زمانهوی تعلیم-تربیه و روانشناسلیک علمی معلوماتلرنینگ اولکن ارسینهلیگه (زرادخانه) ایگه، اولر آرهسیده میه بیلیمی علیحده اورین توتهدی. اگر عالملر انسان میهسینینگ رواجلنیش جریانی حقیده هلی تولیق توشینچه گه ایگه اېمسلیگینی کورسنگیز، ییترلی مقداردهگی فکتلر موجود بولیب، اولرنی توشینیب آته-آنهلر و بالهلر بیلن ایشلهیدیگن متخصصلرنینگ حیاتینی سېزیلرلی درجهده آسان لشتیرهدی.
توغیلیشدن آلدین و کېین میه رواجلنیشی نیمه اوچون بولهجک آنه یخشی آوقتلنیشی و استرسدن خلاص بولیشی کېرهک، اما اورنهتیلگن آته-آنهلر چقهلاقنینگ بوش وقتینی جدی قبول قیلیشلری کېرهک؟
میه رواجلنیشی چقهلاق توغیلیشیدن آلدین هم باشلنهدی و عالملر ۲۰ یاشدن آشگن آدملرنینگ میهسینی تولیق ییتوک دیب حسابلشهدی. انساننینگ اېنگ مرکب اعضالری کوپ اۉزگریشلر گه دچار بولهدی، تشقی تأثیرلر گه جوده سیزگیر و کوپ جهتدن ارثی عامللر گه باغلیق. انسان میهسی قندهی رواجلنهدی؟
توغیلیشدن آلدین نیمه بولهدی؟
فرزندینگیز بیرینچی نفس آلهیاتگن پیتده، اونینگ تنهسی الهقچان کوپ ایشلرنی بجرگن و چقهلاقنینگ کېلهجک دهگی فعالیتی اوچون پایدیوار قویگن. اونینگ میهسی تولیق ییتوک بولگنگه قدر اونینگ حجمی ېنه تورت برابر آشیش گه قره مهی اوندهگی نورونلرنینگ اساسی قسمی الهقچان موجود و اونینگ بایکیمیاسی الهقچان سازلنگن.
بیزلرنینگ فیسبوک صحیفهمیزگه باش اورینگ!
بیزنینگ حس-تویغولریمیز، فکر و قابلیتلریمیزنی باشقرهدیگن میه بچهدان شکلنگنی حاملهدار عیال زمهسیگه کتّه مسئولیت یوکلهیدی. حیات طرزی، آزیق-آوقت صفتی و حتا حاملهدارلیک دوریده عیالنینگ حسی حالتی چقهلاقنینگ رواجلنیشی گه کتّه تأثیر کورسهتیشی حقیدهگی علمی دلیللرنی اعتبارسیز قالدیره آلمهیمیز.
باله میهسینینگ یخشی رواجلنیشی اوچون مقبول شرایطلرنی قندهی یرهتیش کېرهک
سیز الهقچان توشینگنینگیزدیک بالهلرنینگ عصب تیزیمینینگ رواجلنیشیده ارثییتنینگ رولیگه قرهمهی، یخشی تشکیل اېتیلگن محیط انچه مهمراق دیر. اوشبو بولیمده بیز توغیلیشدن باشلب باله میهسینینگ اویغون رواجلنیشی گه ایجابی تأثیر کورستهدیگن حقیقی رواجلنیش محیطنینگ اساسی خصوصیتلری گه اعتبار قرهتماقچیمیز.
اجتماعی محیط
باشقه آدملر آرهسیده بولیش اېستهگی بیز گه غریزه درجهسیده خاص دیر، شونینگ اوچون بالهنینگ نارمل رواجلنیشی اوچون باشقه آدملر بیلن علاقه قیلیش کېرهکلیگی عجبلنرلی اېمس. بیزنینگ میهمیز مدنیتنینگ پیدا بولیشی طفیلی جوده کوپ اۉزگریشلرنی باشدن کیچرهدی (مثلن، آدملرده اۉز باشیمچهلیک و مرکب معلوماتلرنی قیته ایشلش اوچون جوابگر بولگن فرونتال لابلر اینیقسه رواجلنگن)، شونینگ اوچون اونینگ نارمل رواجلنیشی اوچون باله اۉزی بیلن ملاقات گه محتاج، مهربان. تنیشلرنینگ کېنگ درجهسی و کتَهلر و تېنگداشلر بیلن تورلی شرایطلرده ملاقات قیلیش امکانیتی میهنینگ نطق، سۉزینی اۉزی باشقریش و حسی هیجانی رواجلنتیریش اوچون مسئول بولگن ساحهلرینی رغبتلنتیرهدی.
