلن مصروف بولسهلرده؛ بیراق افغانستاندهگی موجود شرایط طفیلی ایشلری کېلهجگیدن تشویش بیلدیرهدیلر.
حاضرگی کونده یېتکرمهده ایشلب کېلهیاتگن ژورنالیست شمایل موسوینینگ ایتیشیچه: «ایشدن منع بولیش اوچون تشویشده من؛ چونکه بو شرایطده احتمالی بار و چېکلاولر دوامی عیاللر اوچون یامان عاقبتی بولیب اولرنی ایشسیز قیلهدی. ایش کېلهجگیدن خواطرده من.»
حاضر یېتکرمهده ایشلب کېلهیاتگن ژورنالیستلردن باشقه بیری حلیمه صدیقینینگ ایتیشیچه: «ژورنالیستلرنینگ ایشی انیق اطلاع بیریش دیر و بیز اساسی شکلده بو ایشنی قیله آلمهیمیز، بو چېکلاولر دوامی عیاللرنینگ جامعهدن چېکلنیشی و ایشسیز بولیشلریگه سبب بولهدی و حاضرگی شرایطده ایش کېلهجگیدن تشویشده میز.»
برچهسی بیلن، عیاللرنینگ ایشی نیچه بولیمدن باشقه ساحهلردن منع بولگن. بیراق حقوق ایش بیلرمانلری و جامعهشناسلر، جامعهده عیاللرنینگ اجتماعی اهمیتی گه تأکیدلب ایتیشلریچه، جامعهنینگ یریمینی عیاللر تشکیل بیرهدی و اولرنینگ ایشدن «محروم قیلیش» جامعهده جبران قیلیب بولمس زیان یېتکزهدی. شونینگدیک اولر، عیاللر گه بدیل امکانیت یرهتیلیشینی سورهیدیلر.
جامعهشناس احمدراشد صدیقینینگ ایتیشیچه: «عیاللر جامعهنینگ ییریک بولیمی اولهراق اجتماعی بوتون ساحهلرده روللری بار و حاضرگی شرایطده همت کورسهتیب و جامعه گه امید بغیشلاوچی عیاللر ترغیب قیلینیب و اولر گه جامعه ترقیاتی و اقتصاد یخشیلنیشی اوچون حصه بیریلیشی کېرهک.»
حقوق ایش بیلرمانی نورآقا شعیب گه کوره: «خلقارا انسان حقلری تشکیلاتی، بیرلشگن ملتلر تشکیلاتینینگ بیانیهسی اساسیده، دولتلر اهالی حقوقی تأمینلنیشی خصوصیده سعی-حرکت قیلیشی کېرهک. ایش حقی، بشرنینگ بیرینچی حقی دیر. دولتلر بو حقوق امکانیتینی یرهتیب بیریش اوچون سعی-حرکت قیلیشلری درکار.»
برچهسی بیلن، اسلام امیرلیگی سۉزلاوچیسی ذبیحالله مجاهد گه کوره، اسلام قدریتلری رعایت ایتیلیشی بیلن ضروری بولگن بولیملرده عیاللر گه ایش امکانیتی یرهتیلگن. اونینگ کوپهیتیریشیچه، حاضرگی کونده سودا و صناعت بولیمیده فعالیتی بولگن ۱۵۰ مینگ عیالدن، بیش مینگ نفری صناعت و سودا اتاقیده ثبت دیر.
افغانستانده عیاللر، کېنگ کولملی یرهتیلگن چېکلاولر گه قرهمسدن بعضی ساحهلرده فعالیت قیلماقدهلر. یېتکرمه، طبیات، صناعت و سودا، اوی ایشلری و دولت بیرقطار ادارهلری، حاضرگی کونده عیاللرنینگ فعالیتی بولگن بولیملردن سنلهدی. شو بیلن بیرگه، امریکا قۉشمه ایالتلری تامانیدن تشقی یاردملر توختهتیلیشی و خلقارا یاردملر کمهیشی، افغانستانده بیرقطار نهادلرنینگ فعالیتی توختهلیشی گه سبب بولیب و کوپینچه عیاللر ایشسیز بولگنلر.