بالهلیگیده اجتماعی جهتدن ایزالیتسیه (انزوا) قیلینگن آدملرنینگ میهسینی اورگنهیاتگن تدقیقاتچیلر، حتا کتّهلر بولسه هم، اولرنینگ میهلری استرس گه کوچلیراق مناسبتده بولیشینی تنقید گه نسبتن سیزگیر بولیشینی و آنگلی نظارت گه کمراق مایل اېکنلیگینی تأکیدلهیدیلر.
بیزلرنینگ «ایکس» ترماغی ده هم تعقیب قیلینگ!
اوقوو مشغولاتلریده قتنهشیش، عایله بیلن کیچکی آوقتلنیشلر، باشقه عایلهلر بیلن بیرگهلیکده سَیر قیلیش و باشقه هر قندهی علاقه شکللری حتا اېنگ کیچیک بالهلر اوچون هم ضرور دیر، چونکه اولر بالهنینگ میهسینینگ رواجلنیشینی رغبتلنتیرهدی، بونینگ نتیجهسیده اونینگ ملاقات و تانیشوو قابلیتلری یخشی لنهدی.
بلنسیل (متعادل) آوقتلنیش
آته-آنهلر اوچون بیتّه انیق حقیقتنی ایسلب قالیش جوده مهم، انسان تنهسینینگ عضوی بولگن میه تورلی خیل و موازنتلی آوقتلنیش گه محتاج. حتا کتّهلر میهسی هم آوقتلنیش صفتی گه جوده باغلیق و بالهنینگ میهسی اوچون ساغلام آوقتلنیش جوده مهم دیر. بیز ویتامینلر و مینراللرنینگ ییترلی مقداری و آقسیللر(پروتین)، یاغلر (چربی) و کاربوهایدرایتلرنینگ موازنتی حقیده گپیرهمیز. حاضرگی وقتده میه و عصب متخصصلری تورلی خیل پرهیزلرنینگ بالهلر میهسینینگ رواجلنیشی گه تأثیرینی فعال روشده اورگنماقدهلر، اما الهقچان شکر استعمالینینگ کوپهیشی و بالهلرده کاگنیتیب (اۉزینی تانیش) بوزیلیشلر، شونینگدیک سیمریشنینگ ضررلی تأثیری اورتهسیدهگی باغلیقلیک حقیده دلیللر موجود.
کوپگینه آته-آنهلر حددن تشقری حرکت قیلیشهدی و تورلی خیل آوقتلنیش اورنیگه، بالهلری گه بیر هاویچ ویتامین مینرال قۉشیمچهلر بیریشنی باشلهیدیلر. ایسده توتینگ که، هر قندهی آزیق-آوقت قۉشیمچهلری و داری-درمانلر بالهلر گه فقط شفاکار بیلن مصلحتلشگنیدن کېین و تیست نتیجهلریگه اساسلنیب بیریلیشی کېرهک. ساغلام آوقتلنیش اوچون سبزهوات، دان، اوتلر، حیوان و اوسیملیک آقسیللری، اوسیملیک و حیوان یاغلرینی اۉز ایچیگه آلگن ساغلام آوقتلنیش، شونینگدیک، غیر طبیعی قۉشیمچهلر و قیته ایشلنگن آزیق-آوقتلرنی مکسیمل (حد اکثر) درجهده استثنا قیلیش ییترلی.
جسمانی فعاللیک
جسمانی فعاللیک بالهلر سلامتلیگی اوچون جوده مهم اېکنلیگینی همهمیز یخشی بیلهمیز. حیاتنینگ بیرینچی آیلریدن باشلب بالهلرده حرکت گه بولگن محبتنی اویغاتیش گه حرکت قیلینگ چقهلاقلر اوچون جمناستیکدن فایدهلنینگ، چقهلاقنی ایمکلب، تورلی خیل نرسهلر گه تیگیشیگه امکان بیرینگ، اونی تورلی سطحلر گه تنیشتیرینگ. بیرآز وقت اوتگچ، جسمانی تربیه مشغولاتلرینی تازه هواده سیر قیلیشنی، بالهلر میدانچهلریده اویینلرنی، رقص مشغولاتلرینی، جمناستیک و چقهلاق اوچون قیزیقرلی سپورتنی کوندهلیک ترتیبینگیز گه کېریتینگ. فرزندینگیز گه اورنک بولیش گه حرکت قیلینگ و اۉزینگیزنینگ جسمانی فعاللیگینگیزنی کمهیتیرمنگ.
ینگی تجربهلر سلامتلیک کېلتیرهدی!
برقرارلیکنی حس قیلیش، وقت تویغوسینی رواجلنتیریش و نظارتنی یخشیلش اوچون بالهلر اوچون جوده قتیق کوندهلیک ترتیب مهملیگینی کوپ مرته یازگنمیز. بیراق، صنفلرنینگ مضمونی اۉزگریشی کېرهکلیگینی توشینیش مهم دیر. تورلی خیل ایجادی موادلردن فایدهلنینگ، تورلی اویین میدانچهلری و پارکلر گه تشریف بویرینگ، باشقه عایلهلرنی اۉز اویینگیز گه تکلیف قیلینگ، ینگی قوشیقلر و شعرلرنی اورگهنینگ. ینگی معلوماتلر میهده علاقهلرنینگ شکللنیشنی رغبتلنتیرهدی؛ باله ایرته یاشده قنچهلیک ایجابی و تورلی خیل تجربهلر گه ایگه بولسه، کتّه یاش دهگی ینگی وظیفهلرنی اینگیش آسانراق بولهدی.
ضرر یېتکزووچی وضعیتلردن قاچینگ
شبههسیز، ایجابی حس-تویغولر کبی قیینچیلیکلر و امیدسیزلیکلر هم باله اوچون ضرور دیر، لېکن فقط بالهنینگ اۉزی یا که آته-آنهسی یاردمی بیلن حل قیله آلهدیگن معمالر اونینگ روحیتیگه شکست یېتکزمهیدی. قبول قیلینگ، چقهلاقنی ییغلهیاتگنینی قولگه آلیش بیر نرسه، چونکه پایابزل (کفش) باغیچلری اۉزلرینی باغلشنی خواهلمهیدیلر، لېکن زورهوانلیک، کسللیک یا که عایلهدهگی ناقابللیکلر گه ایرته دوچ کېلگن بالهنی تینچلنتیریش اوچون باشقه نرسه.
یوزلب تدقیقاتلر شونی کورستهدی که، بالهلیک دوریدهگی تروما (ضربه) تأثیری میهنینگ بوتون ساحهلری گه تأثیر قیلهدی، اولرنینگ باشقه ساحهلر بیلن علاقهلرینی بوزهدی و معلوماتلرنی قیته ایشلشنینگ نارمل جریانیگه خلَقیت (دخیل) بیرهدی، بو اېسه ترومادن کېینگی بوزیلیشلر، افسردهلیک و باشقه کسللیکلر گه آلیب کېلهدی.
خلاصهلر
انسان میهسی تنهنینگ اېنگ مرکب اعضاسی بولیب، اونینگ رواجلنیشی بیر ییلدن کوپراق وقتنی طلب قیلیشی عجبلنرلی اېمس و اونینگ ایشلش صفتی نهفقط جینتیک عامللر گه، بلکه اطراف-محیطنینگ خصوصیتلریگه هم باغلیق. آته-آنهلر تامانیدن میه رواجلنیشی اصوللرینی توشینیش اولر گه باله اوچون مقبول محیطنی یرهتیش گه امکان بیرهدی.
